12 Eylül 1980 darbesiyle ilgili dönemin Genelkurmay Başkanı ve 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya hakkında açılan davanın 10. duruşması Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi'nde başladı.


"BİZİM BU İŞKENCE OLAYLARIYLA İLGİMİZ YOK"
Mahkeme Başkanı Süleyman İnce, sanıklar Evren ve Şahinkaya'ya yasal haklarını okudu. Avukatlar yardımıyla savunma yapacaklarını belirten Evren, "Bizim bu işkence olaylarıyla ilgimiz yok." dedi. Şahinkaya da avukat eşliğinde savunma yapacaklarını ifade etti.

TAHSİN ŞAHİNKAYA: O GÜN İÇİN EN DOĞRU OLANI YAPTIK
Yargılanan darbe döneminin Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya, milletten aldıkları güçle en doğru olanı o gün için yaptıklarını belirterek, herhangi bir soruya cevap vermeyeceğini söyledi. Müdahil avukatları, savunmaların ayrı ayrı alınmasını ve birbirlerinin söylediklerini duymalarının engellenmesini, aralarında bir hiyerarşi bulunduğunu belirttiler. Sanık Evren'in avukatı Bülent Hayri Acar ise müvekkillerinin böyle bir kaygı taşımadığını, taleplerin reddedilmesini istedi. Mahkeme Başkanı Süleyman İnce, talebin reddedildiğini açıkladı.

"BUNLARIN DIŞINDA BEYANDA BULUNMAYACAĞIM"
Sanık Tahsin Şahinkaya, savunmasını yapmaya başladı. Milli Güvenlik Konseyi'nin asli kurucu iktidar olduğunu dile getiren Şahinkaya, Anayasal düzeni yeniden kurduklarını ifade etti. Suç isnat ve yargılama gibi herhangi bir yetkinin olmadığını belirten Şahinkaya, sanık sıfatının hukuken kendisine verilmesinin mümkün olmadığını savundu. Milli Güvenlik Konseyi üyesi olduğunu ifade eden Şahinkaya, muhataplarının büyük Türk milleti olduğunu ileri sürdü. Milletten aldıkları güçle en doğru olanı o gün için yaptıklarını anlatan Şahinkaya, 12 Eylül müdahalesinin tarihte yerini aldığını, tarihi olayları ancak tarihin yargılayacağını iddia etti. Şahinkaya, "Maalesef ortada açılmış bir dava bulunmaktadır. Yüksek mahkeme de görevini yapmaktadır. Bunların dışında herhangi bir beyanda bulunmayacağım. Herhangi bir soruya da cevap vermeyeceğim." dedi.

O SORULARA YANIT VERMEDİ...
12 Eylül davası sanığı Ali Tahsin Şahinkaya, mahkemenin, ''12 Eylül 1980 askeri darbesinin yapılmasında ABD veya bir başka ülkenin bilgisi veya onayı var mıdır?'' sorusu üzerine, ''Arz etmiştim efendim, (yanıt) vermeyeceğim'' dedi.

Ankara 12. Ağır Ceza Mahkamesi, 12 Eylül davası sanığı Ali Tahsin Şahinkaya'ya, ''Bireysel olarak bir darbe yapmanın gerektiğine ne zaman inandınız? Bu kararınızı kimlerle paylaştınız? Darbe yapılması yönündeki karara hangi tarihli toplantıda, hangi komuta kademesi ile hangi komutanlarla karar verdiniz? Sizin dışınızda kalan, yani emir komuta zinciri dışındaki TSK görevlilerince veya TSK dışında bir silahlı güç tarafından darbe yapılsaydı, buna o dönemdeki tepkiniz ne olurdu?'' sorularını yöneltti.
Şahinkaya, ''Müsaadenizle cevap vermeyeceğim efendim'' dedi.

SORU SORULMAMASINI İSTEDİ
Müdahil avukatı Ömer Kavili sanık Şahinkaya'ya sorular yöneltti. Ancak hiçbirine cevap alamadı. Kavili, "Sorularımıza cevap vermesen de sorularımız devam edecek." dedi. Sanık Evren'in avukatı Bülent Hayri Acar, ulusal dilin Türkçe olduğunu hatırlatarak, sorulara cevap vermeyeceğinin, özgür iradesiyle hangi şartla olursa sorulara cevap vermeyeceğinin söylendiğini aktardı. Hiçbir soruya cevap vermeyeceğini sanığın söylediğini ve bunun kayıtlara geçtiğini dile getiren Acar, doğrudan veya başka şekilde soru sorulmasının o kişinin özgür iradesine fiili müdahale anlamına geleceğini vurguladı. Yasak sorgu alma yönteminin mahkeme tarafından uygulandığını belirten Sanık Evren'in avukatı Bülent Hayri Acar, bundan sonra müvekkiline herhangi bir soru sorulmamasını talep etti.

CEVAP VERMESE DE SORULACAK
Avukat Ömer Kavili, "Bir cevap vermemesinin bir anlamı yok. Ancak tarihe not düşülmesi açısından, hukuki gerçeğin ortaya konması açısından sorgunun sürmesi elzemdir." ifadelerini kullandı. Müdahil avukatları, sorulara cevap verilmese de soruların kayda geçilmesi açısından sorulması gerektiğini ifade etti.  Kısa bir ara verdikten sonra kararı açıklayan Mahkeme Başkanı Süleyman İnce, "Sanık her ne kadar sorulara cevap vermeyeceğini ifade etmiş ise de devam edecek sorularda sanığın savunması açısından cevaplamak istediği soruların bulunabileceği ihtimali ve dolayısıyla cevap vermemesinin engellenmemesi açısından müdahil vekillerince sorulacak soruların zapta geçirilmesine" oy birliğiyle karar verildiğini duyurdu. Duruşmaya saat 13.10'a kadar ara verildi.

DURUŞMADA SİLAHLI KORUMA ŞOKU
12 Eylül askeri darbesine ilişkin dönemin Genelkurmay Başkanı ve 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren ile Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Şahinkaya'nın Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanması sırasında Baskın Oran'ın korumasının duruşma salonuna silahla girmesi üzerine mahkeme başkanı duruma müdahale etti. Mahkeme başkanı, Baskın Oran'ın koruması olduğu öğrenilen kişiyi hakkında işlem yapılmak üzere salondan çıkardı. Korumanın sert sözlerle dışarı çıkmasını söyleyen mahkeme başkanı, “Koruma polisliğin ‘A’ harfidir, bunu bilmen lazım” dedi.

"TÜRK MİLLETİ'NE AÇIKLANDI"
Tahsin Şahinkaya'nın ardından Ankara GATA'da bulunan Kenan Evren, sesli ve görüntülü sistem aracılığıyla savunmasını yaptı. Yazılı savunmasını okuyan Evren, 12 Eylül'ün ''kurucu iktidar'' harekatı olduğunu ve yapılış nedeninin bildiriyle Türk milletine açıklandığını söyledi. 12 Eylül harekatını yapan Türk Silahlı Kuvvetleri'nin üst komuta heyetinin, kurucu iktidar olarak Milli Güvenlik Konseyi'ni oluşturduğunu kaydeden Evren, ''Milli Güvenlik Konseyi, kurucu iktidar olarak Anayasa'daki kanunları çıkarmış, yeni anayasal düzeni oluşturmaya başlamıştır. Kurucu Meclis'in oluşturulması, yeni Anayasa'nın yapılması ve halkoyuyla yürürlüğe konulmasıyla yeni anayasal düzen tamamlanmıştır'' diye konuştu. Evren, ''kurucu iktidar olan Milli Güvenlik Konseyi'nin başkanı ve devlet başkanı olduğunu'' belirterek, bu görevleri, TBMM'nin faaliyete geçtiği tarihe kadar sürdürdüğünü, bu tarihten sonra 7. Cumhurbaşkanı olarak görevine devam ettiğini hatırlattı.

''YARGILAMA YETKİSİ BULUNMAMAKTADIR"
Milli Güvenlik Konseyi'nin 1982 Anayasası'yla hükme bağlanmasının suç olduğunun iddia edilemeyeceğini savunan Evren, ''Beni ve silah arkadaşlarımı, 12 Eylül ve sonrasındaki tasarruflarından dolayı, yetkisini 1982 Anayasası'ndan alan yargının suç isnat etme ve yargılama yetkisi bulunmamaktadır'' dedi.

EVREN: BİZ İHTİLAL YAPTIK, TEŞEBBÜS ETMEDİK...

Evren, "Ben, 12 Eylül harekatını yapan Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Genelkurmay Başkanı, Milli Güvenlik Konseyi Başkanı ve Devlet Başkanıyım. Türkiye Cumhuriyeti'nin 7. Cumhurbaşkanıyım. Ben, 12 Eylül harekatının hesabını Türk milletine verdim. Bundan sonra beni tarih yargılar. 12 Eylül harekatını herkes istediği gibi değerlendirebilir. 12 Eylül ile ilgili beceriksiz siyasetçilerin söylemlerini geçen yıllar yalanlamaktadır. Demokrasinin işlediği yerde ihtilal olmaz. Siyasetçi beceriksizliğini askere kapora edemez. Türk Silahlı Kuvvetleri, iktidar olmanın meraklısı değildir. 12 Eylül 1980'den bugüne kadar yaşananların bir daha yaşanmaması bunu göstermektedir. Ülkenin o tarihteki ve öncesindeki durumunu büyük Türk milleti bilmektedir. Büyük Türk milleti o olaylara layık değildi. Biz o gün doğru olanı yaptık. Bugün de olsa aynı şekilde ihtilal yapardık" dedi ve ''Türk Silahlı Kuvvetleri'nin iktidar olma meraklısı olmadığını'' söyledi.'' Biz, ihtilal yaptık, ihtilale teşebbüs etmedik. Herkesin ihtilal ile ihtilale teşebbüsün aynı şey olmadığını bilmesi gerekir'' ifadelerini kullanan Evren, sorulara cevap veremeyeceğini belirterek "Beni tarih yargılar" dedi.

"BİR SAĞDAN, BİR SOLDAN ASARAK..."
Evren, "Adaletli olsun diye bir sağdan bir soldan dedim. Bir sağdan, bir soldan asarak tarafsızlığımızı gösterdik. Bayrak harekat planının içeriğini hatırlamıyorum" dedi.

Evren, "Tabii ki adli yargı mensupları ve yüksek mahkeme görevini yapmaktadır. Yukarıdaki açıklamalarımla birlikte söyleyeceğim bunlardır. Benim görevim bunlara yardımcı olmaktır. Sanık olmadığımı yukarıda açıklamıştım. Bu beyanımın dışında başkaca bir beyanda bulunmayacağım. Mahkeme sorularına cevap vermeyeceğim. Kusura bakmayınız. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nca alınan ifadenizi tekrarlıyor musunuz'' sorusu üzerine, ''Ne vermişim orada?'' dedi.

Evren'e bunun üzerine, soruşturma aşamasında verdiği beyanları anımsatıldı. Evren, bu beyanları tekrarladığını bildirdi.

12 Eylül Davası'nda bugünkü duruşma tamamlandı. Duruşmaya yarın 09.45'te devam edilecek.