Kuzeydoğa Derneği ekibinin Sarıkamış Allahuekber Dağları'nda fotokapanla görüntülediği, Covid-19'un yaban hayatından insana geçişindeki ara tür olabileceği değerlendirilen rakun köpeğinin Türkiye'deki ilk kaydı, bilimsel literatüre girdi. KuzeyDoğa Derneği ekibi: Bu Türkiye için çok önemli bir kayıt ama sevindirici bir gelişme değil. Rakun köpeği ile ilgili acilen bir eylem planına ve detaylı araştırmaya ihtiyaç var.

KuzeyDoğa Derneği, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü ile Iğdır, Koç ve Utah Üniversiteleri işbirliğinde yürütülen Sarıkamış Allahuekber Dağları Milli Parkı ve Yaban Hayatı Koridoru'ndaki Memeli Türlerinin Araştırılması Projesi kapsamında kurulan fotokapanlarla, Türkiye'de ilk kez rakun köpeği (Nyctereutes procyonoides) görüntülendi.

YABAN HAYATINA TEHDİT OLUŞTURUYOR

Ekip, rakun köpeğinin Türkiye'deki ilk kaydını, Turkish Journal of Zoology (Türk Zooloji Dergisi) Nisan 2020 sayısında yayımlayarak, bilimsel literatüre geçirdi. Makaleyi, Morteza Naderi, Emrah Çoban, Josip Kusak, Çisel Kemahlı, Mark Chynoweth, İsmail Kayahan Ağırkaya, Neslihan Güven, Ayşegül Çoban ve Prof. Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu'ndan oluşan ekip hazırladı.

100 BİNDEN FAZLA GÖRÜNTÜ İÇİNDEN ÇIKTI

KuzeyDoğa Derneği Başkanı, Utah ve Koç Üniversiteleri öğretim üyesi Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, Sarıkamış ormanlarında Türkiye için yeni bir memeli türü olan rakun köpeğini keşfettiklerini açıkladı. 2006'dan beri bölgede kurdukları fotokapanlarla 100 binden fazla fotoğraf ve video çektiklerini anlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, “Bunlar arasında geçen kış bir rakun köpeğinin Türkiye'deki ilk kaydına rastladık. Bu video hem Kars'ta, hem Türkiye'de ilk kez rakun köpeğinin varlığını ispatladı. Rakun köpeği normalde Uzak Doğu ve Doğu Rusya'da bulunan bir tür" dedi.

GÜRCİSTAN'DAN GİRDİĞİ DÜŞÜNÜLÜYOR

Rakun köpeğinin orta boy, köpekgillerden bir memeli olduğunu belirten Prof. Dr. Şekercioğlu, “Fakat kürkü için Avrupa'nın çeşitli kısımlarına getirilip, daha sonra bölgeye yayılmış bir tür. Ülkemize en yakın Gürcistan'da bulunuyor. Biz Gürcistan'dan ülkemize girdiğini düşünüyoruz.

Esasında Türkiye için yeni bir memeli tür olmasına rağmen iyi bir haber değil. İnsanların büyük ihtimalle Gürcistan'a bıraktıkları rakun köpekleri, zamanla Türkiye'ye gelmiş" diye konuştu.

'COVID-19'U İNSANA GEÇİREN TÜR OLABİLİR'

Rakun köpeklerinin yaşadığı bölgede, küçük memeliler ve diğer canlıları yediğini anlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, “Ayrıca bölgedeki tilki, vaşak, porsuk gibi diğer orta boy memelilerle rekabet içinde olan bir tür. En son bu pazar günkü bir röportajda Almanların korona kampanyasından sorumlu virolog Christian Drosten, rakun köpeklerinin Covid-19'u insanlara geçiren ara memeli türü olabileceğini vurguladı. Ülkemize, bölgemize has bir tür olmaması ve istilacı bir tür olması açısından rakun köpeğiyle ilgili bir an önce gerekli araştırmanın yapılması, gerekiyorsa da kontrol altına alınması lazım" dedi.

TÜRKİYE'DE DAHA ÖNCE HİÇ GÖRÜLMEDİ

Doğu Anadolu'da 2006 yılından beri fotokapanlarla araştırma yapan KuzeyDoğa Derneği, 100 binden fazla fotoğraf çekti. Alandaki foto-video kapanların birinde Türkiye'de daha önce hiç görülmemiş rakun köpeğinin videosu kaydedildi. Hepçil (omnivor) ve köpekgiller familyasına ait olan rakun köpeği, akarsular gibi su kaynaklarına yakın ormanlar ve ormanlardaki açıklık alanlarda yaşıyor.

BİR BATINDA 6-10 YAVRU DOĞURABİLİR

55 santimetre boya ve 20 santimetre yüksekliğe sahip rakun köpeği, bir batında 6-10 yavru doğurabiliyor. Tek eşli olan rakun köpeği, daha çok geceleri hareket ediyor. Genel olarak, gebelikleri iki ay sürüyor ve yılda bir kez haziran ayında 5-8 yavru doğuruyor. Ebeveynleri yavruları 4-5 ay sonra bırakıyor. Yavrular 9-11 ayda cinsel olgunluğa ulaşıyor.

KAR ÜZERİNDE GÖRÜLDÜ

Sarıkamış ormanında kar üzerinde yürürken görüntülenen rakun köpeği, soğuk iklime uyum sağlamış bir tür. Rakun köpeği istilacı bir tür olarak tanımlanıyor. Bu kayda kadar ülkemize en yakın bulunduğu yer Gürcistan'dı. Rakun köpeğinin yayılmasını önlemek zor, çünkü uzun mesafeleri kat edebilir, üreme potansiyeli yüksektir ve farklı ortamlara iyi adapte olur.

ÖNEMLİ AMA SEVİNDİRİCİ DEĞİL

Kaydın Türkiye için çok önemli ama sevindirici bir gelişme olmadığını vurgulayan KuzeyDoğa Derneği ekibi, makalelerinde önemli noktalara dikkat çekti:

"Avrupa Birliği, geçen sene rakun köpeğini doğal alanlara ve diğer türlere tehdit oluşturabilecek istilacı bir tür kategorisine aldı. Bu Türkiye için çok önemli bir kayıt ama sevindirici bir gelişme değil. Rakun köpeği ile ilgili acilen bir eylem planına ve detaylı araştırmaya ihtiyaç var. Umuyoruz ki Sarıkamış'ta bu türün nüfusu hızla artıp bölgeye has ve buradaki yerel türlere zarar vermez."