2013 Yılı Programı’na göre, sosyal güvenlik sisteminin etkinliğinin artırılması için SGK alacakları, e-haciz yöntemiyle tahsil edilecek.

Bankalarla yapılacak protokoller çerçevesinde SGK’ye ödemelerini zamanında yapmayan borçlunun banka mevduat hesabına elektronik ortamda haciz konulabilecek.

28445 Sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de Yayımlanan 2013 Yılı Programı’nın "Sosyal Güvenlik Sisteminin etkinliğinin Artırılması" başlıklı bölümünde, 2011 yılı sonu itibarıyla sosyal sigorta programlarının kapsadığı nüfusun oranının, kayıtdışı istihdamla mücadele çalışmalarının da etkisiyle bir önceki yıla göre 2,4 puan artışla yüzde 85,4’e yükseldiği belirtildi.

Sosyal sigorta sisteminin gelirlerinin giderleri karşılayamadığına ve sistemin açık vermeye devam ettiğine işaret edilerek, sistemde yaşanan finansman sorununun en önemli nedenlerinin geçmişte uygulanan erken emeklilik, yüksek aylık bağlama oranları, sağlık harcamalarının giderek artması ve bilgi teknolojilerinin etkin kullanılamaması olduğu vurgulandı.

"65 yaş üzeri nüfusun toplam nüfusa oranı, 2025’te yüzde 9,9’a yükselecek"

Finansman açığını kapatmak için sisteme bütçeden yapılan transfer tutarının GSYH’ye oranının 2010’da yüzde 2,46 iken, 2011’de yüzde 1,28’e gerilediğine dikkat çekilerek, bu düşüşte prim borçlarının yeniden yapılandırılmasının etkili olduğu ifade edildi.

Geçen yıl sonu itibarıyla yaklaşık 2,4 milyon kişinin yapılandırmaya başvurduğu, 37,8 milyar lira tutarındaki kurum alacağının yeniden yapılandırıldığı ve yaklaşık 8,2 milyar lira tahsilat gerçekleştirildiği kaydedildi.

2010’da yüzde 43,3 olan kayıtdışı istihdam oranının geçen yıl azalarak yüzde 42’ye düştüğü ancak söz konusu sorunun sosyal sigorta sistemi gelirlerini olumsuz yönde etkilemeye devam ettiği belirtildi.

Sistemin, gelirlerinin olması gereken düzeyin altında gerçekleşmesine neden olan asgari düzeyde prim yatırılması gibi suistimallerle de karşı karşıya kaldığı ifade edilen programda, "2012 itibarıyla yüzde 7,1 olan 65 yaş üzeri nüfusun toplam nüfusa oranının 2025’te yüzde 9,9’a yükseleceği tahmin ediliyor.

 Tüm bu faktörlerin yanı sıra doğurganlık oranlarının azalması ile doğumda beklenen yaşam süresinin giderek artmasının da sistem üzerindeki mali yükü artırması bekleniyor" değerlendirmesi yapıldı.

"Tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sigortası modelleri geliştirilmeli"

Çalışan ve çalışabilir nüfusun bir bölümünün, sosyal yardım programlarından yararlandığına işaret edilerek, yapılan çalışmalar sonucunda son 4 yılda 1 milyon 201 bin kişi ile 80 bin 701 işyerinin tescilsiz olduğunun tespit edildiği vurgulandı.

 Kayıtdışı istihdamın, prim gelirlerinde düşüklüğe, kişilerin emeklilik dönemlerinde emeklilik güvencesinden yoksun kalmalarına ve ekonomide öngörülebilirliğin kısıtlanmasına sebep olduğu dile getirilerek, bu alanda denetim mekanizmalarının güçlendirilmesinin önemli olduğuna dikkat çekildi.

Sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi amacıyla aylık bağlama oranları düşürüldüğü hatırlatılarak, bireylerin emeklilik döneminde de hayat standartlarının korunabilmesi için bireysel tasarrufların artırılması, tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sigortası modellerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu anlatıldı.

"Tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sigortası modelleri geliştirilecek"

Tüm sigorta işlemlerinin otomasyonla yapılması konusunda SGK tarafından başlatılan çalışmaların devam ettiği belirtilerek, sosyal güvenlik sisteminin nüfusun tümünü kapsayan, toplumun değişen ihtiyaçlarını karşılayabilen, mali sürdürülebilirliğe ve etkin denetim mekanizmasına sahip, kaliteli hizmet sunan bir yapıya kavuşturulmasının temel amaç olduğu ifade edildi.

Programda, sosyal güvenlik sisteminin etkinliğinin artırılması için 2013 yılında alınacak tedbirler şöyle sıralandı: ”Sosyal sigorta sisteminde bilgi işlem altyapısı güçlendirilecek, sistem etkili, erişilebilir ve sürdürülebilir hizmet sunan bir yapıya kavuşturulacak.

Sosyal sigorta sisteminin bilgi işlem altyapısında kademeli olarak tam otomasyona geçilecek ve etkili, erişilebilir ve sürdürülebilir hizmet sunan bir yapı oluşturulacak.

Kurum alacaklarının takibi kapsamında bankalarla protokol yapılarak, kurum alacaklarının e-haciz ile takip ve tahsil edilmesi sağlanacaktır.

Bankalarla gerçekleştirilen protokoller çerçevesinde borçlunun banka mevduat hesabına elektronik ortamda haciz konulabilmesine yönelik bilgi işlem altyapısı oluşturulacaktır.

Sosyal yardım ve istihdam bağlantısı geliştirilerek sosyal güvenlik sisteminin finansal sürdürülebilirliği iyileştirilecek.

SGK denetim mekanizmaları güçlendirilerek, sosyal sigorta sistemi gelirlerindeki kaçaklar asgari düzeye indirilecek.

 Sosyal Yardım Sisteminin İstihdam ile Bağlantısının Kurulması ve Etkinleştirilmesi Eylem Planı çerçevesinde yürütülen çalışmalar kapsamındaki gelişmeler yakından izlenecek, sosyal yardım programlarından yararlanan çalışabilir durumdaki kişilerin istihdam içerisindeki payları artırılacak.

Kayıtdışı çalışma ve asgari düzeyde prim yatırılması gibi kötüye kullanımların önlenmesi için SGK’nın fiili denetim kapasitesini güçlendirecek çalışmalar yapılacak, denetim mekanizmasının iyileştirilmesi için kurumlar arası veri paylaşımı artırılarak, veri kontrolleri doğrultusunda elde edilecek sonuçlar denetim faaliyetlerinde kullanılacak.

Tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sigortası modelleri geliştirilecek. Sigorta şirketleri ile verilecek sigorta korumasının kapsamı ve somut olarak verilecek sigorta ürünlerinin belirlenmesi sağlanacak. Sigorta/emeklilik şirketlerinin bu hizmeti vermelerine izin verilecek.”