Lehigh Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Henri Barkey’in Türkiye ’nin savaş tecrübesi olmadığı, Suriye ’ye tek başına giremeyeceği, tampon bölge ya da uçuşa yasak bölgenin de kolay kolay oluşturulamayacağına dair sözleri tartışma yarattı. Bazı uzmanlar Suriye’nin hava savunma sisteminin Türkiye’den üstün olduğunu belirtirken buna karşı çıkınlar Suriye’deki Rusya ’nın kurduğu savunma sisteminin zaaflarına dikkat çekti. Türkiye’nin BM kararı olmadan hareket etmeyeceği ise ortak kanaat. Barkey, Radikal ’e şunları söylemişti: “Türkiye istese de Suriye’ye tek başına giremez. Türkiye’nin derdi orada bir nevi uçuşa kapalı alan (no-fly zone), tampon bölge yaratması. Bunun için de sürekli Amerika ’ya baskı yapıyor çünkü kendisi yapamaz. Biz, yani Amerika niye buna yanaşmıyoruz. Amerika’nın bile o sistemi sindirmesi için yüzlerce uçak kaldırması lazım. İsrail ’e karşı geliştirildiği için Suriye’nin uçaksavar sistemi gerçekten tahmin ettiğinizin çok üstündedir. Bana Washington ’dan şöyle söylendi: “Evet Suriye’de bir no-fly zone yaratabiliriz ama bazı uçaklarımızı kesinlikle düşürürler.” Bu işleri kimse oyun sanmasın. ABD , tampon bölge yaratmanın ne kadar zor olacağını tecrübelerine dayanarak da biliyor… En önemli sebep tecrübesi olmaması. Türkiye en son ne zaman bir ülkeyle savaşa girdi? Türkiye ordusu NATO ’nun ikinci büyük ordusu olabilir ama tecrübesiz.” Bu sözleri değerlendiren askeri kaynaklar, Suriye’nin hava savunma sisteminin güçlü olduğunu kaydetti. Hem Genelkurmay hem de MİT nezdinde Suriye’nin askeri durumuna ilişkin önemli bilgilerin mevcut olduğunu belirten kaynaklar, Suriye’nin hava savunma sisteminin Rus yapımı olduğunu, son zamanlarda İran ’dan destek aldığını ancak İsrail’in Türkiye’nin de sahip olduğu F16’larla radarlara yakalanmadan Suriye hava sahasına girip Suriye üstlerini bombaladığını da hatırlattı. Yetkililer, “Bu olay da gösteriyor ki çok da mükemmel değil, aşılmayacak gibi değil” yorumunu yaptı. 

 

‘Türkiye, BM kararı olmadan yapamaz’ 

Prof. Dr. Mesut Hakkı Çaşın Savaş politik hedeflerin devamıdır. Bir kere Türkiye savaş istemiyor. BM kararı olmadan tampon bölge oluşturmak Suriye’ye savaş açmak demektir. Türkiye BM kararı olmadan Suriye’ye girerse de uluslararası hukuk açısından suç işlemiş sayılır. Bunu yaptığı takdirde Türkiye’nin belini kırarlar. Denklem baştan yanlış, savaşın meşruiyeti olması lazım. ABD de tampon bölgeyi tek başına oluşturamaz, böyle büyük bir riski göze alamaz. Türkiye’nin savaş tecrübesi yok tespitine katılmıyorum. Türkiye PKK ile savaşıyor. ABD hangi savaşı kazanmıştır. Doç. Dr. Atilla Sandıklı: ABD’nin hava savunma sistemi Suriye’ninkini tamamen devredışı bırakacak yapıya sahip. Ama Suriye’nin hava savunma sistemi bizden üstün. Etkin bir hava savunma sistemimiz yok. Suriye’nin orta ve uzun menzilli füzeleri var, bizim yok. Tampon bölge kolay değil. Bu nedenle Suriye’ye müdahalenin maliyeti çok yüksek olur. Suriye’ye girmek Türkiye açısından çok problemli olur.

 

Emekli Tümgeneral Armağan Kuloğlu: Barkey halt etmiş. Türk ordusunun tecrübesi ondan sorulmuyor. Güya Türkiye uzmanı. Bir kere tampon bölge kavramı yanlış. Söz konusu kavram iki savaşan ülke arasına 3. bir ülkenin girmesidir. Ve Kıbrıs’ta vardır. Konuştuğumuz konunun adı güvenlikli bölgedir, uçuşa yasak bölgedir. Bunu da Türkiye’nin tek başına yapma imkânı yoktur. Uluslararası ortamda böyle bir karar alınmış değil. 

Emekli Büyükelçi Uluç Özülker: Bir ordunun savaş kabiliyeti o silahı kullanan insanla ölçülür. PKK nedeniyle Türk ordusu fevkelade eğitimli ordudur. Ama tabii işin diğer boyutu her savaş bir felakettir. PKK olayında bile şehit veriyorsunuz, olası bir savaşta şehit vermeyi göze almak gerekir. Üstelik şu anda Suriye’de bir iç savaş var ve Suriye ordusu da tecrübe kazanıyor. Ama bu bir savaşa taraftar olmak anlamına gelmez. 

 

Avrupa seması Suriye’ye kapandı 

Türkiye’nin ardından AB de, Suriye’ye ek yaptırımlar kapsamında Suriye Arap Havayolları’na ait uçakların AB havalimanlarını kullanmasını yasakladı. Lüksemburg’daki toplantıda Suriye hakkında 19. kez yaptırım kararı alan AB, 28 yetkilinin mal varlığını dondurup AB’ye seyahatlerini yasakladı. Böylece kara listedeki yetkili sayısı 181’e, kuruluş sayısı 54’e çıktı. Ayrıca Şam’a silah ve finansman sağlayan iki şirketin AB’deki malvarlığı da donduruldu. AB, Devlet Başkanı Beşşar Esad ’ın ‘Suriye’nin geleceğinde hiçbir yeri olmadığını’ vurguladığı kararında Akçakale olayını da hatırlattı. Krizin komşulara etkisinden derin endişe duyulduğunun altını çizen bakanlar, ‘Suriye güçlerinin Türk topraklarına top atışlarını’ şiddetle kınadı.