Kimi metrobüs durağında, kimi kuytu bir köşe başında... Hemen kaldırılmaya müsait portatif tezgahlarda dizi dizi sigara paketleri. Tanıdık markalar ama üzerlerinde Arapça harfler var. İstanbul’un dört bir tarafı kaçak sigara satıcılarıya dolu. Yılbaşı ile birlikte gelen vergi artışının tek sevineni belki de onlar...

İstanbul’da kaçak sigara satışının merkezi ise Eminönü Tahtakale. Yasak olmasına rağmen ufak tezgahlarda satılan sigaraların fiyatları 2.5 liradan başlıyor. Tezgahların en dikkat çekeni ise ‘Made in Turkey’ yazılı sigaralar. Ülkeye sokulan kaçak sigaraların üzerinde geldiği ülkelerin dillerine göre uyarı yazıları da yazılıyor. İran’dan kaçak olarak ülkeye sokulan kaçak sigaraların ise üretim yeri de Türkiye. Üzerinde ‘Made in Turkey’ yazan sigara uzun bir yol yaptıktan sonra İran’a ulaşıyor, kaçak yollarla Türkiye’ye geri geliyor. Bu şekilde Türkiye’de üretilen sigara vergilendirilmemiş oluyor. Türkiye’de resmi satış rakamı 7 lira olan bu sigaranın kaçak tezgahlarındaki fiyatı ise 5 lira. Sigaraların sahte olup olmadığını sorduğumuz bir kaçak sigara satıcısı, “Sigara zaten Türkiye’de üretiliyor. Tek farkı kaçak olması. Sahte olması söz konusu değil” diyor. Kaçak sigaralar özellikle Suriye, Irak, İran, Rusya ve Gürcistan gibi ülkelerden Türkiye’ye geliyor.

50 KURUŞ İNDİRİM

Sigara markalarına göre fiyatlar değişirken, Türkiye’de satılan 9.5 liralık sigaranın fiyatı kaçak tazgahlarında 5.5-6 liradan satışa sunuluyor. Tek paket alımlarında fiyatlar bu şekilde seyrederken, 10 paketten oluşan karton alımlarında sigara paketi başına 50 kuruş indirim yapılıyor. Daha fazla karton alınırsa sigaraların paket fiyatı 4 liraya kadar iniyor.

GİZLİ SATIŞ

Tahtakale’de kaçak sigara tezgahı sayısı geçmiş yıllara göre az gözükse de, satıcıların taktik değiştirdiği göze çarpıyor. Polise yakalanmaları durumunda sigaralarına el konulan satıcılar, bunun için çok fazla sigara tezgaha çıkarmıyor. Bunun yerine yaşları ufak olan çocukların taşıdığı bir karton hazırlayarak, kartonların üzerine sigara paketlerinin markaları asılıyor. Kaçak sigara istediğimizde satıcı ilk olarak kaç paket olduğunu soruyor. Birkaç karton alırsak indirim yapabileceğini söyleyen satıcı, önce istenen sigaranın yarı parasını alıyor. Daha sonra tahtakalede ara sokaklarda bulunan depodan istenen sigarayı bir poşet içinde getiriyor.

İran’a vergi ödeniyor

Türkiye ’de üretilen ve İran’a gönderilen sigaraların Türkiye’de kaçak olarak satılması ile ilgili değerlendirmelerde bulunan bir sigara şirketinin yöneticisi, “Kaçak satış herkesi olduğu gibi bizi de etkiliyor. Türkiye’de üretip İran’a ihraç ettiğimiz sigara tekrar geliyor. İran’da vergisi ödendiği halde Türkiye’ye tekrar geldiğinde daha ucuza satılabiliyor. Biz de önlemimizi alıyoruz ancak engellemek kolay değil” dedi.

Bakkal ve metrobüs duraklarında da var

Kaçak sigara satışı sadece Tahtakale’de yapılmıyor. Mesai saatinin bitmesiyle birlikte özellikle halkın yoğun olduğu metrobüs duraklarında da kaçak sigara satışı yapılıyor. Ayrıca mahalle aralarında bulunan birçok bakkal da hem kaçak hem de yasal sigara satışı gerçekleştiriyor. Kaçak sigaralar daha önceden tanıdıkları ve güvendikleri kişilere satılıyor.