Çin’den gelen zehirli ayakkabıların, hükümete yakın firmalara sağlanan vergi avantajıyla eylül ayında yaşanan ayakkabı ithalatı patlaması esnasında yurda sokulduğu öne sürüldü.

Taraf gazetesinden Sümeyra Tansel'in haberine göre Türkiye gündemini meşgul eden Çin’den ithal edilen zehirli ayakkabı skandalında yeni bir iddia gündeme geldi. Söz konusu ayakkabıların AKP’ye yakın firmalara sağlanan vergi avantajıyla eylül ayında yaşanan ayakkabı ithalatı patlaması sırasında düşük vergi durumunu fırsata çevirmek isteyenlerce iç piyasaya sokulduğu öne sürüldü. Ekonomi Bakanlığı yıllardır uygulanan bir mevzuat düzenlemesini Ağustos ayında bilerek askıya aldı. Çin’den gelen ayakkabılarla Türkiye’deki üreticilerin rekabet edememesi dikkate alınarak yerli üretimi korumak için 2006 yılında bir vergi düzenlemesi yapıldı. Buna göre suni ayakkabı ithalatında 1.35 dolar, deri ayakkabıda ise 2.35 dolar ek mali yükümlülük adı altında vergi getirildi, bu ek vergilerin süresi ise 9 Ağustos 2014’te sona erdi.

İLAVE GÜMRÜK VERGİSİ

Bunun üzerine Bakanlar Kurulu yeni bir düzenlemeyle, daha yüksek vergi yükü getiren ilave gümrük vergisi uygulamasını getirdi. Söz konusu uygulama 10 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe sokuldu. Bu kararla suni ve suni deri ayakkabılara yüzde 30 ilave gümrük vergisi, deri ve kösele ayakkabılara ise ilave yüzde 50 gümrük vergisi getirildi. Vergi tutarı, her bir çift başına suni deri ve süet türü ayakkabılarda 3 dolar, deri ve kösele ayakkabılarda da 5 dolardan daha düşük olamayacaktı. Yeni düzenlemeyle ayakkabıdan alınan vergiler yüzde yüzden fazla artmış oldu.

REKABET ÜSTÜNLÜĞÜ ELDE ETTİLER

26 Ağustosta yürürlüğe giren geçici maddede; 2 Ağustos’a kadar eşyanın yurt dışından yüklenmiş olması şartının bulunmadığı, düzenlemenin belli firmalara yönelik yapıldığı algısını oluşturdu. Sektördeki firmaların çoğu bu düzenlemeden habersizken AKP’ye yakın firmaların bu düzenlemeden büyük kârlar elde ettiği iddia edildi. Söz konusu vergi avantajıyla AKP’ye yakın firmaların diğerlerine göre yaklaşık %40-50 oranında düşük maliyetle ithalat yapması nedeniyle sektörde rekabet üstünlüğü elde ettiği öne sürüldü. Yapılan yasal düzenleme ile Eylül ayında 125 milyon dolar civarında ayakkabı ithalatı yapıldı. AKP’ye yakın firmalara sağlanan vergi avantajıyla ayakkabı ithalatında yaşanan patlamanın olduğu tarihlerde, zehirli ayakkabı ithalatçılarının da durumu fırsat bilerek düşük vergiyle ayakkabıları ithal edip iç piyasaya soktukları ortaya çıktı.

GEÇİCİ MADDEYLE VERGİ AVANTAJI

10 dolarlık suni ayakkabı için eskiden 1.35 dolar ek vergi ödenirken 10 Ağustos 2014’deki yeni düzenlemeyle vergi 3 dolar arttı. 10 dolarlık deri ve kösele ayakkabı için de eskiden 2.35 dolarlık ek vergi ödenirken yeni düzenlemeyle ödenecek vergi 5 dolara çıktı. Ek vergi getirileceğine dair beklenti nedeniyle 10 ağustos’a kadar firmalar yoğun olarak ithalat yaptı. Fakat 26 Ağustos’ta ek vergi getiren Bakanlar Kurulu Kararına geçici madde konularak 10 Ağustos tarihinden itibaren getirilen ek vergiler 15 Eylül’e kadar askıya alındı. Ek vergi muafiyeti içinse eşyanın 2 Ağustos tarihine kadar yurt dışından yüklenmiş olması gerekiyordu.