Toplum nüfusunun yaklaşık yarısına yakını, hayatının bir döneminde hemoroid ile ilgili problemler yaşayabilmektedir. Halsizlik, kansızlık gibi pek çok rahatsızlığa yol açabilen bu hastalık, başka bazı hastalıkların da habercisi olabilmektedir. Bu hastalığın tedavisinin öneminin anlaşılmasında büyük kamu yararı bulunmaktadır. KTÜ Farabi Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği’nden Prof. Dr. Adnan Çalık konuyla ilgili önemli bilgiler verdi.
Hemoroidler; anal kanalda bulunan arterioller (küçük atardamar dalları) venuller (küçük toplardamar dalları) ve düz kas fiberlerinin bulunduğu doku yastıklarıdır. Başlıca sol yan, sağ ön ve sağ arkada konumlanırlar. Ancak ileri evrede anal kanalı çepeçevre etkileyebilirler. Karın içi basıncın aşırı artışı ve sert dışkılama, hemoroidlerin şişip dışarıya çıkmalarının (prolapsus) en önemli nedenidir. Bu durum kanama, tromboz (pıhtılaşmadan kaynaklı tıkanma) ve prolapsusla (sarkma, dışarıya çıkma) sonlanabilir.
Hemoroidler İkiye Ayrılır
Dış Hemoroidler; anal kanalda yer alan dentat çizgi isimli hattın yani ağrılı bölge sınırının altında bulunan ve üzerleri anoderm (anal bölge dokusu) ile kaplı hemoroidlerdir. Bu bölge, çok duyarlı olup tromboz oluşması durumunda çok ağrılıdır. Müdahale edilecekse mutlaka anestezi uygulamak zorunludur. Bu bölgede gelişen hemoroidler sonrası deri torbacıkları ortaya çıkabilmektedir. Ancak bu torbacıklar, yakınma belirtisi vermedikçe cerrahi işlem (ameliyat) gerektirmez. İç Hemoroidler ise ağrı duyusu olmayan dentat hattın üzerinden kaynaklanırlar. Bunlar da prolabe olabilir yani şişip dışarı çıkabilirler. Ancak ağrısız bölgede olduklarından erken dönemde belirti vermeyebilirler.
Prolabe Olma (Şişip Dışarıya Çıkma) Özelliklerine Göre Sınıflandırma
Birinci derece olanlar, ıkınmayla anal kanala az miktarda prolabe olurlar. İkinci derece olanlar, ıkınma sırasında anüsten dışarı çıkarlar ancak kendiliğinden toparlanabilirler. Üçüncü derece olanlar, ıkınmayla anüsten çıkarlar ve ancak elle geriye itilebilirler. Dördüncü derece olanlar, Ikınmayla anüsten çıkarlar ve geri itilemezler ve kangren olmaya yatkın olurlar. Kombine Hemoroidler, iç hemoroidler ile beraber dış hemoroidlerin beraber olduğu durumdur. Komplike durumda olanlara cerrahi tedavi gerekir. Doğum Sonrası Hemoroidler ise hamilelik boyunca artmış karın içi basınç sonucu ortaya çıkarlar. Komplike olmadıkları takdirde doğum sonrası gerileyeceklerinden cerrahi tedavi gerekmez.
Hemoroidde Tedavi Nasıldır?
Bir ve ikinci evre hemoroidler, genellikle kabız kalmayı önleyip ıkınmayı azaltma ve sıcak suya oturma banyoları ile önlenebilirler. Bunlar için nadiren cerrahi uygulama gerekli olur.
Bant Ligasyonu; erken evre iç hemoroitlere uyguladığımız hemoroid şişliğini lastik bant ile boğma yöntemidir. Bu yöntem, ağrılı olacağından dış hemoroidlere asla uygulanmaz.
İnfrared Fotokoagülasyon; Lazer uygulaması olarak da bilinir. Erken evre hemoroidlerde uygulanabilir. Hemoroid şişliklerini besleyen damarlardaki dolaşıma infrared ile müdahale edilerek yapılan bir tedavidir.
Skleroterapi; Erken evre hemoroid şişliklerine sklerozan (sertleştiren) madde enjeksiyonu yapılarak sönmelerini sağlayan yöntemdir.
Tromboz Eksizyonu (Kesip Çıkarma); Kimi zaman dış hemoroidlerde pıhtılar oluşur ve buna tromboz adı verilir. Erken dönem ağrılı olan bu durum, cerrahi olarak (ameliyatla) tedavi edilebilir. Genellikle beklenildiği takdirde kendiliğinden kaybolan bu duruma her zaman cerrahi işlem gerekli değildir. İleri evre hemoroidler için çok sayıda cerrahi tedavi tarif edilmiştir. Bunların bazı avantaj ve dezavantajları vardır.
Kapalı Submukozal Hemoroidektomi; Hemoroid şişliği cerrahi olarak sınırlı mukoza ile birlikte çıkartılır ve emilebilir dikişler ile yara dikilir.
Açık Hemoroidektomi; Kapalı yöntem uygulamasının aynısının dikiş atılmadan açık bırakılmış halidir.
Stapler (Zımba) Hemoroidektomi; Prolabe olmuş hemoroidlere stapler uygulanması durumudur.
Doppler Destekli Hemoroidal Arter Ligasyonu; Doppler Ultrason probu ile hemoroidi besleyen arter bulunarak dikilir ve hemoroidin sönmesi sağlanır.
Damar Mühürleyici ile Hemoroidektomi; Vaskuler sealing ( Ligasure) denen damarları mühürleyen ve kesip çıkaran bu en yeni teknoloji ile hemoroidektomi çok kısa sürede güvenle uygulayabilir. Bu yöntem tarafımca tüm hemoroid evreleri için başarıyla uygulanabilmektedir.
Ameliyat Komplikasyonları Nelerdir?
En yaygın gördüğümüz komplikasyon, ağrı ve idrar yapamama durumudur. Normalde hafif kanamalar beklenir ancak nadiren şiddetli kanamalar görebiliriz. Bu durumda hastalarımızı tekrar ameliyathaneye alabiliriz. Enfeksiyon sık görülmez ancak şiddetli ağrı, ateş ve idrar yapamama, enfeksiyonun erken belirtileridir. Böyle bir durum oluştuğunda hastalarımızı tekrar ameliyata alırız ve enfeksiyon alanına gerekli müdahaleyi yaparız. Uzun süreli dönemde nadir komplikasyonlar, gaz ya da gaita kaçırması ve anal darlıktır. Bunun nedeni perianal derinin geniş şekilde istemeden çıkartılmasıdır.
