Türkiye'de en fazla rastlanan sahte ilaçların Viagra, Cialis ve zayıflama ilaçlarından oluştuğu belirtilirken, yapılan bir yıllık çalışma sonucu Nisan 2009'da 132 milyon lira değerinde 2 milyon sahte tablet ele geçirildiği bildirildi. Uzmanlar, ilaçların güvenilir eczanelerden alınmasını, internetten sipariş verilmemesini ve şüpheli kutularda il sağlık müdürlüğüne müracaat edilmesi uyarısında bulundu. 1 Temmuz'da uygulamaya geçmesi beklenen İlaç Takip Sistemi (İTS) ile büyük çoğunlukla küpur sahteciliğinin engellenebileceği belirtiliyor. Türkiye'de sahte ilaçla mücadelede yeni bir dönemi başlatacak İlaç Takip Sistemi (İTS) yürürlüğe girerken, Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) İstanbul'da bir toplantı düzenledi.

2010'DA SAHTE İLAÇ YÜZDE 14'E ULAŞARAK, 75 MİLYAR DOLARA ÇIKACAK

Toplantıda konuşan ASIS – American society of Industry of Security Türikye Bölüm Başkanı ve Esfor Güvenlik Danışmanlık Genel Müdürü Cengiz Gümüştus, Dünya Sağlık Örgütü'ne göre sahte ilaç tanımının, bir markanın izni olmadan o markanın kullanımı olarak kabul edildiğini söyledi. Sahte ilacın çeşitli şekilde ortaya çıktığını belirten Gümüştus, “İçerik orijinal, paket sahte olabildiği gibi, içerik de paket de sahte olabiliyor” dedi. Dünyada sahte ilaç ticareti ile ilgili yapılan çalışmalar hakkında da bilgi veren Gümüştus, “Dünya sahte ilaç ticaretinde 2005'de yüzde 6 olan oranın, 2010 yılında yüzde 14'e çıkacağı tahmin ediliyor. Yani sahte ilaç oranı yüzde 100'e çıkacak. Bunun tekabul ettiği rakam 75 milyar dolar” dedi.

DİYET İLAÇLARININ REÇETESİZ SATILMASI SAHTEYE DAVETİYE ÇIKARIYOR

Türkiye'nin sahte ilaç konusunda dünyada 4.sırada geldiğine dikkat çeken Gümüştus, en çok rastlanan sahte ilaçlarla ilgili de bilgi verdi. Gümüştus, “Türkiye'de en çok sahtesine rastladığımız ilaçlar Viagra, Cialis oluyor. Onun ardından diyetle ilgili, kilo verdirmeye yönelik ilaçlarda sahtesinin satıldığını sıklıkla görüyoruz. Bu ilaçların satın alınırken herhangi bir reçete gerektirmemesi sahte satışını kolaylaştırıyor. Türkiye pazarında dolaşan sahte ilaçlarla ilgili bir veri maalesef elimizde yok. Emniyet güçlerinin yapmış olduğu bir yıllık çalışma sonucunda Nisan 2009'da 132 milyon liralık, 2 milyon tablet ele geçirildi. Bunun ne kadarının zayıflama ilacı olduğunu bildiren bir veri elimizde yok” bilgisini verdi.

INTERNETTEN SATIŞIN YÜZDE 62'SİNİN SAHTE OLDUĞU TAHMİN EDİLİYOR

Sahte ilaçların genellikle internet, sınır bölgeleri ve Tahtakele benzeri yerlerde sıklıkta bulunabildiğine dikkat çeken Gümüştus, özellikle internet üzerinden satın alınan ilaçların yüzde 62'sinin sahte olduğunun tahmin edildiğini söyledi. Gümüştus, “İkinci gördüğümüz tehlike Tahtakale benzeri dediğimiz sokak tezgahlarındaki satışlar. İlaçların hemen hemen hepsini bulmak mümkün. Vitaminler de buna dahil. Yine özellikle sınır bölgelerinde ve Gürcistan, Suriye, Iran sınırında mevcut olduğunu, orada da diğer bir adıyla Amerikan pazarı olarak geçen yerlerde çok rahat bulunabildiğini görüyoruz. Tehlike olarak gördüğümüz bir diğer yerler ise eczaneler arası satış yapan ve çantacılar olarak tabir edilen kişiler. Bunlar da ilaç firmalarının yapmış olduğu satışlarda stok fazlası ürünleri ihtiyacı olan yerlere yönlendirilmesini sağlayan bir nevi komisyoncu olarak çalışan kişiler” bilgisini verdi.

İTS BÜYÜK ÇOĞUNLUKLA KÜPUR SAHTECİLİĞİNİ ENGELLEYECEKTİR

Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) Sahte İlaçla Mücadele Komitesi Başkanı Ahmet Kavuşturan ise sahte ilacın hızını gözler önüne sererek, “Maalesef yeni ilaçlar piyasaya verilmeden, sahte ilaçlar çıkabiliyor” dedi. Sahte ilaç saptamasının kolay bir iş olmadığını dile getiren Kavuşturan, “Kimyasal analiz yapılması gerekir” dedi” dedi. Vatandaşların sahte ilaçtan korunması için bazı detaylara değinen Kavuşturan, “İlacınızı güvendiğiniz eczanenizden alın İnternetten almayın, aldığınız ilacın kutusundan kuşku duyuyorsanız il sağlık müdürlüğüne ya da doktorunuza müracaat edin” uyarısında bulundu. İlaç Takip Sistemi'nin (İTS) sahte ilacı ne ölçüde önleyeceği konusunda Kavuşturan, “Büyük çoğunlukla küpur sahteciliği engellenecektir. Giriş ve çıkışında yapılacak kontroller sonucunda. Ancak yine de açıklık olabilir” diye konuştu.

700 BİN SITMA VE TÜBERKÜLOZ HASTASI SAHTEDEN ÖLDÜ

Toplantıda, “İlaçlar Gerçek Olsun: Sahte İlaçların Yayılmasına Karşı Mücadele Başlıklı raporuyla bir sunum yapan International Policy Network Uzmanlarından Julian Haris, sahte ilaçların yetersiz düzeyde biyoyararlanımla etkin bileşen içerdiğinden, hastalığının tedavi edildiğine inanan hastanın aslında tedavi görmemiş olduğunu söyledi. Haris, “Dolayısı ile hastalık özellikle çocuklarda ve yaşlılarda ilerliyor ve genellikle ölümle sonuçlanıyor. Tahminlerimize göre yaklaşık 700 bin sıtma ve tüberküloz hastası sahte ilaç yüzünden yaşamını yitiriyor” dedi. Toksit kimyasal maddelerin hileli yolla ilaca katılmasının genellikle ya da hasarla sonuçlandığını belirten Haris, “Nijerya'da 84'ü çocuk olmak üzere çok sayıda hasta anti – friz karıştırılmış öksürük şurubu içtiği için yaşamını yitirmiştir. 2008'de ABD'de Çin kökenli mikroplu Heparin yüzünden 62 kişi ölmüştü” bilgisini verdi.

SAHTE İLACIN BOYUTU

-Dünya Sağlık Örgütü (WHO) taklit ilaçların küresel ilaç pazarının yüzde 10'unu oluşturduğunu, bunun az gelişmiş ülkelerde yüzde 25'e kadar çıktığını tahmin ediyor,
-Kamu Yararına Sağlık Merkezi tarafından yapılan bir araştırmada küresel taklit ilaç satışlarının 2010'da 75 milyar dolara çıkacağını öngörüyor,
-İlaç Güvenliği Enstitüsü, 2007'de 99 farklı ülkede kayıtlı bin 513 olayla, ele geçirilen taklit ilaçların bir önceki yıla oranla yüzde 24 arttığı öngörüsünde bulunuyor. Bu sahte ilaçla 400'ü aşkın ilaç türü çoğaltılıyor.

SAHTESİ EN ÇOK YAPILAN İLAÇLAR
(TERAPÖTİK SINIFINA GÖRE WHO'YA VERİLEN TAKLİK İLAÇ RAPORLARI (1999-2002)

Antiastım ve antialerji yüzde 8
Antimalarya yüzde 7
Analjezik ve antipiretik yüzde 6
Antibiyotik yüzde 28
Hormon ve steroid yüzde 18