Dikkat Eksikliği ve Hiperaktive nasıl tedavi edilir

Psikiyatri Uzmanı Gökhan Kandemir yetişkinlerde ve çocuklarda bulunabilecek dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilgili açıklamalarda bulundu.

Trabzon'da Özel bir hastanede görev yapan Psikiyatri Uzmanı Gökhan Kandemi Dikkat eksikliği ve Hiperaktive bozukluğu olan hastaların doğru tedavi yöntemleriyle %90 tedaviye cevap verdiklerini söyleyerek "Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu(DEHB) çocukluk döneminden başlayıp sıklığı ve şiddeti azalarak devam eden dikkati sürdürmede yetersizlik (kalıcı ve sürekli), aşırı hareketlilik (hiperaktivite) ve dürtüsellik ile kendini gösteren bozukluktur." dedi.

İşte Dikkat eksikliği ve Hiperaktive bozukluğu İle ilgili olarak Psikiyatri uzmanı Kandemir ile yaptığımız söyleşi

GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?

Dünya genelinde yapılan çalışmalar sonucunda çocuk ve ergenlerde %3-8 oranında, erişkinlerde %1-6 oranında, kırk yaş ve üzerine %1’in altında görüldüğü bildirilmiştir. Çocukluk döneminde erkeklerde on kat daha fazla, erişkin döneminde kız-erkek oranı birbirine yakın görülmektedir.

TİPLERİ VAR MI?

DEHB’ nin üç tipi tanımlanmıştır.

1-Dikkatsizliğin ön planda olduğu tip(kızlarda daha sık)

2-Aşırı Hareketliliğin ve Dürtüselliğin ön planda olduğu tip(erkeklerde daha sık)

3-Bileşik tip(her iki cinsiyette de en sık görülen)

SEBEPLERİ NEDİR?

Kesin sebepleri bilinmemekle beraber beyinde bazı bölgelerde işlev bozukluğu olduğu, beyinde kimyasal iletiyi sağlayan Dopamin(öğrenme, ödül sistemi, dikkat, motivasyon, dürtüsellikle ilgilidir) ve Noradrenalin (uyarılma, uyanık kalma, dikkat ve motivasyonla ilgilidir) maddelerinin bozukluğa katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Yine DEHB olan çocukların anne ve babalarında DEHB riskinin sekiz kat olduğu gösterilmiş ve bozukluğun ailesel-genetik bir geçişin olduğu belirtilmiştir. Ayrıca annenin hamileliğinde nikotin, alkol ve strese maruz kalınması, anne bakımı ve akran ilişkilerinin beyin şekillenmesinde kuvvetli etkilerinin olabileceği vurgusunda yapılmıştır.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

Dikkat sorunları: Çalışmaları plansız, düzensiz ve karmakarışıktır. Çoğunlukla bir işi bitirmeden diğerine geçerler, sanki akılları başka yerde ve söylenenleri dinlemiyor izlenimindedirler. İşlerini bitirmedeki aksaklık, anlatılanı anlamada ve kavramada yetersizlik gibi sadece dikkatsizliğe bağlıdır. Yazı işleri ve ev ödevleri gibi dikkat-konsantrasyon gerektiren etkinliklerden kaçınırlar, sevmezler ve aşırı rahatsızlık duyarlar. Kullandıkları araç-gereçleri kaybederler, sıklıkla unutkandırlar, randevularını kaçırırlar, faturalarını ödemeyi unuturlar.

Hiperaktivite sorunları: Yerinde duramazlar, aceleleri vardır, kıpır kıpırdırlar, çok konuşurlar, ellerinde sürekli bir şeyle oynarlar, el ve ayaklarını sallarlar, her an gidecekmiş gibidirler, iç huzursuzluk hali vardır. TV seyrederken, toplantılarda, iş yerinde su ve kahve almak, tuvalete gitmek vs. bahanelerle yerlerinden kalkıp tekrar otururlar.

Dürtüselliksorunları: Sırasınıbeklemez , sabırsız, sorular tamamlanmadan hemen cevap verirler, başkalarını etkinliklerine karışıp müdahale ederler, başkalarını engellerler, başkaları onların konuşmalarını kesememekten yakınabilirler. Aniden istifa ederler, malibütçelerini denetlemeyecek kadar para harcamaları, cinsel dürtülerini engellemekte zorluk yaşarlar.

Belirtileri özetleyecek olursak;

●İşe başlamakta güçlük çekerler, sık sık ertelerler.

●Bir arada birçok işle uğraşma ve bitirmede güçlük

●Kendini güvensiz hissetme, uzun süredir mutsuzluk hissi

●Fevri davranışlarda bulunma (Aniden istifa etmek gibi)

●Sürekli kıpır kıpır olmak

●Başarısızlık, güvensizlik, boşluk hissi, hayal kırıklığına uğramış hissetme

●Stres durumu ile baş edememe, of puf demeye başlama

●Sürekli heyecan peşindedir (iş değiştirir, hızlı araba kullanır, alkol madde kullanır)

●Son söylenecek sözü baştan söyler

●Kuyrukta beklemekte zorlanır

●Okul mesleki başarıları benzer zekâ düzeyindeki arkadaşlarına göre daha düşüktür

●Kendi kapasitesine uyumlu bir düzeye ulaşamama

NASIL TANINABİLİR?

DEHB tanımak için okul, iş, ev ve toplumsal durumlar gibi değişik alanlarda ortaya çıkabilmek bozulmaların( en az iki ortamda bozulma kendini göstermeli) gösterilmesi gerekir. Belirtiler çoğunlukla oyun grupları, sınıf, ev ortamı veya iş ortamında ortaya çıkar. Bu nedenle birçok kaynaktan (anne, baba, partner, arkadaş, amir vs.) bilgi toplanılmalı ve bireyin değişik ortam ve zamanlardaki davranışları araştırılarak bozukluk olup olmadığı yönünde değerlendirme yapılmalıdır.

OLUMLU ÖZELLİKLERİ VAR MI?

DEHB olmayan keyifli arkadaşlar yok mudur? Vardır ama bunlar başkadır. Partnerlerine çok canlı anlar yaşatırlar, cana yakın sıcakkanlıdırlar, işini bırakır sizin için uğraşır. Çok iyidirler, düştüğünüzde yerden kaldırırlar sizi, insanlara kolay güvenirler, keyifli, esprili, yaratıcı, hoşgörülü, enerjik, risk alabilme olumlu özellikleridir.