Trabzon'da 2013 yılında müzeden camiye dönüştürülen Ayasofya Camisi'nde geçen yıl Aralık ayında 56 yıl sonra başlatılan restorasyon çalışmaları devam ediyor. Restorasyon çalışmalarına rağmen camiyi turist kafileleri ziyaretlerini sürdürürken, restorasyon çalışmalarının 20 Şubat 2020 tarihinde tamamlanacağı belirtildi.

Trabzon Vakfılar Bölge Müdürlüğü kontrollüğünde süren çalışmalar kapsamında caminin onarım bedeli 2 milyon 237 bin 628 TL olarak belirlenirken, çalışmalar ziyaretçilere rağmen aralıksız sürüyor. Caminin çevre düzenlemesi çalışmaları ise aralıksız sürerken buraların tamamlanma süresi ise 1 yılı bulabileceği öğrenildi. Camiyi ziyarete gelenler tadilat olmasına rağmen gezme fırsatı bulduklarını belirtirlerken tadilatın bitmesiyle caminin çok daha güzel olacağına inandıklarını söylediler.

Fatih Sultan Mehmet Han'ın 1461 yılında Trabzon’u fethinin ardından camiye dönüştürülen Ayasofya Camii, 1958-1962 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Edinburg Üniversitesi'nin işbirliği ile restore çalışmalarının ardından 1964 yılından sonra müze olarak hizmet vermeye başladı. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Ayasofya’nın müze olarak değil de cami olarak hizmet vermesi için açılan dava 2012 yılında sonuçlanarak, freskleri asma tavan ve perdelerle kapatılan Ayasofya 28 Haziran 2013 tarihinde uzun yıllardan sonra ilk kez namazın kılınmasıyla ibadete açıldı. 5 Temmuz 2013 tarihinde ilk cuma namazının kılınmasıyla resmen ibadete açılan Ayasofya, 56 yıl sonra geçtiğimiz yıl Aralık ayında restore edilmeye başlandı. Restore çalışmaları kapsamında Vakıflar Genel Müdürlüğü Ayasofya’nın freskleri için uygun bir çözüm üreterek en az müdahale mantığıyla hat levhaları ve tablolar koyarak fresklerinin kapatılmasını sağladı. Yapı sağlığının sürekli olarak izlenmesi adına ise esere yerleştirilen ivmeölçerler yardımıyla gerçek zamanlı titreşim kayıtları alınarak oluşacak değişikliklerin izlenerek hasarların büyümeden önlen alınması hedeflendi. Planlanan bu sistem, bölgedeki tarihi eserlerdeki ilk uygulamaları olma özelliğini taşıyacak. Uzun yılların ardından restore edilen Ayasofya restorasyon sürecinde kısmen de olsa ziyarete açık tutuluyor.

Kral I. Manuel tarafından yaptırıldı

Yapı, Trabzon İmparatorluğu’nu kuran Komnenos ailesinden Kral I. Manuel tarafından 1250-1260 yılları arasında yaptırıldı. Bir manastır kilisesi olan ve ’Kutsal Bilgelik’ anlamına gelen Ayasofya, Fatih Sultan Mehmet Han’ın 1461 yılında Trabzon’u fethinden sonra bir minber ve müezzin mahfili eklenerek camiye dönüştürüldü. I. Dünya Savaşı sırasında Trabzon’u işgal eden Rus ordusu tarafından depo ve askeri hastane olarak kullanılan yapı, savaş sonrasından 1959 yılına dek cami olarak kullanıldı. 1959-1964 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Edinburgh Üniversitesinin ortak çalışmalarıyla restore edilen tarihi yapının freskleri ortaya çıkartıldı. 1964 yılında müze haline getirilen Ayasofya, 3 Haziran 2013 tarihinde Kültür Bakanlığı tarafından Vakıflar Genel Müdürlüğüne teslim edildi. Ardından mahkeme kararları ve vakıf kaydı dolayısıyla Ayasofya, 28 Haziran 2013 Cuma günü 49 yıl sonra yeniden müslümanların ibadetine açıldı.