Avrasya Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Görevlisi Aytaç Dilek bölümü adına yaptığı yazılı açıklama ile bütün dünyayı etkisi altına alan korona virüs salgını sürecinde ebeveynleri bilgilendirdi. Dilek açıklamasında şu cümlelere yer verdi.

OYUN ÇOCUĞUN İŞİDİR

Yaşadığımız dönem bizlere bir fırsat sunmaktadır. Bu fırsatı isteyerek yaratmadık ve zorunlu bir süreç bize bu zamanı yarattı. Evet özellikle yetişkinler olarak Covit-19 salgını bizleri haliyle tedirgin etmekte. Bizleri tedirgin ettiği gibi var olan düzenimizde değişiklikler yapmamızı zorunlu kıldı. Çocuklarımızın okulları uzaktan eğitime geçti ve bizler neler yapacağımız konusunda bir telaşa düştük. Çocuklarımızın eğitimleri nasıl olacak?, eğitimleri yarım mı kalacak?, evde çocuklarımızla kimler ilgilenecek?, evde çocuklarla neler yapacağız? vb… sorular akıllarımıza düştü. Bu soruların cevapları aslında çocuklarımızla kurduğumuz bağda saklıdır. Bu bağ ne kadar güçlüyse ve bu zamanı ne kadar kaliteli geçirebilirsek bizler için o kadar sağlıklı geçecektir. Tabi aileler, planlanmış oyun, dolu programlar ve ekran zamanlarına alışık çocuklara evde eğitim ortamı yaratmaya çabalarken, bir yandan da kimilerimiz işe gitmek ve evden çalışmak zorundayız. Planlanmış hayatlarımızda çocuklarımız yerinde planlar yapmakta ve onların bu planlara uymasını beklemekteyiz. Çocuklarımız genelde kendileri bir oyun kurmaktan çekinmekte ve birilerinin oyun kurmasını ve yönlendirmesini beklemektedir. Bu aslında bizlerin onlara isteyerek yaptığımız kötülüklerden biridir. Bağımsız oyun kurma becerisi aslında çocukların bir şeyleri yönetme, organizasyon ve duygularını düzenleme becerilerini teşvik eder. Aileler planlanmış düzenlerine çocukların uymasını istedikleri için aslında çocuklar bu becerilerini geliştiremiyor. Ailelerde bu durumda çocuğum tek başına oynayamıyor, oyun kuramıyor ve bizler böyle miydik kendimiz oyunlar oynardık diyor. Unutmamız gereken noktayı aslında bize Maria Montessori söylemektedir: “Oyun çocuğun işidir”. Oyun oynamak çocukların en temel fizyolojik ihtiyaçları olan yemek yemek ve uyumak gibi bir ihtiyaçtır. Çocukların gelişimleri açısından oyun çok önemli bir aktivitedir. Çocuklar oyun sayesinde bilişsel, dil, sosyal-duygusal ve motor gelişimleri ileriye gitmektedir. Çocuklar bazen kendileri oyunlar kurar bazen ise ebeveynleriyle de oyunlar oynamak ister. Özellikle ailelerin çocuklarla birlikte oyunlar oynaması ve kaliteli zaman geçirmesi çok önemlidir.

SABIRLI OLUN, HAREKET ALANI OLUŞTURUN

Çocuklarımızın bağımsız oyunlar kurabilmesi ve oyunlar oynayabilmesi için yapmamız gerekenleri Bilim insanları şu şekilde özetlemektedir: Bağ kurun (çocukların kaygılarını azaltın), çocuklarımızı yargılamayın, dağınıklığa müsaade edin, oyunlara sizler davet edin, sabırlı olun ve hareket alanı oluşturun. Çocuklarımızla oyunlara başlarken bırakın rolleri onlar dağıtsın ve sizler oyunlarda onun dediklerini yapın. Bu çocukların oyunu devam ettirmesini ve tek başına da oyunu oynamasını sağlayacaktır. Ayrıca çocuklarınıza oyuna başlarken onunla ne kadar süre oynayacağınızı baştan söyleyin. Bu süreden sonra ne yapmanız gerektiğini açıklayın. Bu şekilde davranmak çocukların sizlerle kurduğu bağı güçlendirecek ve bağımsız oyunlarını sürdürmesini sağlayacaktır. Çocuklarımız uzaktan eğitime devam ettiği için bunun dışında ekran sürelerinde belli bir oranda kısıtlamaya gitmelisiniz. Amerikan Pediatri Akademisi bu durum yaşanmadan önce bizlere aslında ekranla ilgili olarak şöyle bir görüş bildirmektedir: normal şartlar altında 18 aylıktan küçük çocuklar için ekran zamanı önermezken, 18-24 aylık çocuklar için (ebeveyn katılımıyla) asgari ekran süresi öneriyor. 2 ila 5 yaş arasındaki çocukların günde en fazla 1 saat kaliteli program içerikleri izleyebileceklerini belirtmektedir.

Bu zaman zarfında çocuklarınızla oyun dışında birçok kaliteli zaman geçirmek için etkinlikler yapabilirsiniz. Çocuğunuzla yapacağınız etkinlikleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Çocuğunuzla ilk başta bu süreçte bir toplantı yapmalısınız. Bu toplantıda evde yaşayan bireyler yapmak istediklerinizi bir kâğıda yazmalı ve bunları birlikte gruplayabilir ve gerçekleştirebilirsiniz.

Çocuklarımızla boyamalar yaparak hayal güçlerini ortaya çıkarma ve geliştirme etkinlikleri yapabiliriz. Boyama etkinliklerinde en güzel yol beyaz boş kağıtlardır. Boyama sayfalarını çok az kullanmalıyız.

Yeşil etkinlikler yapın, sıfır atık konusunda konuşun ve evde nasıl uygulayabileceğinizi tartışın ve uygulamalar yapın. Sıfır atık konusunda çocuklarınızın denetleme görevi verin.

Her gün bir canlı öğrenin ve bu canlılar için birlikte tasarladığınız dedektif kitapları oluşturabilirsiniz.

Çocuklarımızla birlikte meyve ve sebzelerin tohumlarını birlikte ayıklayıp, saklama yöntemleri oluşturun. Daha sonra bunları tohum toplarına çevirin.

Çocuğunuzun odasında bulunan oyuncakları inceleyin ve bunlara yeni kıyafet, tasarım ve eskiyen yerlerini birlikte tamir edin.

Origami (kâğıt katlama) etkinlikleri, evde bulduğunuz materyallerden yeni oyunlar ve oyuncaklar tasarlayın.

Çocuklarınızla birlikte uzakta olan ve görmediği gidemediğiniz büyüklerinizle çok uzun saatler olmayacak şekilde canlı görüşmeler gerçekleştirin.

Günlük ev rutinlerinize mutlaka çocuklarınızı dahil edin. Çocuklarınızın cinsiyetlerini ayırmaksızın mutfakta, odaları toplamakta ve sofra kurma noktasında onları da işe ekleyin.

Evdeki malzemeler yardımıyla çocuklarınızla birlikte sanat konuşun. Sanatçıların yaptıkları ürünleri evdeki malzemelerden sizler birlikte oluşturun.

Bilmece, tekerleme ve ninniler söyleyerek bunları birlikte sesli bir oyuna dönüştürerek gerçekleştirin.

Ekran kullanımı süresinde online olan müzelere gezintiye çıkın. Çocuklarınızla birlikte filmler, belgeseller izleyecekseniz mutlaka aralarda onlara izledikleriyle ilgili sorular sorun, en sonunda aile olarak izlediğiniz belgeselin birlikte resmini yapabilir, ya da evde bulunan gazete ve dergilerden kolaj çalışması yapabilirsiniz.

Balkon piknikleri, kurabiye yapımları yapabileceğiniz diğer etkinlikler arasında olabilir.

Çocuklarınızla birlikte evde kahkaha atma yarışmaları, oyun sırasında oturduğunuz odadaki bir nesneyi konuşmadan canlandırmasını isteyebilir ve bunu diğer kişiler tahmin etmeye yönelik etkinlikler yapabilirsiniz.

MASALLAR ÇOCUKLAR İÇİN DEĞİL YETİŞKİNLER İÇİN YAZILMIŞTIR

Ayrıca yukarıda önerdiğimiz etkinliklerin dışında mutlaka ve mutlaka çocuklarınızla birlikte kitap okuma zamanları oluşturun. Kitap seçmek önemli bir diğer konudur. Özellikle 10 yaş öncesindeki çocuklara özellikle de okul öncesi dönem çocuklarına klasik masalları okumamalıyız. Klasik masallardaki soyut kavramları bu yaş gruplarındaki çocukların algılaması çok zordur. Unutulmamalıdır ki masallar aslında yetişkin dünyası için yazılmıştır. Masallar yerine masalımsı hikayeleri söylediğimiz yaş gruplarında tercih etmek gerekir. Kitapları sadece sesli bir şekilde okumak yerine arada durup onların fikirlerini sormak, hikayeyi onun tamamlamasını istemek, hikaye sonrasında canlandırmalar yapmak, hikayeleri anlatırken farklı materyallerden yararlanın sadece kitapları kullanmayın bu bazen evde bulunan bir oyuncak, artık materyaller, kuklalar ve çocuklarla birlikte oluşturabileceğiniz hikaye battaniyelerini kullanmalısınız.

Bu ülkenin geleceği çocuklarımızdır. Tüm çocukların şimdiden 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlu olsun. Onların her gününü 23 Nisan yapmak sizin elinizde.

Çocuklarınızla birlikte keyifli, bol kahkahalı ve eğlenceli zaman geçirmeniz dileğiyle…