Ulaşım ve demiryolu konusunda uzmanlaşan Almanya Aachen Üniversitesi'nde görevli Demiryolları ve Taşımacılık Planlayıcısı Prof. Dr. Haldor Jochim ile Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Bölümü Ulaştırma Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhammet Vefa Akpınar Haber61 TV'nin konuğu oldu.
Trabzon’a demiryolu gelme projesi uzun yıllardır var diyen Akpınar “Çok çok eskiye gidersek Osmanlı döneminde de çizilmiş bir proje var, özellikle Abdulhamit zamanından beri var. Samsun Büykükşehir Belediyesi’ne bakarsanız çok güzel bir çalışma yaptılar. Lojistik üs kurdular Tekkeköy’de ve çok büyük bir getirisi var. Lojistik üsler Türkiye’de daha da yaygınlaşacak. Ankara, İzmir, İstanbul’da iken bu bölgede sadece Samsun’da kuruldu. Bu lojistik üsler seçilirken lojistik firmalar tarafından demiryolu, hava yolu, karayolu ve deniz yolu gibi faktörleri göz önüne alındı. En önemli faktör karayolu ve demiryolu. Demiryolunun gelmesi ithalat ve ihracatı da daha aktif hale getirecek. Lojistik firmaları gelecek ve kurulacak lojistik üs bin ila 10 bin kişiye istihdam sağlayacak. Gelen ürünler daha ucuz olacak. Demir yolu sadece mal gelmesi değil ucuz ulaşım da olacak. Trabzon’da demiryolu uzun zamandır gündemde. Henüz gelmiş değil. Gelmesinin sıkıntıları da var. Coğrafi koşullar önemli. Bugüne kadar neden gelmedi bunun en önemli sebebi de coğrafi koşullar. Tabii ki talep de olması lazım. Bu konuda Devlet Demir Yolları’nın çalışmaları var ama en büyük sebep bütçe.” İfadelerini kullandı.
Prof. Dr. Haldor Jochim ise “Demiryolu getirmenin iki sorusu var. Ne kadara mal olacak? Kaç kişi kullanacak. Trabzon’un en büyük sıkıntısı yüksek dağlar. Çok ciddi engel teşkil ediyor.” Dedi.
Ne kadar bir bütçe gerekiyor? Ne kadar kazanım olacak?
Prof. Dr. Muhammet Vefa Akpınar demiryolunun ne kadar bütçe gerektirdiğinden çok sağlayacağı faydanın önemli olduğunu belirtip “İki farklı demiryolundan bahsediyoruz. Yük taşımacılığı ve hafif raylı sistem. Bunlar yapılırken geçiş sürelerini, insanların talebi önemli. Eğer raylı sistemde sürekli duruyor ve dolmuştan geç gidiyorsa talep azalır. Önemli olan talep. Raylı sisteme talep olmazsa zarar eder. Çevreye verdiği fayda ve ekonomiye verdiği yarardan dolayı uzun vadede faydaları zor. Kısa vadede zarar edecekse ve gideceği yere geç gidecekse neden hafif raylı sistemi kullanayım. İkincisi ise Bayburt, Gümüşhane, Erzincan projesi vardı, benim alternatif düşüncem de Gürcistan’dan Kars’a Azerbaycan’a bu şekilde bir proje yapılırsa daha fazla yararı olacağını düşünüyorum.” Şeklinde konuştu.
Karadeniz’e baktığında hafif raylı sistem ve yolcu taşımacılığında kar mı edilir zarar mı edilir?
Prof. Dr. Haldor Jochim Trabzon’a veya Erzurum’a yönelik düşünüldüğünde maliyetin fazla olacağını ve fazla kar getirmeyeceğini düşünüyorum diyerek “Başka ülkelerle karşılaştırmak gerekirse Almanya veya İsviçre arasındaki demiryolu hattı trafiği önemli ölçüde azaltmasının yanı sıra insanlar da bu hattı kullandı. Dolayısıyla orada fayda maliyet açısından uygun ama Trabzon’da orada olabilir ama değer mi? O kadar talep olacak mı? Bunlara bakmak lazım ama ben olumlu bakmıyorum.” Dedi.
Türkiye de sürekli yollar yapılıyor. Karayoluna yapılan maliyet ile demir yolu yapmak mı? Karayolu yapımına devam etmek mi?
Prof. Dr. Muhammet Vefa Akpınar Karayolu veya demiryolu yapmanın tercih meselesi olduğunu belirtip “Bu tercih meselesi. Çalışma yapmak lazım. Bu güzergahı kullanacak insanlar, bu güzergahı nasıl kullanmak istiyor buna bakmak lazım. Türkiye bütçesinin büyük kısmı ulaşıma harcanıyor. Yol bakım onarım işlerine gidiyor. Eğim nedeniyle aynı yol güzergahında demiryolu yapamazsınız. Düzlükse yapılabilir ancak. Bizim gibi dağlık bir bölgede demiryolu daha fazla viyadük daha fazla tünel gerektirir. Keskin virajları da alamaz ve bunun sonucunda daha fazla yatırım gerektirir.” Dedi.
Prof. Dr. Haldor Jochim ise Trabzon için dağlardan ne kadar maliyeti olur bilmiyorum diyerek “Kesin bir ifade yapamam ama kabataslak baktığımızda yola göre demiryolunun 3 kat daha fazla faydası vardır. Eğer ki çok mal gidip gelecekse, çok insan seyahat edecekse bu anlamda kesinlikle demiryolu faydalıdır. Çevre olarak baktığında çok da faydalıdır. Tercih önemli. Fizibilite çalışması yapılıp tercih durumu belirlenmelidir.” Dedi.
Şehir içi trafik sorunu nasıl çözülebilir. Teleferik mi hafif raylı sistem mi?
Prof. Dr. Haldor Jochim Tercih meselesi. Eğer doğu batı yönünde gidiyorsanız ve insanlar bunu tercih ediyorsa bu sefer tercihiniz hafif raylı sitem olmalı. Diyerek “İnsanlara sormak lazım teleferik mi hafif raylı mı diye. Boztepe’ye hafif raylı sistem gidemez. Alternatif olarak dolmuş, otobüs ve teleferik. Ama insanlar teleferik tercih etmezse yapmazsınız. Ulaşabileceğiniz en kolay yer neresi ise orası olmalı.” Dedi.
İnsanlar trafikte çok zaman kaybediyor. Sizce en uygun taşıma aracı hangisi olur?
Prof. Dr. Muhammet Vefa Akpınar “3 yıldır ulaşım maşer planı ile alakalı çalışıyoruz. Hane halkı anketi yapıyoruz. Nereden nereye gidiyorsunuz. Hangi ulaşım araçlarını kullanıyorsunuz? Diye anket yaptık. Boztepe’deki insan evinden çıktığında kaç dakika da nereye gitmek istiyor. Kaç noktandan geçiyor kaç araç kullanıyor. Bunlar bizim önemli. Hafif raylı sistem geldiğinde t6rafik yükünün ne kadarını alacak bu konuda ciddi bir çalışma görmedim.
Yapılan planda güzergah doğru ama istasyonlar arası mesafe önemli. Sonuçta birinci derecede bizim tercihimiz zaman olmalı. Bugün paradan çok zaman değerli. O yüzden hangisi benim için daha kısa zamanda götürecekse onu tercih ederim.
Trabzon Meydanı’na alternatif Güney’de meydanlar oluşturursanız ve bunu kanuni bulvarı gibi bir yolla bağlarsanız trafiğin rahatlayacağını düşünüyorum.” İfadelerini kullandı.
Almanya ile Trabzon’u kıyasladığında trafik ile alakalı Trabzon’a nasıl bir çözüm önerir.
Prof. Dr. Haldor Jochim Trabzon ile Almanya’daki bir şehri karşılaştırmanın zor olduğunu söyleyerek “Biraz zor çünkü Almanya’da Trabzon’un durumu yok. Arkanızda dağlar önünüzde deniz dolayısıyla bunu karşılaştırma yok. Ama problemi çözmek istiyorsanız Trabzon’da ağırlık olarak toplu taşıma. Bunda da en öneli tercih hafif raylı sistem olabilir. “ dedi.
Prof. Dr. Muhammet Vefa Akpınar ise “Sadece yük taşımacılığı için yapılmaz demir yolu. Gerek yer altı ve gerek yer üstünde yolcu taşımacılığı mutlaka olmalı. Sadece maddi anlamlı düşünmemek lazım. Trafik yükünü azaltacak, trafik kazalarını azaltacak. “ ifadelerini kullandı.
Gürcistan Demiryolu hem coğrafi açıdan daha mantıklı gözüküyor bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Prof. Dr. Haldor Jochim Gürcistan bir alternatif olabilir diyerek “ Fakat Gürcistan’ın demiryolları sınırda bitiyor. Ama şuna bakmak lazım Erzincan’dan mı gelsin oraya gitsin, Gürcistan güzergahından Kars’a doğru mu gitsin. Orada neye bakacağız, ne gidecek burada. İnsan fazla gitmeyeceğini düşünerek ama mal bakımından baklılır potansiyel varsa demiryolu buraya bakılır. Uzun vadede ve mevcut durumdaki taleplere bakılmalı. Fizibilite çalışması yapılmalı.” Dedi. Jochim “Trabzon için Raylı sistemi mutlaka düşünün. Tavsiye ediyorum “ diyerek sözlerini tamamladı.
