Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi, deprem sonrası hasar tespitini hızlı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirmek amacıyla yapay zeka ve robot köpekler kullanmayı hedefleyen bir proje başlattı.
KTÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Hacıefendioğlu’nun yürütücülüğünde, İnşaat Mühendisliği ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümlerinden bir ekip tarafından geliştirilen "Deprem Sonrası Yapı Hasarlarının Hızlı ve Otomatik Tespitinde Robotik Köpek ve Yapay Zeka Kullanımı" adlı proje, hasar tespit süreçlerini otomatik hale getirerek insan kaynaklı riskleri en aza indirmeyi amaçlıyor.
KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi ve Araştırma Üniversiteleri Destek Programı (BAP13) tarafından desteklenen çalışma, deprem sonrası yapıların güvenli bir şekilde incelenmesini sağlayacak bir sistem geliştirmeye odaklanıyor.
Kahramanmaraş Depremleri Çıkış Noktası Oldu
Proje yürütücüsü Prof. Dr. Kemal Hacıefendioğlu, çalışmanın temel çıkış noktasının Kahramanmaraş merkezli depremler olduğunu belirtti. Depremlerin ardından 20 kişilik bir ekiple bölgede incelemelerde bulunduklarını ifade eden Hacıefendioğlu, hasar tespit süreçlerinde yaşanan zorlukları göz önüne alarak bu projeyi geliştirme kararı aldıklarını söyledi.
Yapay Zeka Hasar Türlerini Tespit Ediyor
Hasar tespit sürecinin ilk aşamasında yapay zekanın farklı hasar türlerini sınıflandırabilmesi için milyonlarca görüntü üzerinde eğitim verildi. Yapı hasarlarının A, B, C ve D kategorilerine ayrıldığını belirten Hacıefendioğlu, yapay zekanın bu kategorileri başarılı bir şekilde sınıflandırabildiğini vurguladı.
"Şu anda gördük ki ilk aşamamızı tamamladık ve yapay zeka, bir binada A, B, C veya D türü hasar olup olmadığını tespit edebiliyor." dedi.
Robot Köpekler Sahaya Çıkıyor
Projenin ikinci aşamasında, deprem sonrası hasar görüntülerinin bir araç veya cihaz yardımıyla toplanması hedeflendi. Bu noktada ekibin, robot köpeklerin bu görevde kullanılıp kullanılamayacağını araştırdığı belirtildi.
Hacıefendioğlu, yapılan testler sonucunda robot köpeklerin üzerlerine yerleştirilen kameralarla uzaktan görüntü aktarabildiğini, ayrıca derinlik kameraları eklendiğinde daha hassas analizlerin yapılabildiğini açıkladı.
"Depremin verdiği hasarlara dair görüntülerle çeşitli eğitimler yaptık. Modelimiz artık uzaktan aldığı görüntülerle 'Bu bina ağır hasarlı', 'Bu bina orta hasarlı' diyebilecek seviyeye geldi. Tabii ki bu süreçte robot köpeğin kontrol edilmesi, Wi-Fi bağlantıları gibi teknik konular üzerinde de çalıştık ve başarılı olduk." ifadelerini kullandı.
Son Aşama: Otomatik Raporlama
Projenin üçüncü ve son aşamasına geldiklerini belirten Prof. Dr. Hacıefendioğlu, bu aşamada yapay zekanın ve robot köpeklerin gerçek binalarda test edilmesi için belediyelerle iş birliği yaptıklarını söyledi.
"Şu an, bir bina üzerindeki çatlakları veya hasarlı olup olmadığını tespit etmek için son aşamaya geçtik. Bunun yanı sıra elde ettiğimiz verilerin raporlanmasını da otomatik hale getirmek istiyoruz." dedi.
Projenin sadece robot köpeklerle sınırlı kalmayacağını belirten Hacıefendioğlu, geliştirilen yazılımın farklı cihazlara da entegre edilebileceğini vurguladı.
"Bu bir başlangıç projesi. Yazılım elimizde olduğu sürece bunu farklı cihazlara adapte edebiliriz. Robot köpek, dron ya da çoklu robot sistemleri gibi farklı teknolojilere entegre edilebilir." şeklinde konuştu.
İnsan Güvenliği Ön Planda
Projenin en önemli kazanımlarından biri de insan kaynaklı riskleri en aza indirmesi.
"Yapay zeka, aldığı eğitimler sayesinde tespit ettiği hasarı net bir şekilde sınıflandırabiliyor. Böylece insan kararından bağımsız, nesnel bir değerlendirme sunuyor. Aynı zamanda, robot köpekler sayesinde uzaktan tespit yapılabiliyor, böylece enkaz altında ya da ağır hasarlı binalarda insan can güvenliği riske atılmamış oluyor." dedi.
Robot köpeklerin bina içinde dolaşarak otomatik veri toplayacağını ve bu verileri anında analiz ederek hasar raporlarını oluşturacağını belirten Hacıefendioğlu, sistemin afet bölgelerinde büyük bir avantaj sağlayacağını ifade etti.
Kaynak:
