Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü, Trabzon’un düşman işgalinden kurtuluşunun 107. yılı dolayısıyla "İşgalden Kurtuluşa Trabzon" konulu bir panel gerçekleştirdi. Prof. Dr. Osman Turan Kültür ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen etkinlikte, akademisyenler Trabzon’un Rus işgali ve kurtuluş süreciyle ilgili önemli bilgiler paylaştı.
Trabzon’un Rus İşgali ve Kurtuluş Süreci
Panelde konuşan KTÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bölümü Öğretim Görevlisi Veysel Usta, "Rus İşgalinde Trabzon" konulu sunumunda, Trabzon’un 18 Nisan 1916’da Rus birlikleri tarafından işgal edildiğini ve Fatih Sultan Mehmet’in 1461’de fethettiği kentte ilk kez bir düşman işgali yaşandığını belirtti.
Usta, Bolşevik İhtilali'nin ardından Rus askerlerinin bölgeden çekilmesiyle oluşan otorite boşluğundan Ermeni ve Rum çetelerinin yararlandığını ve bölgedeki Türklere yönelik katliamlar gerçekleştirdiğini ifade etti. Bu tehdit karşısında Türk Genelkurmayı, 37. Kafkas Tümeni’ni doğuya doğru harekete geçirdi.
Türk birliklerinin ilerleyişiyle Trabzon’un kurtuluş süreci şöyle gelişti:
13 Şubat 1918 – Görele’nin kurtuluşu
14 Şubat 1918 – Vakfıkebir’in kurtuluşu
17 Şubat 1918 – Akçaabat’ın kurtuluşu
24 Şubat 1918 – Trabzon’un kurtuluşu
26 Şubat 1918 – Of’un kurtuluşu
2 Nisan 1918 – Rize’nin kurtuluşu
Bu süreçle birlikte Trabzon’da yaklaşık iki yıl süren Rus işgali sona erdi.
Rum ve Ermeni Çetelerinin Bölgedeki Faaliyetleri
Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Yüksel Küçüker, panelde yaptığı konuşmada, Rus birliklerinin bölgeden çekilmesiyle birlikte bazı Rum ve Ermeni milislerin de Rus askerleriyle birlikte bölgeyi terk ettiğini, bazılarının ise gizlendiğini belirtti.
Küçüker, Trabzon’un Rus işgali döneminde çetecilik faaliyetlerinin arttığını ve bu çetelerin daha sonra bölgedeki Müslüman halkı göçe zorlamak için sistematik saldırılar gerçekleştirdiğini vurguladı. Bölgede çete hareketlerinin yaygın olması, Trabzon’un işgal döneminden miras kalan bir sorun haline gelmişti.
Trabzon’un Kurtuluşu ve Muhacirlik Dönemi
Karadeniz Araştırmaları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Volkan Aksoy, Trabzon’un kurtuluşu öncesinde bölgedeki sivil halkın yaşadığı zorlukları ve muhacirlik sürecini anlattı.
Bu dönemde:
Rus işgali altındaki bölgelerde Türk halkı zorla göç ettirildi.
Yerel otoriteler, İtilaf Devletleri’nin baskısından dolayı bölgede güvenliği sağlamakta zorlandı.
Rusya’dan gelen Rum ve Ermeniler, bölgedeki çetelere katılarak nüfus dengesini değiştirmeye çalıştı.
Panelde sunulan bilgiler, Trabzon’un kurtuluş sürecindeki tarihi gerçekleri ve halkın yaşadığı zorlukları gözler önüne serdi. Akademisyenler, bölgedeki çete hareketlerinin nedenleri ve Osmanlı’nın bu tehditlere karşı verdiği mücadeleyi detaylı bir şekilde ele aldı.
Kaynak:
