22 Şubat 2024 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 32468 sayılı duyuru ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapı malzemeleri ve zemin laboratuvarlarına ilişkin önemli değişiklikler içeren yeni bir yönetmelik yürürlüğe girdi. Yeni düzenleme ile artık müteahhitler, çalışacakları yapı laboratuvarlarını kendileri seçebilecekler. Ayrıca, kullanılacak çipleri de bizzat satın alabilecekler. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın belirlediği fiyat tarifeleri çerçevesinde yapı laboratuvarları, müteahhitlere hizmet sağlayacak.

Yönetmelikte dikkat çeken bir başka değişiklik ise betonarme yapıların beton deneylerinin izlenmesi için kullanılacak etiket bedellerinin ve deney bedellerinin artık yapı müteahhitleri tarafından karşılanacak olması. Bu kapsamda, yapı müteahhidi ile laboratuvar kuruluşu arasında bir sözleşme yapılması zorunluluğu getirildi. Ancak, betonarme yapılar dışındaki diğer yapıların taşıyıcı sistemine ilişkin deney bedelleri yapı denetim hizmet bedeline dahil edilecek.

Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Samet Canbakkal, yapılan bu değişikliğin, ülkenin bir deprem kuşağı üzerinde bulunması ve geçmişte yaşanan deprem felaketlerinin acılarının henüz tazeliğini koruması nedeniyle alınan önlemlerin bir parçası olduğunun altını çizdi.

Canbakkal, yapıların daha sağlam ve dayanıklı hale getirilmesi için yapılan mevzuat düzenlemesinin önemine vurgu yaparken, inşaat sektörünün zaten kısıtlı finansal koşullar altında çalıştığına ve ekonomik olarak desteklenmesi gerektiğine dikkat çekti.

Canbakkal açıklamasında şu ifadelere yer verdi;

Bilindiği üzere 22 Şubat 2024 tarih ve 32468 sayılı Resmi Gazete de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca “Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliğinde” değişiklik yapılmasına dair yönetmelik yayımlanmıştır.

Yayımlanan yeni yönetmeliğe göre müteahhitler çalışacakları yapı laboratuvarlarını kendileri belirleyecekler ayrıca Müteahhitler kullanacakları çipleri kendileri satın alıp, sipariş edebilecek ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın belirlediği fiyat tarifeleri kapsamında yapı laboratuvarları müteahhitlere hizmet edecek.

Yeni yönetmelikteki bir diğer değişiklik ise “Betonarme yapıların beton deneylerinin izlenmesine yönelik kullanılacak etiket bedelleri ile betonarme yapının taşıyıcı sistemine ilişkin taze beton, sertleşmiş beton (karot) ve betonarme çeliği deney bedelleri yapı müteahhidi tarafından karşılanır. Bu kapsamda yapı müteahhidi ile laboratuvar kuruluşu arasında sözleşme akdedilir. Betonarme yapılar dışında kalan diğer yapıların taşıyıcı sistemine ilişkin deney bedelleri, yapı denetimi hizmet bedeline dahildir” ifadelerine yer verilerek yapılan değişiklik kamuoyu ile paylaşıldı.

Yapılan değişiklik bir deprem kuşağı içinde yer alan ve henüz acısı dahi geçmeyen ulusal kapsamda bir deprem felaketi yaşamamızın sonrasında, bu tür yıkıcı deprem ya da başka bir şekilde yapıların yıkılmaması için gerekli önlemlerin alınması ve yasal mevzuat düzenlemesinin de bir zorunluluk olduğunun farkındayız.

Ancak, zaten kısıtlı finansal koşullarda çalışan, global ve ulusal ekonomik sıkıntılardan en çok etkilenen inşaat sektörünün yüklenicisi olan biz müteahhitlere ekonomik olarak destek olunması gerekirken ilave yükler konulmasını da doğru bulmuyoruz. Nitekim değişiklik öncesi Yapı Denetim hizmet bedelinin içinde olan “taze beton”, “sertleşmiş beton (karot)” ve “betonarme çeliği” deney bedelleri yeni düzenleme ile müteahhit tarafından ödenecek. O halde buna karşılık Yapı denetim hizmet bedelinde de belirli oranda bir indirim yapılması gerekecek, çünkü denetim firmalarının iş yükü ve harcama kalemleri azalacaktır.

Şayet bu deney bedelleri müteahhit tarafından ödenecek ise bu durumda yapı denetim hizmet bedelinden düşülmesi gerekir. Aksi durumda düzenleme öncesi inşaat işi yapan müteahhitler deney bedeli ödemeyecek, ama yeni iş alan müteahhit aynı yapı denetim hizmet bedelini ödeyecek (yeni yönetmelik düzenlemesi mevcutta devam eden işlerde geçerli olmayacak olup, yapı denetim sözleşmesi aşamasında geçerli olacak) bunun yanında da laboratuvara deney bedellerini ödeyecektir. Dolayısıyla mükerrer ödeme olacaktır. Bu nedenle yapılan yeni düzenlemede, daha önce hizmet bedeli içinde olan deney bedelleri faturalandırılıp yapı denetim hizmet bedelinden düşülmesini sağlayacak bir düzenleme yönetmeliğe eklenmelidir.