Türkiye, sağlıktan uzaya, yarı iletken teknolojilerden kutup araştırmalarına kadar stratejik alanlarda AR-GE ve yenilik faaliyetleri gerçekleştirmek, çip endüstrisindeki kapasitesini de artırmak için rotasını belirledi.

12. Kalkınma Planı'ndan (2024-2028) derlediği bilgiye göre, Türkiye'de bilim, sanayi ve teknoloji alanında iş yapma ortamının geliştirilmesi için çeşitli adımlar atılacak.

Bu kapsamda, araştırma deneyimine sahip insan kaynağının artırılması amacıyla lisans, yüksek lisans ve doktora imkanları iyileştirilecek. Özel sektör AR-GE merkezlerine sağlanan devlet yardımlarında farklılaşan oranlarda doktoralı araştırmacı istihdam sayısı şartı getirilecek. Doktora ve doktora sonrası araştırmacı istihdamı artırılacak.

Yurt dışındaki yetkin akademisyen ve araştırmacılara yönelik Türkiye'de tam veya kısmi zamanlı çalışma imkanlarının çeşitlendirilmesi, işbirlikleriyle ortak projeler geliştirilmesi sağlanacak.

Temel bilimlere yönelik lisansüstü burs miktarı ve faydalanan sayısı artırılacak, katma değeri yüksek öncül araştırma projeleri desteklenecek.

Öncü araştırma altyapılarına yönelik yol haritası

Araştırma altyapılarının alanlarına göre kendi aralarında ve sanayi ile ulusal ve bölgesel düzeyde iş birliğine imkan verecek AR-GE platformları oluşturulacak. AR-GE, yenilik ve girişimcilik faaliyetlerine yönelik alternatif finansman mekanizmaları uygulamaya alınacak.

AR-GE ve yenilik destekleri, öncelikli sektörler, derin ve kritik teknoloji alanları kesişimine yoğunlaşacak, performans bazlı uygulamalar yaygınlaştırılacak ve ticarileştirmeye yönelik tüm süreci kapsayan tamamlayıcı destekler sağlanacak.

Ülkede kritik araştırma alanlarında faaliyet gösteren öncü araştırma altyapılarına yönelik yol haritası hazırlanacak.

Başta yeşil dönüşüm olmak üzere ihtiyaç duyulan teknolojilerin yerli imkanlarla geliştirilmesi amacıyla hedef odaklı, platform bazlı teknoloji tabanlı ulusal girişimler başlatılacak.

Üniversite, özel sektör ve kamu işbirliğinde geliştirilen platformlara yönelik temel araştırmadan nihai ürüne kadar süreci kapsayan destek modelleri geliştirilecek.

Araştırma altyapılarından AR-GE ve yenilik proje hizmeti alan veya araştırma altyapılarıyla işbirliği yapan özel sektör firmalarına yönelik finansman desteği sağlamak üzere mekanizmalar geliştirilecek.

Üniversite, sanayi ve kamu işbirliğine yönelik mevcut veri tabanlarının etkinliği analiz edilerek araştırma alanları, patent, yayın, firma yetkinlikleri gibi bilgileri içeren veri tabanı ve platformlar hayata geçirilecek.

Yenilikçi girişimler desteklenecek

Yeni ve derin teknolojik ürünlerin geliştirilmesi ve ticarileştirilmesine hız kazandırmaya yönelik destek miktarı ve çeşitliliği artırılacak, AR-GE sonuçlarının ticarileştirilmesi için teknoloji uygulama merkezleri yaygınlaştırılacak.

Yenilikçi girişimcilik desteklenecek, büyük işletmelerle girişimciler arasındaki AR-GE işbirlikleri artırılacak ve büyük firmaların sektörlerindeki yeni girişimlerin kurulma ve büyüme aşamalarında destek olması sağlanacak. Yenilikçi, teknoloji düzeyi yüksek ürün ve hizmetleri geliştirebilen ilk aşama firmalarının kurulumu ve ölçeklenmesine yönelik girişim sermayesi fon kaynakları çeşitlendirilecek.

Yüksek katma değerli üretimi destekleyecek nitelikte öncül araştırma ve teknolojiler teşvik edilecek. Alanında öncül bilimsel ve teknolojik bilgi üreten ulusal veya uluslararası firmaların Türkiye'de kuracağı AR-GE laboratuvarları desteklenecek. Stratejik ülkelerle ikili ve çoklu AR-GE ve yenilik işbirlikleri teşvik edilecek.

Uzay alanında teknoloji üretme kabiliyeti artırılacak

Sağlık teknolojileri, uzay teknolojileri, yarı iletken teknolojileri, nadir toprak elementleri ve kutup araştırmaları gibi stratejik alanlarda AR-GE ve yenilik faaliyetleri geliştirilerek sürdürülecek. Başta Ay Araştırma Projesi ile yerli ve milli uydu geliştirme projeleri olmak üzere Türkiye'nin uzay alanında teknoloji üretme kabiliyeti artırılacak.

Çip endüstrisinde AR-GE, tasarım, üretim ve ticarileştirme kabiliyetleri geliştirilecek.

2023-2035 yıllarını kapsayan Ulusal Kutup Bilim Stratejisi hedefleri doğrultusunda, insan kaynağını artırma çalışmaları gerçekleştirilecek ve kurumsal altyapı geliştirilerek Türkiye'nin her iki kutup bölgesinde de uluslararası konumu güçlendirilecek.

2053 net sıfır emisyon hedefi kapsamında belirlenecek teknoloji tabanlı ulusal girişim başlıkları ile ihtiyaç duyulan kritik teknolojiler için yol haritaları hazırlanacak.

"Milli Teknoloji Hamlesi"nin gerçekleştirilmesine yönelik yapay zeka, nesnelerin interneti, artırılmış gerçeklik, büyük veri, siber güvenlik, ileri malzeme, robotik, mikro/nano/opto-elektronik, biyoteknoloji, hidrojen teknolojileri, yenilenebilir enerji teknolojileri, batarya teknolojileri, genom düzenleme, karbon yakalama, kullanma ve depolama teknolojileri, yeni nesil nükleer reaktörler, füzyon, kuantum, algılayıcı teknolojileri ve katmanlı imalat teknolojilerine ilişkin gerekli AR-GE altyapısının tesis edilmesi, projelerin yürütülmesi ve ihtiyaç duyulan nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi sağlanacak.