ORHAN GENCEBAY KİMDİR?

Asıl adı Orhan Kencebay olan sanatçı, 4 Ağustos 1944 tarihinde Samsun'da dünyaya gelmiştir.  ‘‘Orhan Baba’’ olarak tanınır.

KARİYERİ:

Müziğe 6 yaşında, Rus konservatuvarı mezunu ve aslen Kırım göçmeni eski bir opera sanatçısı olan klasik batı müzisyeni Emin Tarakçı'dan keman ve mandolin dersleri alarak adım atmıştır.  7 yaşında bağlama ve Türk halk müziği dersleri almaya başlayan sanatçı, 10 yaşında ilk beste çalışması olan Kara Kaşlı Esmerdi Kim Bilir Kimi Sevdi isimli eseri yapmıştır. 13 yaşında Türk Sanat Müziği ve tambur eğitimi almaya başlamıştır. Ortaokul ve lise yıllarında Samsun, Edirne ve İstanbul musiki cemiyetlerinde yaylı tambur, THM cemiyetlerinde ise bağlama çalmıştır. Samsun ve İstanbul'da halk evlerinin kuruculuğunu yapmıştır. Kendi açtığı müzik dershanelerinde öğretmenlik yapmıştır. Çocukluk yıllarında en çok etkilendiği kişi zamanının bağlama üstadı Bayram Aracı olduğunu belirtmiştir. Gencebay'a o yıllarda bu nedenle Küçük Bayram demişlerdir.

Profesyonel ilk bestesi "Ruhumda Titreyen Sonsuz Bir Alevsin"i 14 yaşında yapan Gencebay, 16 yaşından itibaren caz ve Rock müziği ile ilgilenmeye başlamış, batı nefesli sazlardan oluşan orkestralarda tenor saksofon çalmıştır. İstanbul'a gelerek, Türkiye'nin ilk konservatuarı ve eski adı Dârülelhan olan İstanbul Belediye Konservatuvarı'na girmiş ve bir süre icra heyetinde bulunmuştur.

1964 yılında TRT Ankara Radyosu sınavına girmiş ve yüksek başarıyla sınavı kazanmıştır. Ancak, sınavda usulsüzlük olduğu gerekçesiyle sınav iptal edilince, müzik çalışmalarına ara vererek askerlik için İstanbul'a gitmiştir. Vatani görevini Heybeliada'da bahriyeli olarak sürdürdüğü yıllarda merasim bölüğü bandosunda saksafon çalmaya devam etmiştir. 1966'da TRT İstanbul Radyosu sınavlarına girmiş ve iftiharla kazanmıştır. Aynı yıl, Türkiye çapında yapılan bağlama çalma yarışmasında Arif Sağ ve Cinuçen Tanrıkorur ile birlikte derece alan sanatçı, TRT İstanbul Radyosu'nda 10 ay bağlama sanatçılığı yapmıştır. Kurumun müzikal anlayışının ilerlemeye elverişli ve özgür olmadığı gerekçesiyle 1967 yılında kendi isteği ile ayrılmıştır.

TRT'den ayrıldıktan sonra, Arif Sağ ile birlikte 1966-1968 arası dönemde Muzaffer Akgün, Yıldız Tezcan,Gülden Karaböcek, Ahmet Sezgin, Şükran Ay, Sabahat Akkiraz, Nuri Sesigüzel gibi birçok sanatçıya bağlama çalmıştır. O dönem içinde Kızılırmak Karakoyun, Ana, Kuyu gibi Türk filmlerinin müzik direktörlüğünü yapmıştır. İstanbul'daki halk evlerinde Abdullah Nail Bayşu, İsmet Sıral, Burhan Tonguç, Erkin Koray, Ömer Faruk Tekbilek, Vedat Yıldırımbora, Özer Şenay, Neşet Ertaş gibi sanatçılarla sık sık bir araya gelip müzik yaparak gelecekte kendi ortaya koyacağı müziksel sentezin ilk meyvelerini vermiştir. Ağlıyorum Yana Yana, Gönül bağları, Yıldız Akşamdan Doğarsın, Neredesin Leylâ'm gibi türkü plakları çıkarmıştır. Sevemedim Karagözlüm, Sabır Taşı, Goca Dünya gibi besteleri çeşitli sanatçılar tarafından okunmaya, sanat dünyasında adı besteci ve bağlama virtüözü olarak duyulmaya başlanmıştır.

Türkü plâklarından sonra, 1968 yılında ilk serbest çalışmalar plâğı Sensiz Bahar Geçmiyor-Başa Gelen Çekilirmiş'i piyasaya sürmüştür. Bundan sonra Topkapı Plak ve İstanbul Plak'tan seri olarak plaklar çıkarmaya devam eden Gencebay, 1969 yılında çıkardığı Bir Teselli Ver-Yorgun Gözler 45'liği ile Türkiye çapında ün yapmıştır. Bestekâr ve enstrümanist kimliğinin yanı sıra, yorumcu kimliği ile ön plana çıkmaya başlamıştır. Ben Eski Halimle Daha Mesuttum, Hor Görme Garibi, Severek Ayrılalım, Ümit Şarkısı, Sevenler Mesut Olmaz gibi plaklara imza atmıştır. 1971 yılında ise İstanbul Plak'a ortak olmuştur. 1972 yılında Yaşar Kekeva ile birlikte Kervan Plak şirketini kurmuş ve şirketin yöneticisi olmuştur. Kervan Plak, Türkiye'nin ilk yerli sermayeli plak şirketiydi. Bünyesine Erkin Koray, Ajda Pekkan, Muazzez Abacı, Mustafa Sağyaşar, Ahmet Özhan, Kamuran Akkor, Semiha Yankı, Samime Sanay, Neşe Karaböcek, Bedia Akartürk, Nil Burak, Ziya Taşkent, Semiramis Pekkan, Ferdi Özbeğen, Gönül Yazar, Sezen Aksu gibi starları alan Kervan Plak, dönemin plak piyasasının en güçlü şirketlerinden biri olmuştur.

Orhan Gencebay, bugüne kadar 35 (31 sinema, 4 televizyon) filminde başrol oynamış, 90'a yakın filmde müzik direktörlüğü yapmıştır. 1000'den fazla bestesi bulunan Gencebay, bunların 300'e yakınını kendisi seslendirmiştir.

17 Eylül 2012'de Orhan Gencebay'a saygı için Poll Production'dan yayınlanan Orhan Gencebay ile Bir Ömür albümünde Türkiye'nin önde gelen sanatçıları yer alarak Gencebay'ın bestelerini seslendirmiştir.

ÖZEL HAYATI:

Beyaz Kelebekler grubununda eski solisti olan ses sanatçısı Azize Gencebay ile evlenen usta sanatçı, bu evliliğinden Altan Gencebay ve Gökhan Gencebay adında iki oğlu vardır. Oğlu Altan Gencebay halen Kervan Plak prodüktörlüğünü yürütmektedir.

Orhan Gencebay'ın Sevim Emre ile 30 yılı aşkın bir süredir resmî birlikteliği devam etmektedir.

ALBÜMLERİ:

Harika Plakçılık, Musalla Taşı (1972), Bir Teselli Ver (1972), Kervan Plakçılık, Batsın Bu Dünya (1975), Hatasız Kul Olmaz (1976), Sarhoşun Biri (1976), Benim Dertlerim (1978), Yarabbim (1979), Aşkı Ben Yaratmadım (1980), Ben Topraktan Bir Canım (1981), Kördüğüm (1981), Bir Damla Mutluluk (1982), Leyla ile Mecnun (1983), Dil Yarası (1984), Beni Biraz Anlasaydın (1985), Cennet Gözlüm (1986), Akma Gözlerimden (1987), Emrin Olur (1988), Süper Yıldızlar Kervanı (1988), Ya Evde Yoksan / Seni Arıyorum (1989), Utan / Dokunma (1990), Hasret Rüzgarı (1991), Sende Haklısın (1992), Hayat Devam Ediyor (1993), Yalnız Değilsin (1994), Gönül Dostu (1995), Kiralık Dünya (1996), Klasikleri Sizin Seçtikleriniz (1998), Cevap Ver (1999), Klasikleri Sizin Seçtikleriniz 2 (2001), İdeal Aşk / Batsın Bu Dünya (Remix)(2002), Yürekten Olsun (2004), İstanbul Hatırası / Köprüyü Geçmek (2005), Yargısız İnfaz (2006), Orhan Gencebay Film Müzikleri (2007), Berhudar Ol (2010), Orhan Gencebay ile Bir Ömür (2012), Bedensiz Aşk (2013)

ROL ALDIĞI FİLMLER:

Bir Teselli Ver, Sev Dedi Gözlerim, Ben Doğarken Ölmüşüm, Dertler Benim Olsun, Batsın Bu Dünya, Bir Araya Gelemeyiz, Bıktım Her Gün Ölmekten, Şoför, Hatasız Kul Olmaz, Derdim Dünyadan Büyük, Çilekeş, Aşkı Ben Mi Yarattım, Yarabbim, Kır Gönlünün Zincirini, Vazgeç Gönlüm, Ben Topraktan Bir Canım, Feryada Gücüm Yok, Kördüğüm, Bir Yudum Mutluluk, Leyla İle Mecnun, Zulüm, Kahır, Kaptan, Dil Yarası, Aşkım Günahımdır, Doruk, Cennet Gözlüm, Küçüksün Yavrum, Sensiz Yaşıyorum, Kan Çiçeği, Utan   

FİLM MÜZİKLERİ:

Kızılırmak-Karakoyun, Kozanoğlu, Ana, Kuyu, Kara Gözlüm

TELEVİZYON ŞOVLARI:

Orhan Abi Halk Show, Popstar Alaturka, Popstar 2013, Belgesel, Aynalar, Bir Yudum İnsan, İstanbul Hatırası: Köprüyü Geçmek

OYNADIĞI REKLAMLAR:

Dışbank, İdeal Kart, Vodafone Türkiye

ÖDÜLLERİ:

1968-1976 arası her 45liği için Altın Plak ödülleri
1976 Ses dergisi Yılın Türk Müziği Sanatçısı ödülü
1970: İstanbul Plak tarafından, yüksek tiraj başarısından olayı verilen Altın Taç Ödülü.
1984: Tercüman gazetesi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü.
1984: Merhaba dergisi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü.
1985: Ses dergisi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü.
1990: MÜYAP tarafından Dokunma adlı albümünün göstermiş olduğu yüksek satış başarısından dolayı verilen Yüksek Tiraj Ödülü.
1990: ABD-Mısır-İsrail'in önde gelen üniversiteleriyle, Hacettepe Üniversitesi'nin ortaklaşa vermiş olduğu Montu Merit Doktorası (Fahri Müzik Doktoru) Ödülü.
1995: Mehmetçik Vakfı tarafından verilen Altın Madalya Ödülü.
1998: İntermedia ekonomi dergisi tarafından verilen Ekonomide Yılın Yıldızları Ödülü.
1998: Kültür Bakanlığı'nca verilen Devlet Sanatçısı unvanı.
2009: Cumhurbaşkanlığı tarafından, Türk Milli Eğitimine katkılarından dolayı verilen Onur Ödülü.
2011: Kral Tv Müzik Ödülleri Onur Ödülü.
2013: Müyap Fiziki Satış Ödülü
2013: Kral Tv Müzik Ödülleri En İyi Proje Ödülü.
2015: T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü.