Gümüşhane'nin Dumanlı köyü sınırlarındaki Taşköprü Yaylası'nda yasal izinle yapılan define kazısında tahrip olan Dipsiz Göl'de, Jeomorfoloji Derneği'nce bilimsel inceleme raporu hazırlandı. Dipsiz Göl'ün 'nivasyon sirk gölü' olduğuna yer verilen raporda, göl tabanındaki tahribat nedeniyle alınan örneklerden sağlıklı veri elde edilemediği ve yaş ile kökeninin belirlenemediği kaydedildi. 

Kent merkezine 50 kilometre uzaklıkta, deniz seviyesinden 2 bin 140 metre yükseklikteki manzarasıyla ilgi çeken Taşköprü Yaylası'ndaki Dipsiz Göl'de 'define' söylentisiyle 2 kişi, kazı için başvuruda bulundu. Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'nün olumlu görüşlerinin ardından Gümüşhane Müze Müdürlüğü'nce ilgili kişilere define arama ruhsatı verildi. Bölgede, 6 Kasım 2019'da jandarma yetkililerinin eşlik ettiği çalışmada suyu tahliye edilen göl alanı, iş makineleri ile kazıldı. Kaynağı ve akarı olmayan Dipsiz Göl'de, 4 gün sürdürülen kazı çalışmaları, define bulunamayınca sonlandırıldı. Yol seviyesi ile birleştirilen göl alanı taş ve toprak yığını haline döndü.

2 MÜDÜR, 1 MEMUR AÇIĞA ALINDI

Olayın duyulmasının ardından tepki çeken kazıyla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gümüşhane Valiliği'nce başlatılan çifte soruşturma kapsamında; Kültür ve Turizm İl Müdürü Hüseyin Ateş, Müze Müdürü Elif Öktem ile müze müdürlüğü çalışanı Yunus Ağa açığa alındı. Gümüşhane Valiliği'nce de kazı izni raporunun özensiz hazırlandığı açıklandı. Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi ve Ankara Barosu, Dipsiz Göl’de define arama ruhsatı veren sorumlular hakkında 'görevi kötüye kullanma' suçundan kamu davası açılması için savcılığa suç duyurusunda bulundu.

EYLEM PLANI HAZIRLANDI

Kazı sonrası toprak doldurularak kapatılan Dipsiz Göl'ün eski haline döndürülmesi için çalışma başlatıldı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca hazırlanan 4 maddelik 'Eylem Planı' kapsamında göl için alana dökülen dayanıksız toprak çıkarıldı. Yerine ise suya dayanıklı kireçli ve killi toprak döküldü. Silindirle tabanı hazırlanan göl alanına, yandaki dereden boru hatlarıyla doğal kaynak suyu verildi.

SU TUTTU, ÇAMUR OLDU

Define kazısı sonrası yok olan ve eski haline dönüştürülmesi için su takviye edilen Dipsiz Göl, kış aylarında biriken ve buz tutan karın erimesi ile su tutmaya başladı. Yayladaki doğal kaynaktan 200 metre uzunluğundaki borularla su takviyesi yapılan gölde, su seviyesi 2 metreye ulaştı. Canlı yaşamın geri döndüğü göl, su tutmaya başladı ancak berraklığına kavuşamadı. Çamurlu haliyle gölün eski dokusundan uzak görünümü oluştu. 

2 ÜNİVERSİTEDEN ANALİZ 

Dipsiz Göl'de, Jeomorfoloji Derneği heyetince yapılan bilimsel araştırmalar tamamlandı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Merkez Laboratuvarı'nda taş, toprak ve çamurda x-ışını analizi, İstanbul Üniversitesi’nde ise polen ve spor kontrolü yapılarak rapor hazırlandı. Dipsiz Göl'ün kar kütlelerinin donma ve çözülmesi ile oluşan 'nivasyon sirk gölü' olduğuna yer verilen raporda, göl tabanındaki tahribat nedeniyle alınan örneklerden sağlıklı veri elde edilemediği ve yaş ile kökeninin belirlenemediği kaydedildi. 

'KEPÇENİN FÜTURSUZCA DALDIRILMASI, ŞANSIMIZI SİLDİ'

Eski Jeomorfoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Turoğlu, "Tahrip olmadan önce düzgün ve eksiksiz bir sondaj olsaydı geçmişten günümüze oradaki iklim koşulları ve bitki örtüsünün ne aralıklarla nasıl değiştiğini anlayabilirdik. Kazı sırasında iş makinesinin kepçesini fütursuzca daldırıp, yamaçtan aşağı boşaltmaları bütün bu şansımızı sildi, attı" dedi.