YÖK Genel Kurulu, önceki akşam yaptığı toplantıda sürpriz biçimde farklı katsayı uygulamasının kaldırılması kararını aldı. Toplantı sonunda, oyçokluğuyla, uygulamanın kaldırılması kararlaştırıldı. 19 üyeyle yapılan toplantıda, az sayıda üye farklı yönde oy kullandı. Kararın, en geç 15 Aralık’a kadar hazırlanması gereken ÖSYS kılavuzu nedeniyle toplantıda ele alındığı öğrenildi.

28 Şubat uygulaması

28 Şubat sürecinde, 8 yıllık kesintisiz eğitim uygulaması ile birlikte eğitim alanında getirilen en önemli yenilik, farklı katsayı uygulaması olmuştu. 1998’de getirilen, imam hatip ve meslek liselilerin sadece mezun oldukları alanlardaki üniversite bölümlerine girebilmelerine olanak sağlayan uygulama, bugüne kadar defalarca yargıya taşındı. Ancak 1999’dan itibaren açılan davalarda, Danıştay, sürekli olarak, getirilen sistemin hukuka uygun olduğuna hükmetti.

Danıştay iptal etmişti

Özcan’ın başkanlığa gelmesinin ardından ise YÖK, sürekli olarak, katsayı uygulamasını kaldırmaya yönelik adımlar attı. YÖK, önce farklı katsayı uygulamasını bütünüyle kaldıran karara imza attı. Ancak İstanbul Barosu’nun açtığı davada, Danıştay, kararı iptal etti. Danıştay, sistemin hem anayasaya, hem yasalara uygun olduğuna hükmederken, imam hatip liselerinin de meslek lisesi olduğuna işaret etti. AİHM de 12 Mayıs 2009’da aynı konuda yapılan bir başvuru için, “Farklı katsayı uygulamasının eğitim haklarını ihlal etmediğini, ayrımcılığa yol açmadığına” hükmetti.

Makas daraltılmıştı

YÖK, Danıştay’ın bu kararı üzerine, bunun üzerine uygulanan katsayılar arasındaki makası daralttı. Ancak Danıştay, bu kez daha sert bir karar vererek, yargı kararlarının “dolanılamayacağına”, kararlara uyulmasının anayasal zorunluluk olduğuna, bu kararların değişemeyeceğine atıf yaptı. Danıştay’ın sadece, makul oranda bir makas daraltmaya kapı aralaması üzerine YÖK, katsayıları yeniden değiştirerek, Danıştay’ın ölçülerine uygun katsayılar belirledi. Alanlarında tercih yapanların katsayısı 0,15, alan dışı tercih yapanların katsayısı 0,12 ile çarpılmaya başlandı.

‘Danıştay’da çok şey değişti’

YÖK’ün farklı katsayıyı yeniden bütünüyle kaldırabilmesinde, Danıştay’ın değişen üye profilinin etkili olduğu belirtiliyor. 12 Eylül referandumuyla üye sayısı artırılan ve yapısı değiştirilen Danıştay’dan yeni kararın dönmeyeceği inancıyla bu kararın verildiği ifade ediliyor. Kulislerde de Danıştay’ın kararı iptali ihtimali için “zayıf olasılık” yorumu yapılıyor. YÖK kararının İstanbul Barosu tarafından açılan davalarda iptal edilmesi nedeniyle Danıştay’a tepki gösterilmişti. Danıştay, yapısı değiştikten sonra verdiği bir kararda ise STÖ’lerin doğrudan taraf olmadıkları bir konuda dava açamayacaklarına hükmetmişti.
Bu nedenle, bu karara karşı STÖ’lerin dava açması halinde benzer bir kararın verilebileceği ancak öğrenciler ile velilerin dava açabileceği yorumları da yapılıyor.

Şimdi ne olacak?

* İmam hatip ve meslek liselerinde okuyan öğrenciler, genel liselerde okuyanlar gibi tüm alanlarda tercih yapabilecek. Öğrencilerin puanları, seçtikleri alana göre farklı katsayılarla çarpılmadığından, tüm öğrenciler, bütün alanlarda puanının düşeceği kaygısı duymadan tercih yapabilecek. Katsayı, bütün öğrenciler için, 0,12 ile çarpılacak.

- Genel liselerde okuyan öğrenciler, seçtikleri alan dışında, bir başka bölümden tercih yaptıklarında da katsayı engeli ile karşılaşmayacak. Bu durumda da katsayı eşit olarak uygulanacak. Matematik bölümünde okuyan öğrenci, hukuk fakültesini ya da sosyalde okuyan öğrenci tıp fakültesini tercih ettiğinde puanı düşmeyecek.

- Karar ile sınav tekniğinde bazı sorunlar ortaya çıkacak. Meslek lisesi öğrencileri 10, 11, 12. sınıflarda LYS müfredatına dahil olan dersleri görmedikleri için katsayı eşitlense dahi başarılı olmaları zor bir ihtimal olarak görülüyor. Katsayılar eşitlendiği için meslek liselerinin ek puanla girdiği bazı bölümlere şimdi öğrenciler tek katsayı olan 0.12 ile girmeye çalışacak. Kararla meslek liselerinin üniversiteye girmesi daha da zorlaşacak. Meslek liseliler, daha önce alanlarında tercih yaptıklarında, 0,15 katsayısı esas alınıyordu.

- Genel ve Anadolu liselerinde okuyan öğrencilerin müfredat eşitliği olmadığı için fen alanında veya matematik dersini görmeyen bir öğrenci grubuna göre diğer öğrenciler daha şanslı olacak. Örneğin okulunda fen ve matematik dersini daha fazla gören öğrenciler tıp, mühendislik, hukuk, işletme ve sözel bölümlere daha rahat girecek ama meslek ve imam hatip lisesi gibi sosyal bilimler ağırlıklı öğretim gören öğrencilerin sayısal alanlara girmesi “katsayı engeli” kaldırılsa bile fen liselerine göre matematik bilgileri az olduğu için sayısal alanlara girmeleri zor olacak.

- YÖK tarafından 0.12 olarak sabitlenen katsayı dolayısıyla “en başarılı öğrenciler” üniversitelere yerleşme şansına sahip olacak. Örneğin, genel lisenin fen alanında okuyan öğrenci tıp fakültesini tercih ederse puanı “alan içi” olduğu için 0.12 ile, alan dışı olan Türkçe öğretmenliğini seçerse puanı yine 0.12 ile çarpılacak. Yine bir imam hatip lisesi öğrencisi “alanı devamındaki” ilahiyat fakültesini seçerse puanı 0.12, “alan dışı” olan tıp fakültesini seçerse puanı yine 0.12 ile çarpılacak. YÖK’ün kararı lise türleri arasında fark gözetmeksizin herkese 0.12 katsayısını getirirken, bu sistemde öğrenci başarısı öne çıkacak.

Dinçer’den teşekkür

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer (MEB), kararın yargıya taşınma olasılığı olduğunu belirterek, “Her zaman böyle bir ihtimal olabilir. Bu karardan memnun olmayanlar olabilecektir ama bu mesele, yargıya taşınmış olsa bile normalde artık ülkenin çok önünde duran bir meseleydi. Bir şekilde hallolması gerekir. Daha da önemlisi zaten
MEB kendi müfredat sistemi içinde yaptığı değişikliklerle alan uygulamalarını önümüzdeki yıldan itibaren bütünüyle kaldırıyor. Dolayısıyla katsayının var olması bile anlamsız hale gelecekti. Özellikle mesleki eğitim açısından Türkiye’de mesleki eğitimin teşvikine yönelik çocuklarımızın önündeki önemli bir engel ortadan kalkmış oldu. YÖK Genel Kurulu’na teş ekkür ediyorum” diye konuştu.

‘Alan avantajı’na devam'

YÖK Genel Kurulu’ndan yapılan açıklamada, adayların, üniversiteye yerleştirilmelerine esas olmak üzere, yerleştirme puanlarının hesaplanmasında; Ağırlıklı Orta Öğretim Başarı Puanları’nın yüzde 12’sinin YGS ile LYS’de puanlarına eklenmesine karar verildi. Müstakil mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olan öğrenciler, alanlarıyla ilgili yükseköğretim programlarına yerleştirilirken AOBP’nin 0,06 ile çarpılarak, elde edilen puanın, puana eklenmesi uygulaması devam edecektir” denildi. Örneğin; Anadolu Öğretmen Lisesi mezunları eğitim fakültelerini tercih ettiklerinde puanları önce 0,12 sonra 0,06 ile çarpılarak, sınav puanına eklenecek. İmam hatip lisesi mezunları ve diğer meslek liselerinin mezunları da alanlarıyla ilgili fakülteleri tercih ettiklerinde puanları yine bu şekilde hesaplanacak. Böylece, meslek liseleri ile genel lise öğrencileri arasındaki bireysel başarı farkının kapatılması hedefleniyor.

Eğitimciler bölündü

- Yargıtay Onursal Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu: Alınan karar yargı kararlarıyla çelişiyor. Bu hukukun ortadan kaldırılması çalışmasıdır. Biz oldurduk, oldu mantığıdır bu.
- Eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk: YÖK’ün bu kararı, kanun değiştirilmedikçe yargı kararlarına aykırıdır. YÖK, kendisini özerk cumhuriyet sayıyor. Katsayının amacı dengeyi sağlamak içindir.
- Bahçeşehir Üniversitesi Rektör Danışmanı Turgay Polat: Değişikliğin mahkemeden dönme ihtimali büyük. YÖK Kanunu değişmeden katsayı problemi çözülemiyor. Anayasanın da değişmesi lazım.
- Eğitim-Bir-Sen Genel Sekreteri Ahmet Özer: Geç kalmış, doğru bir karar. 2,5 milyon meslek lisesi çıkışlı öğrenci, katsayı yüzünden mağdur edilmiştir.
- Demokrat Eğitimciler Sendikası Genel Başkanı Gürkan Avcı: Çoğunlukla yoksul kesimin meslek liselerinden mezun olan çocuklarına dışlama vardı.
- Tüm Özel Öğretim Kurumları Derneği: Kararı niyet olarak bir sorunun çözümü açısından olumlu bulduk. Ancak uygulanması açısından sorunlar var. Değişikliğin mahkemeden dönme ihtimali yüksek.
- Eğitim-İş Sendikası Genel Başkanı Veli Demir: Farklı katsayı uygulaması ulusal hukuka ve AİHS’ye aykırı değil. AKP ve YÖK kamuoyunu yanıltıyor.
- İstanbul Kültür Üniversitesi Ar-Ge Koordinatörü Burak Kılanç: Uygulama büyük ihtimalle iptal edilecek. Katsayı uygulaması meslek lisesi öğrencileri için aynı zamanda avantaj.
- Türk Eğitim Sen İstanbul İl Başkanı Hanefi Bostan: Bu uygulama nedeniyle gelecekleri kararan gençlerimiz, artık eşit koşullarda rekabet edebilmenin mutluluğunu yaşayacaktır.
- Eğitim-Bir-Sen: Türkiye bir ayıptan kurtuldu. YÖK’ün bu konuda devam edegelen yanlışı ortadan kaldıran kararını geç kalmış; ama doğru bir karar olarak görüyoruz.