Nakite sıkışan piyasalarda çek kullanımı artarken, karşılıksız çeklerini ödeyip "kurtarabilenler" çarpıcı bir şekilde azalıyor.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi verilerine göre, bu yılın ilk beş ayında ibraz edilen çek miktarı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.9 artışla, 8.75 milyon adet düzeyine çıktı.

Buna karşılık, karşılıksız çıkan çeklerin, 2013 yılının ilk 5 ayında yüzde 33.6'lık bölümü ödenip kurtarılırken, bu rakam 2014 yılının aynı döneminde yüzde 22.3'e kadar düştü. Böylece, karşılıksız çeklerin yüzde 77.7 gibi büyük bölümü yasal işleme alınmış oldu.

Verilerde bir diğer dikkat çekici gelişme ise, ödemelerde bu yıl Mayıs'ta yaşanan sert düşüş oldu. Mayıs ayında 43 bin 259 karşılıksız çekin yalnızca yüzde 12.9'una karşılık gelen 5 bin 572 tanesi ödenip kurtarılabildi. Böylece, Mayıs ayında karşılıksız çeklerde ödeme oranı aylık bazda ilk kez yüzde 20'inin altına inmiş, yasal işleme alınan çeklerin oranı da yüzde 90'a dayanmış oldu.

Mayıs ayında sert düşüş

Karşılıksız çeklerin ödemeleri aylık bazda incelendiğinde, Ocak ayında, 51 bin 484 olan karşılıksız çekin, yüzde 28.1'i olan 14 bin 464 adedinin ödendiği görüldü. Karşılıksız çeklerin ödemelerinde daha sonraki aylarda yaşanan gerilemeler, Mayıs'ta sert bir düşüşle, yalnızca bu yılın değil, kayıtlara giren tüm zamanların en düşük düzeyine indi.

Mayıs ayında 43 bin 259 karşılıksız çekin, yüzde 12.9'una karşılık gelen yalnızca 5 bin 572 tanesinin ödenebildiği dikkat çekti.

"Ekonomik krizin öncüleri olabilir"

DHA'nın sorularını yanıtlayan, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yahya Arıkan, karşılıksız çeklerin ekonomi ile büyük bir bağlantısı olduğuna dikkat çekerek, "Ekonomide olumlu bir havanın olmamasından kaynaklanıyor. Piyasada görünmeyen bir daralma, bir durgunluk var. Üretimdeki azalmaları da incelemek gerekiyor. Üretimdeki azalamlar, karşılıksız çıkan çeklerin de ödenememesine neden oluyor. Bunun okunması; ekonomideki sürecin olumsuzluğa doğru gittiği şeklinde" dedi.

Arıkan, ekonomideki daralmanın en büyük göstergesinin, çekelerin ödenmemesi olduğuna dikkat çekerek, "Çeklerin ödenmemesi bir sıkıntı. Bunlar, bir ekonomik krizin öncüleri olabilir. Orta vadede kriz beklentisi nedeniyle firmalar çeklerini ödememe yolunu seçiyorlar. Çek adeti artıyor, nakit yerine çek kullanıyor. Buna karşılık kestiği çekleri ödemeyerek kendini döndürmeye çalışıyor. Çek sayısındaki artış ve karşılıksız çeklerin ödenmemesi birbirine paralel olan rakamlar" diye konuştu.