Rusya’nın 3 haftadır Trabzonlu kömür ithalatçılarına kömür göndermemesi nedeniyle şehirde kömür satışı yapan firmalar sıkıntı yaşarken, kalorifer yakıtı olarak kullanılan ve sezon ortasında tonu 280 dolar olan ithal kömürün tonu son 1 ayda 330 dolarlara çıktı.

Şehirdeki birçok site ve apartman yöneticisi kömür fiyatlarındaki artış nedeniyle kömür satan firmalara başvururken, firmalar ise fiyatların artabileceği ve Rusya’nın kömür göndermeyeceği düşüncesiyle elindeki stoklarını tüketmemek için kömür satışına yanaşmak istemiyor.

Rusya, Hindistan ve Çin'in öncülük ettiği Asya Pasifik pazarında kömür tüketiminin artması nedeniyle özellikle son 3 haftadır Trabzon’a gemilerle gönderdiği kömür ihracını durdurdu. Rusya’nın kömür üretiminin yüzde 40’ını Çin’e gönderdiği bilgisine ulaşan Trabzon’daki kömür ithalatçısı firmalar önümüzdeki kış için Rusya ile geçtiğimiz aydan itibaren irtibata geçerek taleplerini iletti. Bunun üzerine elindeki kömür silahını iyi kullanmak isteyen Rusya, taleplere rağmen 3 haftadır Trabzon’a kömür göndermedi. Rusya’nın kömür göndermemesi, uluslararası piyasada kömür fiyatlarının artması ve yaşanan panik havası nedeniyle Trabzon’da sezon ortasında tonu 280 dolar olan kömürün tonu 330 dolara yükseldi.

Konuyla ilgili açıklama yapan Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası (TTSO) Yönetim Kurulu üyesi İsmail Öztürk, Rusya’nın kömür üretiminin yüzde 40’nın Çin’e göndereceği iddialarının basına yansımasının ardından kömür piyasasında spekülatif olarak bir fiyat artışı yaşandığını belirterek “Benzer bir fiyat artışı 2 yıl önce de yaşanmış ve kömürün tonu 450-500 tonlara çıkmıştı. Ardından zirveyi gören fiyatlar hızla inişe geçmişti. Benzer bir durum yaşanılabilir. Ancak kimsenin panik yapmamasında ve yetkililerin de bu duruma çözüm bulmasında yarar var” dedi. Öztürk, Rusya’nın Türkiye’deki kömür fiyatlarındaki artışı göz önüne alarak fiyatı da arttırmak isteyebileceğini kaydederek “Trabzonlu firmalar 50-100 bin tonluk kömür siparişi veriyor ve bunun parasını çok önceden ödüyor. Rusya’daki şirketler de bu durumu fırsata dönüştürmek için işi ağırdan alıyor, yüksek fiyattan elindeki kömürü satmak istiyor” diye konuştu.
Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği (DKİB) Başkanı Ahmet Hamdi Gürdoğan da “Rusya’nın Çin’e kömür ihracatını arttırması ve 3 haftadır Trabzon’a kömür göndermemesi piyasada spekülasyonlara yol açtı. Ben tüm bu fiyat artışlarını spekülatif olarak değerlendiriyorum. Panik yapmamak lazım” şeklinde konuştu.

RUSYA’NIN ÇİN’E KÖMÜR İHRACI TÜRKİYE’DEKİ İTHAL KÖMÜR FİYATLARINI ARTTIRDI
Saadet Kömür firmasının sahibi Hikmet Alibeyoğlu ise kömür fiyatlarının artmasının en önemli nedeninin Rusya'nın kömür rezervlerinin yüzde 40’ını Çin piyasasına kaydırması ve elinde kalan kömürleri de yüksek fiyattan kendilerine satmak istemesi olduğunu ifade ederek “Çin enerji açığını Rusya’dan aldığı kömürden sağlıyor. Rusya’da kömür silahını bize karşı kullanmak istiyor. Yüksek fiyattan kömürünü satmak istiyor. Bunun için görüşmelerimiz sürüyor. Daha önce 270-280 dolar olan kömürün tonu şimdi 300 doların üzerine çıktı. Şuan stoklarımızda kömür var ancak ilerisi neyi gösterir bizde bilemiyoruz. Çin 1-2 ay içerisinde Rusya’dan kömür alımını yavaşlatırsa fiyatlar normale iner. Yoksa yıl sonuna kadar Çin böyle kömür çekmeye devam ederse fiyatlar şu anki fiyatın altına düşmez” dedi.

Trabzon’un Hızırbey mahallesinde kömür satışı yapan Ersin Aktürk isimli iş yeri sahibi ise “Kış sezonu sonuna doğru fiyatların düşmesini bekliyorduk ancak fiyatlar fırtına gibi arttı. Sezon ortasında tonu 270-280 dolar idi. Şimdi ise tonu 330 dolara kadar çıktı. Bize bunun nedeni olarak ise Rusya’nın kömür satışlarını başka ülkelere kaydırması gösterildi. Dolayısıyla arz talep nedeniyle fiyatlar fırladı. Bundan sonra da ne olacağını kestirmek çok zor. Bu konuda endişeliyiz” ifadelerini kullandı.

DÜNYA KÖMÜR PİYASASI
Merkezi İstanbul’da bulunan Türkiye Kömür İthalatçıları Derneği’nden (KİAD) alınan bilgiye göre, dünyada kömür fiyatlarının yükselmesinin en önemli 2 nedeni olarak global ekonomik kriz sırasında düşen nakliye giderlerinin krizin etkilerinin azalması ile birlikte hızla artmaya başlaması ve Çin’in büyük kömür talebi gösterildi. Kömür ile doğalgaz arasındaki fiyat makasının açılmasının kömüre avantaj sağladığı belirtilirken, ABD Enerji Bakanlığı'nın yaptığı araştırmaya göre 2020 yılına kadar dünyada kömür tüketimi artacağı ve Çin'in büyümesinin bunun temel dinamiğini oluşturduğu ifade ediliyor. Rusya'da Eylül 2009'da gerçekleşen kömür konferansına katılan Çin demir-çelik üreticileri yetkililerinin, artan üretimi sürdürmek için dünya genelinde kömür üreticilerinden talepte bulunduğu ve bu olayın ilk kez yaşandığı kaydedildi. Çin’in kendi kömür üretiminin yanında dünyadaki en önemli kömür rezervlerine sahip Rusya ve Avusturalya’dan önemli miktarda kömür çektiği ve Çin’in Avusturalya ile 30 milyar dolarlık 10 yıllık anlaşma yaptığı bildirildi. Hindistan’ın da Güney Afrika ile önemli kömür anlaşmalarına imza attığı ve Güney Afrika’dan önemli miktarda kömür çekmeye başladığı kaydedildi.

Tüm bu veriler kömürün hem tüketimini hem de fiyatını arttırırken, Türkiye’nin ısınma amaçlı yıllık 4,5 milyon ton kömür kullandığı, başta çimento fabrikaları olmak üzere sanayide yıllık 45-50 milyon ton kömür kullanıldığı öğrenildi.