Türkiye İş Yatırım Araştırma Müdürü Serhat Gürleyen’in tespitlerine göre 50 doların altındaki petrol fiyatı cari açığımızda 25 milyar dolarlık bir iyileşmeye neden olacak. İş Yatırım’ın yüzde 3.5’lik 2015 büyüme rakamının yaklaşık yarım puanının petroldeki fiyat düşüşünden geleceği tahmin ediliyor. Bu tahminin temel varsayımı vatandaşların düşen petrol ve dolayısıyla benzin fiyatları nedeniyle artan gelirini başka alanlarda harcamasına dayanıyor. Ancak bu düşüş tamamıyla olumlu sonuçlar doğurmuyor. Petrol ihraç eden ülkelerdeki gelir kaybı bu ülkelere ihracat yapan Türk şirketlerini olumsuz etkileyecek. Yine İş Yatırım’ın çalışması düşük petrol nedeniyle Rusya’da 4,Ortadoğu’da ise 7 milyar dolarlık bir ihracat kaybının olacağını hesap ediyor.

Peki hangi sektörler olumlu hangileri olumsuz etkileniyor. Hemen aklımıza maliyetlerinin yüzde 35’i enerji olan havayolu şirketleri geliyor. Türk Hava Yolları ve Pegasus havayolu şirketi olarak bu gelişmeden faydalanacak şirketler.

BORSADA YÜZDE 31 ETKİ

Cam ve çimento gibi yoğun enerji kullanan ve düşük petrol fiyatının maliyetlerini direkt olumlu etkileyeceği şirketler de ortaya çıkan durumda şanslı olanlar listesinde. Başta Şişecam, Anadolu Cam ve Denizli Cam ile çimento hisseleri bu maliyet düşüşünden yararlanmaya başlamış bile. Şirketlerin işlem gördüğü Borsa İstanbul’daki Taş Toprak Endeksi ekim ayından bu yana yüzde 31 değer kazanmış durumda. Yatırım Finansman Araştırma Müdürü Zümrüt Can, gübre sektöründe ana maliyetin doğalgazve zaman zaman petrole ikame olması nedeniyle doğalgaz fiyatlarındaki gerilemenin amonyak fiyatlarını ve dolayısı ile gübre maliyetini uzun vadede düşürdüğüne dikkat çekiyor.

TALİHSİZLER: İNŞAAT, TÜPRAŞ VE ANADOLU EFES

Petroldeki düşüş bazı sektörlerin de kâbusu oldu. Başta Enka olmak üzere inşaat şirketleri ile Efes gibi Rusya’da iş yapan şirketler olumsuz etkilenecekler arasında. Petrol ihraç eden ülkelerin altyapı yatırımlarına yönelik inşaatlarının azalması Türk müteahhitleri olumsuz etkiliyor. Tüpraş ise fiyat düşüşünden dolayı kâr marjını düşürmek zorunda kalacağı için olumsuz etkilenecek.

TPAO, TOPLAM 1.2 MİLYAR $ GELİRDEN OLDU

Enerji Bakanı Taner Yıldız, petrol fiyatlarındaki düşüşten zarar eden tek kuruluşun Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) olduğunu belirterek geçen yıl 3 milyar dolara yakın olan gelirinin 1.2 milyar dolarını bu düşüşten kaybettiğini söyledi. Yıldız, “Ancak Türkiye’nin kazancı, özellikle cari açığın düşmesi ve enerji giderlerimizin azalması ile alakalı çok büyük bir miktara sahip olacak” dedi.

‘TÜRKIYE’DE KIŞI BAŞINA GELIR 12.746 $’I AŞABILIR’

Dünya Bankası Türkiye Direktörü Martin Raiser, Türkiye’de kişi başına gayri safi milli gelirin yüksek gelir eşiği olan 12 bin 746 doların üzerine çıkarılabileceği konusunda iyimserliğini koruduğunu söyledi. RaiserReuters ile söyleşisinde, “Bana göre Türkiye artık Nijerya gibi ülkelerin yer aldığı grupta değil, Polonya ve Meksika’nın da olduğu tarafta bulunmak isteyeceği bir konumda. Türkiye’nin yüksek gelirli bir ülke olması gerektiğini düşünüyorum, bu noktaya hızla ulaşmasına engel olabilecek bir durum yok” dedi. Petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye’ye yüksek cari açığı aşağı çekip enflasyonu düşürebilmesi için fırsat sunduğu görüşünde olan Raiser, “Eğer bölgede yeniden istikrar sağlanabilirse, Türkiye bundan faydalanacak” diye konuştu.

‘PETROLE AYDA 2.5 MİLYAR $ AZ ÖDÜYORUZ’

Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği’nin Başkanı ve Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu “Günde 600 bin varil petrol ithal ediyoruz. Her ay 2,5 milyar dolar daha az ödüyor olacağız. Yıllık bazda 25-30 milyar dolarlık bir para demek bu” dedi

PETKİM İKİ TÜRLÜ KAZANÇLI

Petrokimya sektöründe olumlu etkilenecek bir başka şirket Petkim. Girdisi petrol türevi nafta olan şirketin maliyetlerini düşüren diğer etken üretim sırasında kullanılan doğalgazdan üretilmiş elektrik enerjisi. Şirket indirime de gitse indirim tutarı maliyetler kadar olmuyor.

ŞİMDİLİK KAZANAN ŞEYH

Geçtiğimiz aylarda The Economist, “Petrolün yeni ekonomisi şeyh, ‘şeyl’e karşı” başlığını kapağına taşımıştı. Ancak son günlerde şimdilik kazananın ‘şeyh’ olduğu ifade edilmeye başlandı.

KAYANIN GAZI KAÇIYOR

Petrol fiyatlarının dünya piyasalarında aşağı yönlü seyri devam ediyor. Son altı ay içerisinde yüzde 60’a yaklaşan kayıplar yaşayan petrolle birlikte başta benzin olmak üzere pek çok enerji kaynağının da fiyatları geriledi. Petrol fiyatlarında yaşanan fiyat erozyonunun temelinde ise özellikle ABD’nin son altı yıldan beri uygulamaya aldığı kaya gazı (fracking) teknolojisi gösteriliyor. Sadece dikey yönlü sondajı destekleyen geleneksel petrol çıkarma yönteminin aksine yatay olarak da sondaj imkânı tanıyan kaya gazı sistemi ABD’nin Ortadoğu petrolüne bağımlılığını nerdeyse ortadan kaldırdı.

Dünyadaki en büyük kaya gazı rezervleri Ancak kaya gazına yönelik piyasalardan gelen son açıklamalar bu alanda faaliyet gösteren pek çok şirket için Lale Devri’nin sonuna gelindiğini gösteriyor. Zira başta Societe Generale ve Goldman Sachs olmak üzere pek çok finansal kuruluş petrol fiyat tahminlerini aşağı yönlü revize etmeye başladı.

GOLDMAN RAKAMLARI AŞAĞIYA ÇEKTİ

Goldman Sachs, Batı Teksas petrolünün 6 ve 12 aylık döneme yönelik fiyat tahminini 75-80 varil/ dolardan 39-65 varil/dolara indirdi. Aynı döneme yönelik Brent petrol tahminini ise 85-90 varil/dolardan 43-70 varil/dolara çekti.

Rakamların ifade ettiği konu ise kısaca şu: Banka 2015’in ilk yarısında kaya gazı ile petrol avına çıkan pek çok şirketin iflas edeceğini ve bunun sonucu otomatik olarak azalacak arz ile birlikte yılın ikinci yarısında fiyatlarının yeniden yükselmeye başlayacağını öngörüyor. Banka bu nedenle kaya gazı şirketlerine yönelik yatırımlarını da kısmaya başlayacağını ve yeni yatırımlar için piyasanın dengeye oturmasını bekleyeceğini duyurdu.

YILDA 120 MİLYAR $ ZARAR

ABD Enerji Ajansı’nın (EIA) yayımladığı raporda ise kaya gazı şirketlerinin yıllık ortalama 561 milyar dolarlık gelir elde etmelerine rağmen operasyonel giderlerinin 678 milyar dolar seviyesinde bulunduğuna işaret ediliyor. Bu da sektörün yıllık yaklaşık 120 milyar dolar zarar ettiğini gösteriyor. Şirketlerin toplam borçlarının en az 600 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.

Restleşmenin ilk yarısını Suudi Arabistan kazandı -ABD kaya gazı (fracking) ile özellikle son üç yılda petrol fiyatlarını adeta eritti.

-Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) son toplantısında arzı kısmayarak fiyatlardaki düşüşü engellemedi.

-OPEC içerisinde Suudi Arabistan’ın başını çektiği bir grup fiyatların daha da düşmesini istiyor.

-Suudi Arabistan böylece borç batağına batmış çok sayıda ABD’li fracking şirketinin piyasadan çıkmasını sağlayacak.

-Geride kalan şirketler ise hayatta kalabilmek için petrolün varil fiyatını 100 dolar seviyesinde tutmaya zorlanacak.

BORU ÜRETICILERI FABRIKA KAPATIYOR

Düşen petrol fiyatlarının etkilediği bir sektör de petrol ve doğalgaz boru hatlarıyla sondaj kuyularında kullanılan çelik boru üreticileri oldu. İlk olumsuz haber de ABD’den geldi. ABD’li demir çelik devi U.S Steel, iki boru fabrikasında üretimi durduracağını açıkladı. Şirket toplam 750 işçiyi de işten çıkarma kararı aldı. Şirket, tesislerin, enerji sektörü bakımından petrol fiyatları tekrar büyük ölçekli projelere yatırım yapılabilir seviyeye gelene kadar kapalı kalacağını bildirdi. İki tesisin toplam yıllık üretim hacmi 900 bin ton seviyesindeydi. Toplu işten çıkarmalarda iki ay önceden bildirim yapılması gerektiği için tesislerde üretim mart ayına kadar devam edecek.

KAYA GAZI NEDEN ZARAR ETTIRIYOR?

-Kaya gazı tekniğinin kullanıldığı bir kuyu için harcanan yatırım miktarı en az 5 milyon dolar.

-Kuyunun getirisi ilk yıl yarı yarıya düşüyor.

-İkinci yıl ise kazanç seviyesi onda bir seviyeye iniyor.

-Bu da sürekli yeni kuyuların açılması anlamına geliyor.

-Şirketler bankalardan yeni kuyular için sürekli kredi alıyor.

-Petrol fiyatının 80 doların altına inmesiyle kayıplar çığ gibi arttı.

-Şirketlerin toplam zararının 600 milyar doları aştığı tahmin ediliyor.