Son bir ay içerisinde kurda yaşanan yaklaşık 7 kuruşluk artış, Türkiye'nin dış borcunun TL karşılığını 25 milyar lira artırdı. Dolar kuru 2 liraya çıkarsa sadece özel sektörün borç yükü 6 milyar lira daha yükselecek.

 

Amerikan Merkez Bankası Fed’in açıklamalarının ardından, Mısır’daki iç karışıklıklar ve petrol fiyatlarındaki yükseliş kurun yönünün hızla yukarı çevrilmesine yol açtı.

 

Kurlardaki artışın Türkiye’ye etkisi dış ticaret ve cari denge cephesinde tartışılırken, başta özel sektör olmak üzere dış borçlarda ciddi yüklere yol açıyor. Haziran itibariyle Türkiye’nin 349,9milyar dolar brüt dış borcu bulunuyor. Kur arttıkça bunun TL karşılığı hızla yükseliyor.

 

 

7 Haziran 2013’te dolar kuru 1 lira 88 kuruştu. Fed açıklamalarının gelişmekte olan piyasalarda yol açtığı bozulmanın da etkisiyle dün dolar 2 lira sınırını zorladı. Merkez Bankası’nın 2,2milyar dolarlık döviz satışı doları 1 lira 95 kuruşa çekti. Bir ay önce Türkiye’nin dış borcunun TL karşılığı 657milyar 802 milyon liraydı.

 

Dün itibariyle bu rakam 25 milyar lira artışla 682 milyar 297 milyon liraya çıktı. Kurdaki her 1 kuruşluk artış, Türkiye’nin dış borcunun TL karşılığında 3,5milyar liralık ek yüke yol açıyor. Hazine’nin verilerine göre bu yılın ilk çeyreği itibariyle brüt dış borcun 103 milyar doları kamuya, 6,6 milyar doları Merkez Bankası’na, 240 milyar doları da özel sektöre ait.

 

Özel sektör borçlarının ise 108milyar doları bankalar, 14milyar doları bankacılık dışı finansal kuruluşlar ve 117,7milyar doları da reel sektör firmalarının üzerinde görünüyor.

 

 

Her 3 dolarlık borcun 2 dolarını üstlenen özel sektör, kur artışından daha fazla etkileniyor. Özel sektörün dış borç yükü kurdaki 7 kuruşluk artıştan dolayı toplamda 16,8milyar lira arttı. Bu yükün 7,6milyar lirası bankalara, 8,2 milyar lirası özel sektör firmalarına, 976 milyon lirası da bankacılık dışı finans kurumlarına gitti. Yurtdışı borcunu piyasadan topladığı dövizle ödeyen özel sektör, vadesi gelen borçları için piyasaya daha fazla TL vermek zorunda kalacak.

 

 

Doların ateşinin çıkması ve özellikle kredilerindeki artışlar nedeniyle Merkez Bankası, dün itibariyle parasal sıkılaştırmaya gitti. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, yazılı açıklama yaparak şunları söyledi: “Bugünden (dün) itibaren güçlü bir ek parasal sıkılaştırma uygulamasına başlanacaktır.

 

Ek parasal sıkılaştırmanın güçlü, etkili ve geçici olması esastır. Uygulamanın süresi döviz piyasasındaki gelişmelere bağlı olarak belirlenecektir” dedi. Merkez Bankası dün açtığı yedi gün içi döviz satım ihalesinde 2 milyar 250 milyon dolar sattı. Banka ayrıca dün ‘miktar yöntemi’yle repo ihalesi açmadı.

 

Onun yerine piyasa yapıcı bankalara 17,5 milyar liralık repo imkanı kullandırıldı. Borsa İstanbul da günü yüzde 1,96 düşüşle, 71 bin 682 puandan kapattı.

 

 

Merkez Bankası doların 2 liraya çıkmaması için büyük mücadele veriyor. Müdahalelere rağmen dolar kuru 1.95'ten 2 liraya yükselirse, 5 kuruşluk bu artış Türkiye'nin brüt borcunun TL karşılığını 17,5 milyar lira daha artıracak. Bu durumda kamunun borcunun TL karşılığı 5,1 milyar yükselirken özel sektörün TL yükü 12 milyar lira artacak.