Merkez Bankası, yılbaşında yapılan zamların enflasyon üzerindeki toplam etkisinin 0.7 puanı bulabileceğini açıkladı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aralık ayı "Aylık Fiyat Gelişmesi Raporu'nu açıkladı. Buna göre; Aralık ayında tüketici fiyatları yüzde 0,21 oranında arttı ve yıllık tüketici enflasyonu 0,71 puan yükselerek yüzde 8,81 oldu. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile 0,33 ve 0,29 puan artarak yüzde 9,27 ve 9,51'e yükseldi. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, Aralık ayında gıda, enerji ve temel mal grubu katkılarının sırasıyla 0,34, 0,22 ve 0,14 puan arttığı gözlendi. Diğer alt grup katkılarında ise kayda değer bir değişiklik olmadı.

TL'DEKİ DEĞER KAYBI, TEMEL MAL GRUBU EĞİLİMİNİ ETKİLEDİ

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi Aralık ayında düşüş kaydetti. Bu dönemde, hizmet grubu ana eğilimi zayıflamaya devam etti; Türk lirasındaki birikimli değer kaybı etkilerinin hafiflemesine bağlı olarak temel mal grubu eğilimi de geriledi. Aralık ayında hizmet fiyatları yüzde 0,22 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu sınırlı bir yükselişle yüzde 8,85 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon, lokanta-oteller ve kirada bir miktar gerilerken ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde yatay seyretti, diğer hizmetler grubunda ise yükseldi. Hizmet fiyatlarında 2008 yılından bu yana en yüksek yıl sonu artışı kaydedildi.

Bu gelişmede, yıl genelinde gıda ve döviz kuruna bağlı maliyet artışlarının fiyatlara yansıdığı lokanta-otel (yüzde 13,23) ve diğer hizmetler (yüzde 10,09) grupları öne çıktı. Kira ise 2015 yılında yüzde 7,73 ile son yıllara kıyasla daha yüksek bir oranda arttı. Öte yandan, petrol fiyatlarındaki yavaşlamaya bağlı olarak ulaştırma hizmetleri grubunda yıllık enflasyon yüzde 4,17 ile daha sınırlı gerçekleşti.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında 0,61 puanlık artışla yüzde 10,22'ye yükseldi. Bu dönemde, yıllık enflasyon dayanıklı tüketim malları grubunda yatay seyrederken diğer alt gruplarda artış kaydetti. Dayanıklı mal grubu fiyatları otomobil ve mobilya kalemlerine bağlı olarak Aralık ayında geriledi. Giyim ve dayanıklı dışı mal fiyatlarında döviz kurunun gecikmeli etkileri yavaşlayarak da olsa sürmüş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,79'a yükseldi. Giyim fiyatları Aralık ayında mevsim ortalamalarının altında geriledi ve grup yıllık enflasyonu yukarı yönlü seyrini güçlenerek sürdürdü. Özetle Aralık ayında Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkileri temel mal grubu genelinde hafiflemekle birlikte hissedilmeye devam etti.

GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLERİN YILLIK ENFLASYONU 10,87'YE YÜKSELDİ

Enerji fiyatları Aralık ayında yüzde 0,22 oranında azaldı. Bu dönemde, enerji enflasyonunun ana belirleyicisi uluslararası petrol fiyatlarındaki gerilemeyle yüzde 1,55 oranında düşen akaryakıt fiyatları oldu. Buna rağmen, yıllık enerji enflasyonu baz etkisiyle yaklaşık 1,7 puan artışla yüzde 2,96'ya yükseldi. Yıl genelinde şebeke suyu fiyatlarında süregelen yüksek oranlı artışlar enerji enflasyonundaki olumlu görünümü sınırlayan başlıca unsur oldu.

Aralık ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,35 puanlık artışla yüzde 10,87'ye yükseldi. Bu dönemde, gıda fiyatlarındaki yükselişin temel sürükleyicisi sebze kaynaklı olarak işlenmemiş gıda grubu oldu. Sebze grubunda yıllık enflasyonun yüzde 23,32'ye ulaşmasıyla işlenmemiş gıda enflasyonu yılı yüzde 13,83 ile tamamladı. Böylelikle işlenmemiş gıda enflasyonu son üç yılda ortalama yüzde 13 ile yüksek bir artış eğilimi sergiledi. Diğer taraftan, kırmızı et fiyatları geçen ayın ardından bu dönemde de sınırlı bir düşüş kaydetti. Son bir yıllık dönemde yavaşlama eğilimi gösteren işlenmiş gıda yıllık enflasyonu Aralık ayında temelde katı-sıvı yağ ve ekmek-tahıl grubu fiyat gelişmelerine bağlı olarak yükseldi. Başta zeytinyağı ve ayçiçek yağı olmak üzere sıvı yağ fiyatları 2015 yılında kayda değer bir artış sergiledi. Sonuç olarak, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 0,5 puan artarak yılı yüzde 8,33 ile tamamladı. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 11,55'e, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise yüzde 7,61'e yükseldi.

Başta tütün ürünleri ve elektrik olmak üzere, fiyatları yönetilen-yönlendirilen bazı ürünlerde Ocak ayı başında yapılan ayarlamaların enflasyon üzerinde belirgin bir artırıcı etki oluşturması beklendi. Mevcut durumda yapılan ilk hesaplamalar söz konusu etkinin yaklaşık 0,7 puan seviyesinde gerçekleşeceğine işaret etti. Söz konusu etki, firma fiyatlama tercihlerine göre değişiklik gösterebileceği gibi olası ikincil etkileri de içermedi.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Aralık ayında yüzde 0,33 oranında düştü, yıllık enflasyon 0,46 puan artarak yüzde 5,71 oldu. Üretici fiyatlarındaki düşüşte başta petrol olmak üzere uluslarası emtia fiyatları belirleyici oldu. Diğer taraftan, yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 6,38'e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,44'e yükseldi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Aralık ayında dayanıksız tüketim malları ve sermaye mallarında fiyatlar artarken dayanıklı tüketim malları ve ara mallarda fiyatların gerilediği gözlendi. Dayanıklı tüketim malı fiyatlarındaki düşüş tüketici elektroniği ürünleri fiyatlarından kaynaklandı. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 0,48 oranında gerilerken çelik ürünleri fiyatları bu gelişmede temel belirleyici oldu. Sermaye malı imalatındaki fiyat artışında makine imalatı ön plana çıktı. Dayanıksız tüketim malları aylık fiyat artışında ise başta et ve et ürünleri olmak üzere gıda imalatında gözlenen fiyat artışlarının etkisi izlendi. Sonuç olarak, Aralık ayında tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskıların ılımlı seyrettiği gözlendi.