Can Yücel Kimdir?

Can Yücel, Türk edebiyatında farklı bir tarz yaratan modern şair ve çevirmendir. 21 Ağustos 1926'da İstanbul'da doğan Yücel, Türkiye'nin önde gelen edebi figürlerinden biri olmuştur. Babası, bir dönem Millî Eğitim Bakanlığı yapmış olan Hasan Âli Yücel'dir. Can Yücel, kendine özgü kaba ama samimi diliyle ve bariton sesiyle okuduğu şiirleriyle tanınmıştır.

Eğitim ve Kariyer

Yücel, Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Latince ve Yunanca eğitimi aldı. Eğitim hayatı sonrasında çeşitli elçiliklerde çevirmenlik ve Londra'da BBC'nin Türkçe bölümünde spikerlik yaptı. Askerliğini Kore'de tamamladıktan sonra 1958'de Türkiye'ye döndü ve Bodrum ve Marmaris'te turist rehberi olarak çalıştı. Daha sonra İstanbul'da bağımsız çevirmen ve şair olarak yaşamını sürdürdü.

Kişisel Yaşamı

1956 yılında Güler Yücel ile evlenen Can Yücel'in bu evlilikten iki kızı (Güzel ve Su) ve bir oğlu (Hasan) olmuştur. Son yıllarını Eski Datça’da geçiren Yücel, burada Leman ve Öküz dergilerinde yazılar ve şiirler yayımladı.

Siyasi Hayatı ve Eserleri

Can Yücel, 1965 sonrası siyasal konularda da eserler verdi. 12 Mart 1971 döneminde Che Guevara ve Mao'dan yaptığı çeviriler nedeniyle 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı ancak 1974'te çıkarılan genel afla serbest bırakıldı. Hapiste yazdığı "Bir Siyasinin Şiirleri" adlı kitabını serbest kaldıktan sonra yayımladı. 1980 sonrasında "Rengahenk" adlı kitabı müstehcen olduğu gerekçesiyle toplatıldı.

Can Yücel, Lorca, Shakespeare, Brecht ve Wilde gibi önemli yazarların eserlerinden çeviriler yaptı. Çevirilerinde eserin orijinaline sadık kalmaktan çok topluma aktarmaya yönelik bir yaklaşım benimsedi. Shakespeare’in ünlü “to be or not to be” sözünü “bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin” şeklinde Türkçeleştirmiştir. Dünya şairlerinin eserlerini Türkçeye uyarladığı "Her Boydan" adlı kitabı 1959'da yayımlanmıştır.

Ölümü ve Anısı

Can Yücel, 12 Ağustos 1999 tarihinde İzmir’de vefat etti. Cenazesi, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina'nın katkılarıyla Datça'ya getirildi ve burada defnedildi. Ölümünden sonra mezarı, adına düzenlenen törenlerin yapılmaması nedeniyle zarar gördü ve mezar taşı parçalandı. Yücel’in anısını yaşatmak amacıyla yapılan törenler, zaman zaman şarap içiliyor gerekçesiyle tartışmalara neden olmuştur.

Can Yücel’in hayatı ve eserleri, hem Türk edebiyatına hem de kültürel mirasa önemli katkılar sağlamıştır. Onun şiirlerinde yer alan doğa, insanlar, olaylar, kavramlar ve duygular, onun derin bir gözlemci olduğunu gösterir. Yücel, Türk şiirine getirdiği yenilikçi dil ve üslupla tanınmaya devam etmektedir.