İzmit’teki Türkiye Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ) tesislerinde bir patlama meydana geldiği bildirildi. Patlama sonrası TÜPRAŞ ile ilgili araştırmalar yapılıyor.
İşte TÜPRAŞ'a dair bilgiler...
Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ), 1983 yılında Batman, İzmir, İzmit ve Kırıkkale'deki dört devlet rafinerisinin birleşmesiyle kurulan bir çatı şirket olup, 2006 yılında Koç Holding'e devredilerek özelleştirildi. Şirket, akaryakıt ürünleri, bitüm, fuel oil, jet yakıtı, gaz yağı, LPG ve motor yağı gibi çeşitli petrol türevlerinin üretimini gerçekleştirir.
Tarihçe
TÜPRAŞ, 20 Mayıs 1983’te çıkarılan ve kamu iktisadi teşebbüsleri hakkındaki 60 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Türkiye Petrol Kurumu’nun (PETKUR) bağlı ortaklığı olarak kuruldu. Ancak, 18 Haziran 1984 tarihli 233 sayılı KHK ile PETKUR kapatılarak yerine Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) getirildi. TÜPRAŞ, bu değişiklikle TPAO'ya bağlı bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak faaliyetlerini sürdürdü.
5 Temmuz 1990’da TÜPRAŞ, Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı'na bağlandı ve özelleştirme sürecinin ilk adımı atılmış oldu. 28 Ekim 1983’te çıkarılan bir kanunla İPRAŞ, Batman, İzmir ve yapımı süren Kırıkkale rafinerilerinin TÜPRAŞ’a bağlanmasına karar verildi. 16 Kasım 1983’te TÜPRAŞ, TPAO’dan ayrılarak Enerji Bakanlığı’na bağlı yarı-özel bir kuruluş olarak yeniden yapılandırıldı.
TÜPRAŞ, 28 Mayıs 1991’de %2,5 oranında hisseyle halka arz edilerek İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmeye başladı; 1999'da halka açıklık oranı %3,58’e ulaştı. 2004'te yapılan özelleştirme ihalesini Tatneft-Zorlu Grubu kazansa da, Petrol-İş Sendikası’nın açtığı davanın Danıştay tarafından onaylanmasıyla satış iptal edildi. 12 Eylül 2005’te yapılan ikinci ihaleyi ise 4,14 milyar dolar teklifle Koç-Shell Grubu kazandı ve 26 Ocak 2006’da şirket yönetimi Koç-Shell ortaklığına devredildi.
Kasım 2005’te özelleştirme sürecinde Shell'in payının %10’dan %2’ye indirileceği açıklandı. Aralık 2013’te ise Koç Holding, Shell’in kalan %2 hissesini de satın alarak TÜPRAŞ’ın halka kapalı hisselerinin tamamına sahip oldu. Şirketin genel merkezi 2021 yılında Kocaeli’den İstanbul’a taşındı.
Batman Rafinerisi
Türkiye'nin ilk petrol rafinerisi olan Batman Rafinerisi, 1955 yılında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından Batman'da kuruldu ve yıllık 330 bin ton ham petrol işleme kapasitesine sahipti. 1983 yılında TÜPRAŞ bünyesine katıldı.
İzmir Rafinerisi
İzmir Rafinerisi, 1972 yılında yıllık 3 milyon ton kapasiteyle faaliyete geçti ve TÜPRAŞ’ın ana rafinerilerinden biri olarak işletilmektedir.
İzmit Rafinerisi
Kocaeli'nin İzmit ilçesinde 1961 yılında TPAO ve Amerikan Caltex ortaklığıyla kurulan İzmit Rafinerisi, yıllık 1 milyon ton kapasiteyle üretime başladı. 1972 yılında Caltex’in hisselerini TPAO’ya devretmesiyle tamamen Türkiye’nin kontrolüne geçti. Mayıs 1983'te TPAO, PETKUR’a bağlı bir şirket hâline geldiğinde İzmit Rafinerisi de PETKUR bünyesine dahil oldu; ancak aynı yıl, 28 Ekim’de İPRAŞ feshedildi ve TÜPRAŞ’ın bir parçası olarak faaliyet göstermeye başladı. Eylül 2014’te İzmit Rafinerisi’nde açılan Fuel Oil Dönüşüm Tesisi, düşük değerli fuel oilin benzin, motorin, LPG gibi daha yüksek değerli ürünlere dönüştürülmesini sağlamaktadır. Ayrıca, tesiste petrokok ve kükürt gibi yan ürünler de üretilmektedir.
Kırıkkale Rafinerisi
1986 yılında faaliyete geçen Kırıkkale Rafinerisi, yıllık 5 milyon ton üretim kapasitesine sahiptir ve Türkiye’nin akaryakıt ihtiyacını karşılayan önemli tesislerden biridir.
2001 yılında iş genişletme stratejisi kapsamında TÜPRAŞ, İzmit Rafinerisi'nin yanında yer alan Petkim Yarımca Tesisleri alanında, 3 milyar dolarlık yatırım ile en gelişmiş rafinaj teknolojilerinin kullanıldığı yeni bir Fuel Oil Dönüşüm Tesisi kurdu. Bu tesis, ülkenin motorin açığını karşılamak amacıyla yüksek verimle çalışacak şekilde tasarlanmış olup üretime başlamıştır.
