Türkiye'nin patates ambarı konumundaki Nevşehir'de özel bir firma bünyesinde kurulan laboratuvarda yerli ve milli patates tohumları üretiliyor.

Türkiye'yi kendi patates tohumunu çeşitlendirip geliştirebilen ülkelerden biri yaparak çiftçilerin daha çok verim elde edebilmesi amacıyla ülke toprağı ve mevsim koşullarına uygun tohum üretme hedefiyle 2002 yılında kurulan Doğa Tohumculuk, 7'si tescilli, 10'u ise tescil sürecinde olan 17 yerli patates çeşidi geliştirdi.

Türkiye'nin ilk yerli mor patatesi "İlkmor" başta olmak üzere ''Zirve'', ''Doruk'', ''Kutup'', ''Bahar'', ''Kaya'', ''Volkan'' adındaki yerli ve milli patates tohumları ile Türk çiftçisinin ihtiyacını karşılayan firma, ''Ayaz'', ''Yediveren'', ''Yaprak'', ''Yankı'', ''Yaldız'', ''Maden'', ''Kafkas'', ''Altay'', ''Aydos'' ve ''Petek'' adı verilen tohumları da test aşamalarının ardından yurt içi ve yurt dışına gönderecek.

Laboratuvar ortamında uzmanların hassas çalışmalarıyla ortaya çıkarılan çeşitler, son yıllarda yerli ve milli üretime yönelik uygulamalar için de Türk tohumculuğunun gelişmesi adına önemli bir adım olarak görülüyor.

"Avrupa, Türkiye'ye yıllarca sağlıksız tohum gönderdi"

Doğa Tohumculuk Yönetim Kurulu Başkanı Yakup Karahan, patates tohumu üretme fikrinin nasıl ortaya çıktığını, gösterilen gayretin ardından ulaştıkları başarılı sonuçları anlattı.

Türkiye'de, 1990'lı yılların sonunda ortaya çıkan patates siğili hastalığı nedeniyle bugün 146 bin dekar alanın patates ekimine kapalı bulunduğunu belirten Karahan, yurt dışından Türkiye'ye yıllarca bilinçli olarak hastalıklı ve kalitesiz patates tohumu gönderildiğini, bunun da verimi olumsuz etkilediğini kaydetti.

Avrupa'dan patates tohumu ithal ettikleri dönemde firma yetkilileri ile yaptığı görüşmede, sağlıklı tohum talebinin reddedilmesinin ardından yerli tohum üretmek için kolları sıvadıklarını aktaran Karahan, "Yabancı firmalar ülkemize en sağlıksız, hastalıklı ve kötü tohumları veriyorlardı. Diğer ülkelere kalite yönünde çok iyi tohumlar verilirken bize ne bulurlarsa gönderiyorlardı. Bu durumu görünce tohum ithal ettiğimiz firmalara, 'Size çok iyi para veriyoruz, bize daha iyi tohum verin' dediğimde, 'Git Mars'tan al' dediler. Bu konuşmanın ardından 2002 yılında karar verip laboratuvar kurdum." dedi.

Gülşehir ilçesinde faaliyet sürdüren laboratuvarın yanı sıra çeşitli illerdeki arazilerde yılda yaklaşık 140 bin ton patates ürettiklerini de dile getiren Karahan, yerli tohum ortaya çıkarabilmek için çalışmalara başladıkları ilk yıllarda ürettikleri tohumlarda bozulmalar olduğunu, ancak yılmadıklarını söyledi.

''Ar-Ge için 10 milyon dolardan fazla harcandı''

Bugüne kadar Ar-Ge faaliyetleri için 10 milyon doların üzerinde harcama yaptıklarını, azimle ve gayretle harcadıkları emeğin karşılığını aldıklarını belirten Karahan, şöyle konuştu:

"Çok sıkıntılar çektik, ürettiğimiz bitkilerde küflenme oluyordu. İlk yıllarda bir kilo tohum üretemedik. Daha sonra yeni bir laboratuvar daha kurduk. Çok iyi bir uzman ekip oluşturduk. Tohum Tescil Serfikasyon Müdürlüğünün geçen yıl Türkiye'nin farklı yörelerinde yaptığı denemelerde verim açısından ilk sıraları bizim ürettiğimiz tohumlar aldı. Her sene yeni tohum çeşidi ile tescile başvurarak ülkemize ait patates tohum çeşidi sayısını arttırıyoruz. Sadece patates üzerine çalışıyoruz. Topraklarımızı çok iyi tanıyoruz. Odağımızda, Türk çiftçisine kazandıracak çeşitleri ıslah etmek var. Çiftçiye kazandırmak için hastalıksız, kaliteli, verimli ve güvenilir tohum sunabilmek çok önemli.''

Geçen yıl 16 bin ton tohum sertifikalandırdıklarını, bu yıl hedeflerinin 40 bin ton olduğunu vurgulayan Karahan, Türkiye'de yıllık ortalama 90 bin ton patates tohumuna ihtiyaç duyulduğunu, en kısa süreçte yurt dışından gelen tohum miktarının minimuma düşürülmesinin amaçlandığını bildirdi.

Karahan, ağırlıklı olarak anavatanı Peru ile diğer Güney Amerika ülkelerinde yetiştirilen, karbonhidrat, potasyum, C vitamini, folik asit ve demir kaynağı olarak bilinen mor patatesi 15 yıllık bir çalışma neticesinde yerli tohum olarak üretmeyi başardıklarını da anlattı.

''Takdirle karşılıyor, çalışmaları destekliyoruz''

Nevşehir Tarım ve Orman İl Müdürü Okan Yılmaz da firmanın yerli patates tohumu üretimi konusunda yürüttüğü çalışmaları takdirle karşıladıklarını söyledi.

Yerli tohum üretiminin Türk tarımının geleceği açısından önemli olduğunu vurgulayan Yılmaz, "Tarımsal ürünlerin tohumlarında geçmişte yurt dışına bağımlılık oranımız yüksekti. Ülkemizdeki bazı kurum ve kuruluşların son yıllardaki yoğun çalışmaları neticesinde hububat, sebze ve diğer ürünlerin tohumlarında yerlilik oranımız her geçen yıl artmaktadır. Tarım açısından olumlu buluyoruz. Bakanlık olarak da bu çalışmaları destekliyoruz." diye konuştu.