Trabzon’un Akçaabat ilçesindeki tarihi bin 100’lü yıllara dayanan Akçakale Kalesi’nde yapılan kazı çalışmalarında sona gelindi.

Trabzon’un Akçaabat ilçesine bağlı Akçakale Mahallesi’nde 900 yılın üzerinde tarihi geçmişe sahip olan Akçakale Kalesi’ndeki kazı çalışmalarında sona yaklaşıldı. 1100-1200 yılları arasında Bizanslılar tarafından yoğun olarak kullanılmaya başlanılan kalede 2017 yılında Akçaabat Belediyesi tarafından yapılan kazı çalışmalarında kalenin 1468 yılında Osmanlı yönetimine geçtiği ve 1900’lü yılların başlarına kadar kullanıldığı tespit edildi. Yürütülen kazı çalışmalarında Bizans dönemine ait 8 mezar ve bu mezarlara ait iskeletler, Bizans ve Osmanlı dönemine ait sikkeler ve seramik parçaları ile 19. yüzyıla ait bir top bulunurken, kalede bir de kilise bulunmuştu. Akçakale Kalesi’nde 2017 yılında gerçekleşen kazı çalışmalarının en önemli buluntusu tek nefli kilise olurken, kazı çalışmaları ile çok sayıda pişmiş toprak seramik parçasının yanında Helenistik dönem, Geç Antik, Bizans, Kommenos ve Osmanlı dönemlerine 100'ün üzerinde sikke, 30 sapan güllesi, 4 top güllesi, 15 bronz obje, 1 taş oluk, 6 mermi kovanı, 5 asker üniforma düğmesi, 10 pipo, 2 ok ucu, 2 tılsım kolye ile 1 gümüş yüzük ortaya çıkarılarak, Trabzon Müzesi envanterine alındı. Kazılar sırasında ortaya çıkarılan bir erkek bireyine ait iskelet. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümünün öğretim üyeleri tarafından incelenerek raporlanırken,

Kalede 2021 yılı sonunda başlayan 3. dönem kazıları, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünce tahsis edilen kazı ödeneği ile başlarken, Akçaabat Belediye Başkanlığı’nın sağladığı maddi ve aynı destek ile sürdürülen kazı çalışmaları Trabzon Müze Müdürlüğü başkanlığında, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sanat Tarihi bölümü öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi İlker Mete Mimiroğlu’nun bilimsel danışmanlığında yürütülmektedir.

"Kilisenin 3 nefli bazilikal plana sahip olduğu ortaya çıkarıldı"
2022 yılı içerisinde tamamlanması planlanan kazılarda burçlar ve kale içinde yer alan mekanların temizlenmesi ile kale iç alanının orijinal kot seviyesine indirilmesine yönelik çalışmalar ise devam
ediyor. Devam eden kazılarda kalenin kuzey bölümü, güneyde yer alan kilise ve güney-batı köşede yer alan sarnıç doğu, batı ve güney köşelerde yer alan burçlar orijinal kot seviyesine indirilirken, 2021
yılı içerisinde kilisenin güneyinde yapılan kazı çalışmalarında kilisenin güneyinde yan nefinin bulunmasının ardından kale içerisinde yer alan kilisenin 3 nefli bazilikal plana sahip olduğu ortaya çıkarıldı.

Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğretim üyesi İlker Mete Mimiroğlu ve Asistanı Sanat Tarihçi Adem Kundakçı koordinatörlüğünde yürütülen kazı çalışmalarında pipo ve paçaları, Osmanlı ve Bizans dönemine ait sırlı seramik parçaları, cam parçaları, gülle, tılsımlı yüzük ve objeler, figürlü objeler, askeri üniforma malzemeleri ve ok uçları bulunurken, iş makinesi kullanılmayan ve elle yapılan kazıda elde edilen buluntular koruma altına alınıyor. Arkeolojik kazının ardından Akçakale Kalesi’nin turizme kazandırılması için restorasyon projesi de hazırlanıyor. Çalışmalarının tamamlanmasının ardından elde edilen buluntuların kalede sergilenecek.

"Kazı esnasında birçok objeye, birçok tarihi kalıntıya ulaştık"
Sona gelinen kazı çalışmalarıyla ilgili bilgiler veren Akçaabat Belediye Başkanı Osman Nuri Ekim, "Akçakale’de geçen yıl Kasım ayında başlamış olduğumuz kazı sürecimiz devam ediyor. Önümüzdeki günlerde kazı süreçlerini nihayetlendireceğiz. Restorasyon için hazırlıklara başlayacağız. Kazı esnasında birçok objeye, birçok tarihi kalıntıya ulaştık. Geçmiş dönemde burada yaşanmış savaşlara ilgili kalıntılara rastladık. Ortaya güzel bir çalışma çıktı. Bu süre içerisinde özellikle son dönemlerde kale içerisinde ortaya çıkan tarihi unsurların aydınlatılması ile ilgili belediye olarak bir faaliyet gerçekleştirdik. Artık kalenin dış cephesinde surlara aydınlattığımız güzel bir görüntü ortaya çıktı. Kalenin turizme kazandırılması adına bir çalışmamız olacak. Restorasyon sonrasında Akçakale’nin özellikle yaz aylarında buraya gelen turistlerin görebileceği güzel bir tarihi bir nokta ortaya çıkmış olacak. Kalenin batısında ve doğusunda plajlarımız var. Restorasyon sürecinde bu plajlarla birlikte bu kaleyi bir bütün olarak işlemek istiyoruz. Günübirlik tesisleriyle bölgeye, ülkemize hizmet edecek bir turizm destinasyon noktası ortaya koymuş olacağız" ifadelerini kullandı.

Sualtı çalışmalarında gemi kalıntısı aranacak
Arkeolojik kazının ardından Akçakale Kalesi’nin turizme kazandırılması için restorasyon projesi de hazırlanırken, tarihi kalenin kalıntıları için denizde de çalışma yapılacak. Dalgıçlarla beraber yapılacak ilk etapta yapılan çalışmada buluntular ortaya çıkarken, Akçaabat Belediyesi ve Müze Müdürlüğü tarafından kapsamlı bir çalışma hazırlanacak. Sualtı çalışmalarının tekrar başlaması hedeflenirken, yöre halkı tarafından söylentilere yol açan 80 metre derinlikteki bir gemi kalıntısı ve dehliz içinde çalışma yapılacak.

Akçakale Kalesi
Trabzon’un Akçaabat ilçesine bağlı Akçakale Mahallesi’nde 900 yılın üzerinde tarihi geçmişe sahip olan Akçakale Kalesi, Trabzon’un fethi sonrası 1468 yılında Osmanlı yönetimine geçti. Kale, Cumhuriyet döneminde hazine malı olarak devlete devredildi. 2005 yılında 475 bin TL bedelle kamulaştırılan Akçakale Kalesi’nde 2007 yılında kurtarma kazıları yapıldı. O dönemde yapılan kazı çalışmalarında 4 iskelet, kemik parçaları, toprak kaplar, bronz çiviler ve Bizans seramiği parçaları bulundu. Moloz ve kesme taştan yapılmış olan kalenin büyük bölümü yıkılmasına rağmen ana gövdesi günümüze kadar ulaşırken, son yıllarda kale tarım arazisi ve çocukların oyun sahası olarak kullanılıyordu.