Trabzon Ticaret Borsası (TTB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yavuz Selim Çakıroğlu, 2024 yılı çay sezonuna ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Çakıroğlu, Türkiye’de 1 milyon 438 bin ton yaş çayın işlendiğini belirterek, bu miktarın %54,53’ünün ÇAYKUR tarafından, %45,47’sinin ise özel sektör tarafından işlendiğini açıkladı.
Çay Üretiminde Artış Kaydedildi
Çakıroğlu, Türkiye’nin 1 milyon 250 bin ile 1 milyon 400 bin ton arasında yıllık üretimiyle dünya çay üreticileri arasında beşinci sırada yer aldığını vurguladı. Doğu Karadeniz Bölgesi’nde toplam 791 bin 287 dekar alanda yaklaşık 205 bin 118 üreticinin çay tarımı yaptığını belirten Çakıroğlu, 2024 yılında rekoltenin 1 milyon 438 bin ton seviyesine ulaştığını kaydetti.
Geçtiğimiz yıla oranla %5,74’lük bir artış yaşandığını ifade eden Çakıroğlu, bu yükselişin en büyük nedeninin elverişli iklim koşulları ve sezon boyunca gerçekleştirilen dördüncü sürgün olduğunu dile getirdi.
2025 Sezonu İçin Daha İyi Bir Çay Politikası Bekleniyor
Ekonomik zorlukların çay sektörünü de olumsuz etkilediğine değinen Çakıroğlu, üreticilerin desteklenmesine rağmen kuru çay fiyat politikasının sektör üzerindeki baskıyı artırdığını ifade etti. 2024 yılı çay alım fiyatının 17+2=19 TL olarak açıklandığını hatırlatan Çakıroğlu, bu rakamın üretici için tamamen tatmin edici olmasa da kötü bir fiyat olarak değerlendirilemeyeceğini belirtti.
Ancak sezon ortasında özel sektörde yaş çay alım fiyatlarının 17 TL’den 14-11 TL seviyelerine kadar gerilediğine dikkat çeken Çakıroğlu, 2025 sezonunda daha olumlu bir çay politikası izlenmesi gerektiğini vurguladı. "Yeni sezonda üretici ve sanayicinin yüzünün gülebilmesi için, yaş çay ve kuru çay fiyat politikasının yeniden ele alınması gerekiyor. Artan maliyetler sektörde herkesin belini büküyor. Ancak özel sektör, tüm olumsuzluklara rağmen kendi gücü doğrultusunda üretime devam ederek ülke ekonomisine katkı sağlamaya çalışıyor," dedi.
Genç Nesil Çay Tarımından Uzaklaşıyor
Çakıroğlu, çay üreticilerinin düşük gelir nedeniyle kendi çaylarını toplamak yerine işçilere toplattığını ve bu durumun üretici üzerinde ekonomik bir yük oluşturduğunu belirtti. 2023 yılında 800 TL olan günlük çay toplama ücretinin 2024 yılında 1600 TL’ye kadar yükseldiğini aktaran Çakıroğlu, sektörde büyük oranda yabancı işçilerin çalıştırıldığını, bunun da dövizin yurtdışına çıkmasına neden olduğunu ifade etti.
Üreticilerin çaylarını özel sektöre 11-14 TL bandında satarken, bunun en az 6 TL’sini işçiye ödemek zorunda kaldığını belirten Çakıroğlu, "Gübre ve bakım masrafları da eklendiğinde üreticinin karı ciddi şekilde düşüyor. Çayını kendi toplayan üretici kazanç elde edebilir ancak günümüzde gençler çay tarımını tercih etmiyor ve çay toplama işçiliğinden kaçınıyor. Ne yazık ki çalışmadan rahat yaşamanın yollarını arıyorlar. Bu durum çay sektörünün geleceğini ciddi şekilde tehdit ediyor," diye konuştu.
Çay Sektörü İçin Acil Çalıştay Çağrısı
Bölgenin en önemli tarımsal gelir kaynaklarından biri olan çayın geleceğinin korunması için tüm paydaşların bir araya gelerek kapsamlı bir strateji oluşturması gerektiğini vurgulayan Çakıroğlu, şu çağrıda bulundu:
"Başta bölge siyasetçileri olmak üzere, sivil toplum kuruluşları ve üreticiler ortak bir kararla çay ve fındıkta kalıcı ve istikrarlı politikalar geliştirmelidir. Bunun için en kısa sürede bir Çay Çalıştayı düzenlenmeli ve sektörün önündeki sorunlar masaya yatırılmalıdır. Özellikle uzun süredir çıkarılmayı bekleyen Çay Kanunu başta olmak üzere gerekli yasal düzenlemeler acilen hayata geçirilmelidir."
Kaynak:
