9 Mayıs 2013: Atmosfer Karbondioksitinde Rekor Yükseliş!

Hawaii deki ‘Mauna Loa’ gözlem istasyonuna göre atmosferdeki CO2 (karbondioksit) miktarı 1958 yılından bu yana sürekli aratarak 300 ppm (milyonda300) den rekor düzey olan 400 ppm’e ulaşmıştır.

Başka deyişle nefes aldığımız atmosferin karbondioksit miktarı son 55 yıl içerisinde %24 oranında artış göstermiştir.

NASA ve birçok bilim adamının görüşüne göre karbondioksit miktarındaki artış küresel ısınma ve iklim değişiminin ana nedenidir.

İklim değişimi ise insanın ve toplumların yaşam biçimlerine yön veren en önemli etkendir.

Karbondioksit artışı nereye kadar sürecek?

Yaşamı nasıl ve ne kadar etkileyecek?

İşte insanoğlunun merak ettiği geleceğine yön verecek hayati sorular.

CO2 NEDEN ARTIYOR?

DOĞAL OLAY MI?

Geçmiş jeolojik zamandaki yaşam koşullarını araştırdığımızda milyonlarca yıl önce Atmosferdeki karbondioksitin sabit olmadığını inişli çıkışlı bir seyir izlediğini biliyoruz. Bu nedenle bazı bilim adamları CO2 artışının normal bir durum olduğunu küresel iklim değişimi ile ilgili olmadığını, iklimi kontrol eden yüzlerce faktörün bulunduğu savını öne sürmektedir.

SEBEP İNSANOĞLU MU?

Yukarıdaki savın aksine çoğu bilim adamı günümüzde yaşanan küresel ısınmanın ve buna bağlı iklim değişiminin ana nedenin atmosferdeki karbondioksit miktarının artması olarak kabul etmektedir.

 Bu bağlamda karbondioksit artışının doğal olmasından çok  insan aktivitesine  bağlayan NASA ve çoğu bilim adamına göre:

♦ Ormanların yok edilmesi.

♦ Petrol ve kömür gibi fosil yakıtların kullanılması

♦ Nüfus artışına bağlı olarak havaya daha fazla karbondioksit salınması

♦ Volkanlardan çıkan gazlar atmosferdeki karbondioksit miktarının artmasına neden olmaktadır. CO2 deki bu artış küresel ısınma ve iklim değişiminde hayati rol oynamaktadır.

Yaşadığımız dünyayı saran atmosferin (CO2) karbondioksit miktarı 9 Mayıs 2013 tarihinde yapılan ölçümlere göre 1958 yılından itibaren sürekli artarak 400ppm ( milyonda 400 ) ulaşmıştır. Co2 miktarındaki bu artış küresel ısınmanın ve iklim değişiminin en önemli nedenidir.

Tarihsel ve güncel karbondioksit artışı: 400 bin yıldan beri yaşanan üç buzul çağında atmosferdeki en yüksek karbondioksit miktarı ( highest historical CO2 level )300ppm (milyonda 300) ulaşamamıştır. Günümüzde (current) ise bu değer 1950 yılından itibaren yani sanayileşmenin başladığı tarihten itibaren 400ppm ulaşmıştır. Karbondioksit artışı ile küresel ısınmanın birlikteliği dikkat çekicidir.

CO2 ARTIŞI YAŞAMI ETKİLERMİ?

Bu konuda bilim adamları tam bir fikir birliğinde değildir.

Bazı bilim adamları karbondioksit miktarının bu şekilde artışı devam ederse iklim değişimine bağlı olarak yaşam koşullarının da değişeceğini iddia etmektedir.

Öte yandan az da olsa bazı iklim bilimcileri bu günkü karbondioksit miktarının iki katına ulaşılsa bile yaşam koşullarında önemli bir değişimin olmayacağını, iklim değişiminin yüzlerce faktöre bağlı olduğunu öne sürmektedir.

Dünyamızın milyonlarca yıl öncesindeki karbondioksit miktarını ve yaşam koşullarını inceleyen kimi jeologlar ise sadece karbondioksit artışının küresel ısınmanın nedeni olamayacağı; aslında bu günkü dünyamızın karbondioksite aç olduğunu; geçmiş jeolojik çağlarda karbondioksit miktarının bu günkü değerinin 20 kat daha fazla bir değere ulaştığını iddia etmektedirler.

DÜNYAMIZ GERÇEKTEN ISINIYOR MU?

Bilimsel çalışmalar atmosferdeki karbondioksit artışının ve sera etkisinin neden olduğu küresel ısının % 90 lık kısmının okyanuslar tarafından tutulduğunu göstermektedir.

NASA ve Tasmania Üniversitesi 135 yıl önceki okyanus ısı değerlerini güncel araştırmalarla değerlendirdiğinde okyanusların sürekli olarak ısındığı sonucuna varmışlardır.

1872-1876 yılları arasında aşağıda resmi görülen gemi okyanuslara açılmış denizin derinliklerine yüzlerce metre ip salarak okyanus derinliklerinin ısısını termometreyle ölçmüşlerdir.

Sonuç: okyanuslar ve dünyamız 1872 yılından bu yana sürekli olarak ısınmaktadır.

Küresel ısınma sonucunda büyük oranda ısıyı tutan okyanuslar %40 hacimsel olarak genişlemekte ve %60 oranında buzulların erimesiyle de sürekli taşarak kıyı bölgelerini istila etmektedir.

Okyanusların ısı ölçümü ilk kez 135 yıl önce, 1872-1876 yılları arasında, denize sarkıtılan ip ve termometrelerle yapılmıştır.

1880 li yıllardan itibaren dünyamızın ortalama ısısı atmosferdeki karbondioksit miktarının artışı ile birlikte yükselmekte; bu ısı artışı küresel iklim değişimine başka deyişle yaşam koşullarının değişimine neden olmaktadır. Kalın çizgi 5 yıllık ortalama ısı değişimini; ince çizgi yıllık ısı artışını göstermektedir.

SONUÇ: Atmosferdeki karbondioksit miktarında izlenen sürekli artış doğal veya yapay olsun dünyamızın ısınmasına ve buna bağlı olarak ta iklim değişimine neden olmaktadır.

İklim değişimi yaşam koşulları yanı sıra tarım, sulama, temiz enerji, yerleşim alanlarının seçimi, sosyal yaşam gibi konuları yakından ilgilendirmektedir.

Prof. Dr. Osman BEKTAŞ                        

28.5.2013  Obektas@ktu.edu.tr