Özellikle Amerika'nın 16. büyük bankası olan Silicon Valley Bank (SVB)’ın iflası 2008 krizinden bu yana en büyük iflas olarak dikkat çekiyor. Yaşanan bu gelişmeler ve özellikle de SVB’nin batışı ABD’de önce bir panik havası yarattı. İflaslar sonrası Wall Street teyakkuz haline geçerken, birçok Amerikalı paralarını çekmek için bankalar önünde uzun kuyruklar oluşturdu. Ardından devletin mevduatların tamamının sigorta güvencesi altına alındığını açıklaması ile panik havası önemli ölçüde dağıtılmış oldu. Ne var ki bu kez de bütün bu zararlar devlet tarafından üstlenilmek zorunda kaldı. İflaslar sonrasında bankacılık sektöründe bir "iflas dalgası" başlatmasından endişe duyulduysa da Fed, ilk adımlarını doğru attığı için bu batışların 2008 krizine yol açan tetikleyici etkiler yaratmasının şimdilik önüne geçilmiş olduğu görülüyor.
İFLASLARIN ARDINDAKİ TEMEL NEDENLER NEDİR?
Krizi derinlemesine analiz ettiğimizde bu iflasların altında bazı ortak nedenlerin olduğunu görüyoruz. İflaslara yol açan nedenlerden ilki kripto para piyasasında yaşanan keskin düşüşler olurken, diğeri bu bankların portföylerinde taşımış oldukları yüklü hazine kağıtlarının varlığıdır.
Bu üç bankadan Silvergate Capital ve Signature Bank’ın batışının en önemli nedeni kaynaklarını kripto para piyasasına yatırmış olmalarıdır. Bu piyasada yaşanan olumsuzluklar bu iki bankayı batışa sürükleyen ana faktör oldu. Silvergate ve Signature Bank'ın iflasları kripto para sektörüyle ilgili krizler. Silicon Valley Bank (SVB)’ın iflası yaşanmamış olmasaydı banka iflaslarını sadece kripto para özelinde değerlendirmek daha doğru olacaktı. Ancak Silicon Valley Bank (SVB)’ın iflası bu iki bankadan daha farklı bir nedene dayanıyor. Her ne kadar bu banka da kripto para piyasasına girmiş olsa da kaynaklarını değerlendirme konusunda asıl ağırlığı hazine kağıtlarına vermişti. Fed’in peş peşe faiz artırımları yapmasıyla bu bankanın aldığı kağıtların değeri düştü ve banka batıştan kurtulamadı. Yani Silicon Valley Bankası'nda portföylerin yönetilmesi problemi iflasın temel nedeni olarak dikkat çekiyor. Buna ek olarak bankanın faiz artışlarından en kötü etkilenen sektör olan teknoloji sektörüyle aşırı haşır neşir olması kredi tarafından da olumsuz etkilenmesiyle bu kriz oluştu.
Uzmanlara göre bu banka iflasları 2008'deki Lehman Brothers krizinden farklı. Sorun menkul kıymet temelli değil bankaların risklerini yönetememesinden kaynaklanıyor. Kısa vadede krizin tüm bankacılık sektörüne yayılması engellenmiş gibi gözükse de devam eden süreçte birçok küçük bankanın benzer iflas süreçleri ile karşılaşabileceği ön görülüyor. Bu durum Fed’in faiz artırımı kararlarını etkileyebilir. Pek çok uzman Fed’in faiz artırımında eskisi kadar hızlı ve sert davranmayacağı görüşünde birleşiyor. Altında son günlerde gördüğümüz yükselişte bu gelişmelerin önemli etkisi var. Yine aynı şekilde Dolar Endeksi düşerken Euro da Dolar’a karşı değer kazandı.
YATIRIMIN GÜVENLİ LİMANI: GAYRİMENKUL
Amerika’da yaşanan bu kriz küresel piyasalarda olduğu gibi ülkemiz piyasasında bir şok etkisi yarattı. Gelişmelerin Türkiye’ye etkisi en çok borsada görüldü. İflas haberlerinin peş peşe gelmesi sonrasında banka hisselerinde ciddi kayıplar yaşanırken USD/TL kuru yükseldi. Peki bu kriz Türkiye’de yatırımların seyrini nasıl etkileyecek kısaca bu konuyu da değerlendirelim.
Pandemi sonrasında ekonomide yaşanan dalgalanmalara ve artan fiyatlara rağmen yatırımcıların yıllar itibariyle istikrarlı olarak ilk tercihinin gayrimenkul olduğunu 2022 gayrimenkul sektörü değerlendirmemde sizlerle paylaşmıştım. Bu durum gayrimenkulün yatırımcı için enflasyon ve ekonomik belirsizlik dönemlerinde her zaman güvenli liman olduğu gerçeğini bir kez daha ispat etmiş oldu. Gayrimenkul alanındaki 24 yıllık tecrübemde de bu durumu defalarca kez deneyimledim. Amerika’da yaşanan banka iflasları sonrasında hem küresel piyasalarda hem de ülkemizde yatırımcıların güvenli liman arayışları onları geleneksel yatırım araçlarına yönlendirecektir. İflas haberlerinin yayılması sonrası borsaların düşerken altın fiyatlarının artması bunun ilk belirtileri olarak değerlendirilebilir. Orta / uzun vadede ise yatırımların gayrimenkule yöneleceğini ön görüyorum. Ülkemizde depremin etkisiyle gayrimenkul yatırımları daha zamana yayılan bir ivmeyle yükselebilir ancak bankacılık alanındaki bu krizden gayrimenkul güçlenerek çıkacaktır. Gayrimenkulde artan talep sebebiyle fiyatlarda bir balon oluşabilir. Bu noktada yatırımcılara tavsiyem gayrimenkul alanında yapacakları yatırımları alanında uzman bir gayrimenkul yatırım danışmanı rehberliğinde gerçekleştirmesi olacaktır. Çünkü gayrimenkulün reel değerinin çok üzerindeki fiyatlamalarla yapacakları yatırımlar yüksek zarar riskini her zaman taşıyacaktır.
