Bir zamanlar Trabzon

Tarihi süreç içerisinde önemli bir yere sahip olan Trabzon ile ilgili onca kitap yazıldı.

Bu köşede bu kitaplardan derlenenleri, kulaktan kulağa aktarılanları, mekanları ve anlatılanları ve yazarın özel arşivindeki bilgileri okuyabilirsiniz.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Trabzon kent merkezinin en görkemli yapılarından biri, Uzun Sokak- Zeytinlik kavşağındaki Kostaki Konağıdır.

Konak; Trabzonlu ünlü Rum banker, tüccar Kostaki tarafından 1900’lü yılların başında yapıldı. Konak, Kostaki’nin kışlık malikanesi idi. Kostaki’nin Polita’da (Köşkte) bir de görkemli yazlığı vardı.

Kostaki’nin kent merkezindeki konağı uzun bir süredir Müze olarak hizmet veriyor ve bugünlerde de restore ediliyor.

Kostaki’nin kent merkezindeki bu ünlü konağın çatısında kurşundan, görkemli bir Kartal, bahçesinde de omzunda su testisi olan bir kadın heykelciği vardı.

Bu iki heykelcik 1980’lere kadar yerinde idi!

12 Eylül 1980 darbesi, Kostaki Konağındaki o iki heykelciği de yok etti!

xxx

Önceki gece geç saatlerde İzmir, Bergama’dan Haluk Sarı aradı. Haluk Sarı, Sarp kapısı açıldıktan sonra Rusya’ya giden ilk işadamlarından biri… Trabzon- Soçhi arası yolcu ve yük taşıyan ünlü Avrasya gemisinin de sahibi idi.

Haluk Sarı, Rusya defterini kapattı. İzmir Bergama’dan arazi satın aldı. Yazları orada kışları İstanbul’da, ara sırada Trabzon’da.

Haluk Sarı, KTÜ Mimarlık Fakültesini bitirdikten sonra kısa bir süre Mimarlık da yapmıştı.

Haluk, kısa bir sohbetten sonra, ‘Üstad, bu Kostaki’nin çatısında kurşundan görkemli bir Kartal heykelciği vardı. 1982’de Mimarlık Fakültesi son sınıfta idim. Konağı o yıllarda yanılmıyorsam Kız Meslek Lisesi kullanıyordu. Genç bir Mimar adayı olarak binayı bodrumdan çatıya mercek altına almıştık. Konakta çalışma yaparken, iki arkadaşımız çatıdaki kartal ve bahçede omzunda su testisi olan kadın heykelciklerinin peşine düştü. Kadın heykelinin izine rastlayamadı ancak Kartal heykelciğini Trabzon Belediyesinin hurda deposunda gördü. Sonra, heykelcik kayboldu’ dedi.

xxx

Kostaki Konağının çatısındaki Kartal, Pontus Kartalı’nın motifi idi. Kartal, kanatlarını açmış ve sol omzunun üzerine bakıyor.

Kostaki, o dönemler Trabzon’un çoğu zengin Rumları gibi, Rum milliyetçisi idi!

Haluk Sarı’nın bahsettiği heykelcik 12 Eylül 1980’de mi yoksa daha eski tarihlerde mi yerinden alındı, net bilmiyorum.

Bildiğim; o heykelcik M.Ö. kurulan ve merkezi Amasya olan Pontus devletinin bayrağındaki arma idi!

Heykel ile ilgili bildiğim bir başka olay ise; kurşun dökme olan Pontus heykelciğinin Trabzon Sanat Okulu’nun demir, tesviye bölümünde eritildiği idi!

Pontus kartalı demişken aklıma Tabakhane yokuşunda ki eski Sağlık Müdürlüğü binasının Haç şeklindeki çatısı geldi. Bir başka yazıda o binanın çatısı ile ilgili kısa bilgi vereceğim!