Son günlerde Trabzon ve Giresun’da yaşanan heyelanlar, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde heyelan riskinin artış gösterdiğini bir kez daha ortaya koydu. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ömer Kara, bölgenin coğrafi yapısı gereği heyelanlara yatkın olduğunu belirterek, yağışların ve yanlış arazi kullanımının bu riski artırdığını vurguladı.
Doğu Karadeniz’de Heyelan Riski Neden Yüksek?
KTÜ Orman Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ömer Kara, Doğu Karadeniz’in eğimli ve engebeli arazisi nedeniyle heyelanlara açık bir bölge olduğunu ifade etti. Yağmur ve kar yağışı gibi doğa olaylarının yamaçların stabilitesini olumsuz etkilediğini belirten Kara, şu açıklamalarda bulundu:
"Özellikle karların eridiği dönemlerde, toprağa daha fazla su sızıyor ve bu durum heyelanların daha sık yaşanmasına neden oluyor. Şiddetli yağışlar ve eriyen kar suları, yamaçlardaki zemini gevşeterek toprak kaymalarını tetikliyor."
Yanlış Arazi Kullanımı Heyelanları Artırıyor
Prof. Dr. Kara, ormanların kesilmesi ve arazinin tarım alanına çevrilmesinin heyelanları artıran bir diğer faktör olduğunu vurguladı.
"Orman alanlarının çay veya fındık tarımı için kullanılması, toprağın doğal dengesini bozuyor. Bu da heyelanlara neden oluyor. Ayrıca, derelerde meydana gelen yüksek akımlar, yamacın alt kısmını aşındırarak toprak kaymasını hızlandırıyor."
Şiddetli yağışların, yamaçlardaki toprak tabakasını gevşettiğini ve suyun toprağa sızarak heyelan riskini artırdığını belirten Kara, özellikle dik ve eğimli yamaçlarda bu olayın daha sık yaşandığını ifade etti.
Depremler Heyelanları Tetikleyebilir
Depremlerin de heyelanları tetikleyebileceğine değinen Kara, ancak bölgede şiddetli yağışlar, kar erimeleri ve eğimli arazi yapısının daha belirleyici faktörler olduğunu dile getirdi.
"Depremler heyelanlara yol açabilir, ancak Doğu Karadeniz’de daha çok yoğun yağışlar, kar erimeleri ve yanlış yapılaşma nedeniyle heyelanlar meydana geliyor. Özellikle köy yollarının gereksiz yere yapılması, su drenaj sistemlerinin doğru planlanmaması, yamaç stabilitesini bozarak heyelanları artırıyor."
Heyelan Olaylarında Artış Yaşanıyor
Doğu Karadeniz’de heyelan olaylarında belirgin bir artış yaşandığını vurgulayan Kara, Türkiye genelindeki heyelanların %25’inin bu bölgede meydana geldiğini açıkladı.
"Yamaçlarda yapılan yollar, yanlış inşaat çalışmaları ve düzensiz yerleşim, heyelan riskini artırıyor. Bu yüzden heyelanların önlenebilmesi için riskli bölgelerin belirlenmesi ve önlem alınması gerekiyor."
Heyelan Riskine Karşı Ne Yapılmalı?
Kara, yerel yönetimlerin heyelan riski taşıyan bölgelerde bilinçli hareket etmesi gerektiğini belirterek alınması gereken önlemleri şu şekilde sıraladı:
Riskli bölgeler belirlenmeli ve heyelan olasılığı önceden tahmin edilmelidir.
Jeolojik yapı, eğim ve yağış durumu göz önüne alınarak planlamalar yapılmalıdır.
İmar planları bu doğrultuda oluşturulmalı, heyelan riski taşıyan alanlara yapılaşma izni verilmemelidir.
Yol ağları dikkatli bir şekilde planlanmalı, yamaç stabilitesini bozacak müdahalelerden kaçınılmalıdır.
Halk, heyelan tehlikesine karşı bilinçlendirilmeli ve eğitici çalışmalar düzenlenmelidir.
Kaynak:
