Prof.Dr. Osman Bektaş
Karadeniz ne kadar taşıyor? Nereleri tehdit ediyor?
1993-2014 yılları arasında, uzaydan yapılan ölçümler sonucunda Karadeniz’in yılda 3mm kadar taştığı, 20m kotundan daha alttaki bölgeleri tehdit ettiği sonucuna varılmıştır.
Kıyı istilası daha çok Bulgaristan, Romanya, Ukrayna gibi kuzey ülkelerde etkin olurken, kıyı erozyonu Türkiye’nin doğusunda Karadeniz sahillerinde kendini gösterecektir.
Öte yandan, sahildeki tatlı su kaynakları yakın zamanda tuzlu hale gelip kullanılamayacaktır.
21. yüzyılda gittikçe ısınan dünyanın her tarafında yaşam koşulları değişirken, bu değişimi de bizler olağan dışı iklim koşulları olarak izliyoruz.
Kutuplardaki buz dağları eriyip okyanusları su ile doldururken, okyanus suyu da kaynayan dolu kazanda taşan su misali, taşarak deniz seviyesinin sürekli olarak yükselmesine neden olmaktadır.
Öte yandan sürekli artan dünya nüfusuna bağlı olarak, deniz kıyılarında yaşayan insanlar her geçen gün denizi daha fazla doldurmakta, taşan denizin kabını daha da küçülterek, deniz seviyesinin çok daha fazla yükselmesine neden olmaktadır.
Kabına sığmayan, taşan denizlerden biride Karadeniz’dir!
Karadeniz’e sınırı olan Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Rusya, Gürcistan ve Türkiye gibi devletler gelecek 50 yılın kıyı yerleşim alanlarının planlamasını şimdiden taşan Karadeniz’e göre gözden geçirmek zorundadır.
Karadeniz ne kadar taşıyor?
1993–2014 yılları arasında uzaydan yapılan ölçümler sonucunda Karadeniz’in ortalama 3.19 ± 0.81 mm/yıl taştığı sonucuna varılmıştır.
Hopa, Batum tarafında deniz seviyesi yükselimi ortalamanın çok üstünde ise de, sahil bu bölgede oldukça dik olduğundan sahil istilasından çok sahil erozyonu risk faktörüdür.
Karadeniz’in taşması sonucu kıyı yerleşim alanları ve alt yapıları nasıl zarar görecek?
- 20m den daha alt kotta alan yerleşim alanları ileriki yıllarda sular altında kalacak.
- Özellikle deniz dolgu alanları önemli şekilde risk altındadır.
- Kıyı erozyonu daha da artarak kıyıdaki yapıları önemli oranda tehdit edecek.
- Tuzlu deniz suyu karaya doğru ilerleyerek kıyıdaki tatlı kaynaklarının tuzlu su haline gelmesine neden olacaktır.
Karadeniz en çok nereleri istila edecek?
Genel olarak, Karadeniz’in kuzeyi sığ, geniş bir şelfe sahipken, güney sahilinde, Türkiye tarafında, topoğrafya oldukça dik ve şelf oldukça dardır.
Bu nedenle Karadeniz’in istilası en çok kuzey ülkelerde, daha azda Türkiye sahillerinde izlenecektir.
Aşağıdaki haritada Karadeniz sahilinde 20m kotunun altında olan bölgeler daireler halinde belirtilmiştir.
Karadeniz’in ilk istila edeceği hedef alanlar bu dairelerde gösterilen bölgeler olacaktır.
Ancak bu haritada mevcut ve olacak dolgu alanlarının kotları gösterilmemiştir.
SONUÇ: Merkezi ve yerel yönetimler, gelecek 50 yıl içerisindeki iklim değişimine bağlı olarak Karadeniz’in taşmasını, dolgu alanlarında yapacağı tahribatı, yağışa bağlı sel ve taşkınları şimdiden kestirmek, planlamak ve önlem almak zorundadır.
,
"Trabzon'a güzel bir eser kazandırdık. Sağlığımız el verdiği müddetçe eğitime katkı vermeye devam edeceğiz. Çünkü eğitim bir toplumun geleceğidir. Eğitilmiş toplumlara baktığımızda refah ve mutluluk içinde yaşarken, eğitilmemiş toplumlar ise sefalet içinde yüzüyor" dedi.