İlk günümüzdeki bölgenin serin havası, ilerleyen saatlerde yerini sıcak ve yakıcı güneşli bir havaya bıraktı. Karasal bir iklimin hüküm Sürdüğü Almatı kenti aynı zamanda sınır kenti.

Bishkek kenti ile yani Kırgızistan ile komşu. Ülkenin sınır komşuları, Kırgızistan’ın yanı sıra, Özbekistan,Rusya,Türkmenistan ve Çin. Kazakistan’a vize yok,pasaportunuz olsun yeter. Ülkedeki  bayan nüfusu ,erkeklerden daha fazla,Ukranya’da olduğu gibi, burada erkeklerde ortalama ömür 61, bayanlarda ise 73…  Dede korkut’dan beri yörenin en önemli milli çalgısı Kopuz. Bizdeki bağlamanın miniği gibi. Almatı’de her kavşakta Dede Korkut’da içerisinde olmak üzere ülke için her önemli insanın koca koca heykelleri var. Tarihine ve atasına sahip çıkan bir millet. Trabzon gözümün önüne geldi bir anda, tek bir kavşakta Değirmendere deki yunus balığı heykelimiz var. Kent meydanında Atatürk, Orta Hisar da bir duvar dibinde  Mimar Sinan ve Kanuni Sultan Süleyman’ın bahçesindeki heykel, yani topu topu 4 tane, bir kaç tane küçük büstü saymazsak.  

Peki bizim otoyol kavşaklarımızda ne var özelikle şehir içerisinde ? Hiç bir şey, sadece çiçek ve ot , Çiçeklere lafımız yok,yalnız kültürümüzün figürleri ve kentimizin yetiştirdiği çok önemli insanlarımızın büst yada heykel hiç biri yok. Yazık kentimizin kavşakları öksüz ve sanat sevgisinden yoksun. Ayrıca şehir içi ve şehirler arasındaki Karayollarında, üst yaya geçitleri ışıl ışıl her yerde, bizimkilere bakın bi, kapkaranlık bir demir yığını, karayolları 10 Bölge Müdürü  A.Hulki Tuncer’in göz zevki de bu demek ki “ karanlıktaki demir yığınları “  Sahil şeridimize yaptığı üst yaya geçitlerle, Trabzon kentinin görselliğini mahvetti. Git de o ucube üst yaya geçitlerini kendi şehrine yap.

                                                               *

Dönelim yine Almatı’ye…

Kaldığımız otel in üst katlarından kentin stadyumu ayna gibi ortada, beleş tepe gibi. Adı da ne biliyor musunuz  ? “ Ortalık stadyumu “  Hani bizde derler ya “ Ortalıklarda dolanıp durmayın “ diye, öyle.

İlk gecemizde ışıkları yanan stadyumda maç olduğunu fark edince, sorduk hemen , Kazakistan ile Bulgaristan arasında  özel maç varmış. Kazakistan gözümüzün önünde 2-1 mağlup olmuş, göremedik daha önceden bilseydik giderdik.

Caddelerde gezerken bir şey dikkatimi çekti. Camilerin tuvaletine yolumuz düştü ama içeri girmemizle çıkmamız bir oldu. Tuvaletlerde çeşme yok. Dışındaki lavabolar da var tabi. Haliyle tuvaletler temiz değil ama aynı şeyi iş yerleri ve evler için söyleyemeyiz sanırım.

Kazak kızlarının çekik gözleri, bazılarında onları güzel kılıyor. Genç erkeklerinde ise göbek yok. Daha doğrusu şişman insanı az. Hamburger satanlardan biraz uzaklar gibi.

Ülkede çok et tüketiliyor. Hayvancılık hat safhada, ülke nüfusu kadar da topraklarında küçük ve büyük baş hayvanın var olduğunu öğrendik. En önemlisi çok pahalı olan ve çok sevdikleri at eti ve kımız denilen at sütü. Kımız duyduğuma göre marketlerinde de satılmaya başlanmış.

Öğle yemeklerinde masaya telli peynir ,kaşar peyniri ve taze tere yağ mutlak konuluyor. Su dolu sürahilerinin içerisinde  ise taze nane yaprakları mevcut. Denedim güzel limonda sıkarsanız daha güzel. Yemek sonrası ise bizde çay ,bunlarda ise sütlü çay vallahi oda değişik bir damak tadı.deneyin nefis.

                                                         *

KARGİD’in İş adamlarından oluşan grubumuzun bir yemeğinde, Almatı İş Adamları Derneği  Yönetim Kurulu  Üyesi  Meirhan Abdrahmanov’da konuk oldu. Karşılıklı fikir alış verişleri yapıldı.

KATİAD İş Adamları Derneğinin üyeleri ile bire bir iş görüşmeleri yapıldı. Kazka İş Adamları Derneği ziyaret edildi. Kazaklara çok benzeyen Derneğin Genel Sekreteri İstanbullu Ömer Yalçınkaya ile bir toplantı yapıldı. Yalçınkaya uzun yıllardır Kazakistan’da olduğunu,Türkmenistan ile de aile bağlarının olduğunu hatırlattı. Bu derneğe bağlı bir grup iş adamıyla, Bir Türk restoranı olan sultan’ da beraber yemek yenildi. Bir ara  Türkiye Başkonsolosluğu  ziyaret edildi . Ameliyatla olduğu için Türkiye de izinli olan Başkonsolosun yokluğunda , iş adamlarımızı Ticaret Ateşeleri  Derviş Ender Öztürk ve  Osman Elgün karşıladı. Konsoloslukta Derviş Ender Öztürk, gruba Kazaksitan’da yapılacak yatırımlar öncesi uyarıcı ve yapıcı harika bir brifing verdi.

Konsolosluk görevlisi genç bayan Nilgün Kılıaçarslan da, turizm konularına değindi. Türkiye’ye yılda dünyadan toplam 31 milyon turist gelirken,bu rakamın Kazakistan’da bu kadar fazla olmadığını söyledi. Türkiye’ye giden Kazak turistlerin her yıl ortalama % 20 arttığını da belirten Kılıçarslan, Türkiye’den Kazakistan’a gelenlerin sayısının ortalama 3 bin 500 kişi olduğunu ifade etti.

                                                          *

Önceki yıllarda şehirde bulunan kumarhaneler yasaklanmış. Sadece kalan bir kaç tanesi şehrin dışında uzakta mevcutmuş. Bar ve Disco gibi eğlence yerleri yer yer mevcut. Evlerin çoğu Sosyalist Sovyetler Birliği döneminde kalma 50-60 metre kare Apartman dairelerinde oturanlar oldukça fazla ve bu evlerin kirası  500 ile 1000 dolar arasında değişiyor. Aynı evlerin satışı ise 90-100 bin dolar gibi rakamları buluyor. Türkiye ye göre pahalı yani. Anlayacağınız bizim oradaki bir aileyi çok mecbur kalmadıktan sonra 60 metre karelik bir evde oturtabilir misiniz ? Sanırım asla, ailelerin çoğu burada 60 metre kare evde yaşıyor.

Kentin yüksek kısımlarında bizde olduğu gibi villalara ve lüks jeep lere rastlamak da mümkün tabi. Ülkede tren yolu da çok kullanılıyor. Teleferik olan yerlerde var. Ova olduğu kadar dağlık da bir bölge ve çok temiz bir havaya oksijene sahip. Çok zengin maden yataklarına mevcut. Kanada’dan sonra en kaliteli buğday burada yetişiyor. Milli gelir kişi başına en fazla düşen yeri Almatı kenti. Kişi başına neredeyse 20 bin dolar. Ortalama bir işçi ise 600-700 dolar maaş alıyor. Devlet memurlarının bir çoğu ise ortalama  300 dolar alırken, bu rakam görevine göre 300 ile  3000 dolar arasında da değişebiliyor.

Geleceği çok iyi olan bir ülke Kazakistan . Değişkenlik var ama İstikrarlı bir ülke ve komşularıyla arası bizim gibi genelde kötü değil,çok iyi.  Medya konusunda Trabzon’da 8 yerel gazete günlük yayın yaparken , 2 milyonluk Almatı’de toplam 8 yerel ve bölge gazetesi 2-3 günde bir çıkıyormuş ancak. Ayrıca 3 tane de yerel TV leri var.  Radyo ve inter net haber portallarını da saydığımızda, bu konuda Trabzon’un önde olduğunu görürüz.

                                                           *

Kazakistan 50 milyar dolar civarında döviz fazlası olan bir ülke. Buna rağmen halkın

% 20 si çok zengin, % 80 ise henüz daha belini tam anlamıyla doğrultamamış sosyal sınıf. buna rağmen bu tablonun her geçen gün düzeleceğine emin gibiler.

Cadde üzerindeki yerleşimlerin, binaların dış cepheleri ve girişleri kötü durumda boyasız ve bakımsız . villalar ise tam aksine. Troleybüsler halen daha havadaki tellerden aldığı elektrikle toplu taşımacılıkta hizmet vermeye devam ediyor. Hazar denizine kıyısı olan bu ülkede etrafımdaki bahçelerde, ağaçlıklarda bize yabancı olmayan iki kuş cinsini sık sık görüyor ve ötüşlerini zevkle dinliyorum. Saksağan ve Karakuş diye bilinen karatavuk bol miktarda çevremizde yaşıyor. 

Türk dostu olan Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, en çok eğitim ve öğretime  ve de ileri teknolojiye önem veren bir insan. Ülke ekonomisinde ise petrol ve Doğal gaz başı çekiyor. Bu arada kargid heyeti kendi kaldığı otelin salonunda bu sabahki toplantısında da değişik konularda bilgi edindi. Kaznex Invest Almatı Müdürü  Sabit Narbayev’in Kazakistan iş ekonomi, turizm ve sanayi konusunda KARGİD heyetine detaylı bilgi verdi. Yatırım yapacak olan yabancı yatırımcılara yaptığı bu sunumda, tüm stratejik serbest bölge konusunda  yatırım yapacakları  veya düşündükleri  iş alanı konusunda fikir verdi. Ayrıca, KDV ,vergilendirme ve gümrük işlemleri ,ödemeleri devlet alımları ve devlet desteği konusunda  yol gösterici bilgilerde veren Narbayev, yatırım yapmak için, iş adamlarını merak ettiği soruları da cevaplandırmaya çalıştı.

Konuyla ilgili iş adamlarının www.İnvest.gov.kz sitesinden de geniş bilgi edinebilecekleri belirten Narbayev, endüstri dallarının özeti ve yatırım projeleri konusunda da bildiklerini tercüman aracılığıyla aktardı.

Bu toplantı sonrası akşam saatlerin doğru yapılacak olan Galaksi Grup fabrikasını ziyaret gezi ve inceleme öncesi, ben kendimi öğlen saatlerinde caddeler ve ara sokaklara doğru merakla akışa bıraktım……………..

devamı yarın

Fotoğraflar için Tıklayınız