Biz Trabzonlular “b, c, d, g“ yerine “ p, ç, t, k” harflerini, Rizeliler de “ ı ” yerine “i” harfini kullandıklarından bazen mizah, bazen de yanlış anlaşılmalara neden oluruz.

Son birkaç yıldır “sorun yok, hallederiz” yerine;

 “Sikinti yok” dilimize iyice yerleşti.

Çay sektöründe “sikinti büyük”, bu nedenle bölgeden göç sürüyor

Çay Özel Sektöre açıldığında irili ufaklı 400 işletme vardı, bugünlerde sayı 200’e kadar düştü, daha da düşecek…

Çayda sikinti taa dikimden bardağa kadar…

Doğu Karadeniz’in iki önemli tarımsal ürününden biri olan çayın %60’ı Rize’de, %30’u Trabzon’da, kalan %10 kadarı da Bölgenin diğer illerinde üretiliyor.

Sikinti kalitede, standart olmayan üretimde

Türk Çayının organikliği ve aromatik özellikleri üzerinden imajının oluşturulmamış olması, standart bir üretim yapılamayışı… gibi pek çok sorun çayımızın para etmesini engelliyor, rekabet gücünü kırıyor.

Bölgeden göç sürüyor…

Çay SİAD Yönetim Kurulu ile Trabzon TEKNOKENT’te KTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümünden Prof.Dr.Münevver Sökmen ve Prof.Dr.Atalay Sökmen ile buluştuk. Buluşmaya Avrasya Danışmanlıktan İntizam Seyda Durgun ile TEKNOKENT müdürü Ömer Kurnaz’da katıldı.

Yeni bir “su akar Türk bakar” vakası

Buluşmada bir daha “su akar Türk bakar” vakası ile karşı karşıya olduğumuzu anladık.

Yaklaşık 200 milyon Dolarlık ithal ettiğimiz “tein, kafein ve kateşin türevi ürünler” çayımızda bol miktarda var (mış), ayrıştırarak hem bu ürünleri elde edebilir(mişiz), hem de çayda ürün çeşitlemesine gidebilir (mişiz)!

Böylesine değerli ürünleri elde edebileceğimiz ekstraksiyon tesisi kaç kuruş? Bugüne kadar neden kuramadığımız sorusu için, Çaykur’a mı, kime ne demeli…

Bu değerli ürünler yalnız yeşil, kuru ya da çay çöpünden değil, Doğu Karadeniz Bölgesinde var olan tüm orman ürünlerinden de elde edilebilir (miş),

Ve bu tesis bölgenin tüm meyvelerinden aroma da elde edebilir(miş),

Gerçek meyve aromalı çayları da böylece üretilebilir(mişiz)!

Değer üretmek bu değilse nedir? Bir bölge bilimden bu kadar uzak nasıl kalkınır?

Trabzon TEKNOKENT’te buluştuğumuz ekip ile bu defa Rize Ticaret ve Sanayi Odasında Genel Sekreteri Gafur Karaali’yi ziyarete gittik. İyiki de gittik, Karaali’den içimizi ısıtan açıklamaları dinledik.

Rize Ticaret Odası, Rize Ticaret Borsasının ortaklığını; Rize Üniversitesinin de desteğini sağlayarak çay ile ilgili on milyon EURO’luk “Çay Araştırma ve Uygulama Projesi”ni hayata geçirmek için gün sayıyor. Proje AB tarafında çay tarımı olmadığından şiddetle destekleniyor. Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı ile UNDP’nin de projeye desteği var.

On milyon Euro’luk Proje ihale aşamasında

Çay araştırma ve uygulama merkezi Çayeli- Musadağı Bölgesinde 10 dönüm arazi üzerine kurulacak. Gafur Bey projeyi özetle şöyle sundu;

-Çay araştırma merkezinde; TÜRK Çayının standartları ortaya koyulacak, dünyaya anlatılacak.

-Proje kapsamında çay atıkları da işlenecek, organik gübre olacak.

-Yeşil, kuru ya da çay atıklarından “tein, kafein ve kateşinler” elde edilecek.

-Kurulacak kütüphanede Çayla ilgili dünyadaki tüm yayınlar ve araştırmalar yer alacak.

- Bu proje ile çayın ekiminden dikimine, bardağa gelene kadar tüm aşamalarına katkı sağlanacak, destek olunacak.

-Eğitim, projenin en önemli ayağı; Bölgede çay üreticisinden taa fabrikalardaki ustalara kadar herkes eğitimden geçirilecek,

-Çay toplama dönemlerinde faaliyetlere katılmak isteyenler için dünyada yaygın bir turizm çeşidi olan “Kırsal turizm” geliştirilecektir.

-Turistler topladıkları çayı fabrikada işleyebilecekler ve satın alabileceklerdir. (DOKA ve TKDK bu konuda adım atacak girişimcilere %50 Hibe veriyor.)

-Çayımızın rekabet gücünün artırılmasına büyük katkı sağlanacak.

- Geliştirilecek yeni projeler ile eksik bırakılan alanlar tamamlanacak.

Rize Ticaret Odasını ortak ve destekçilerini çayın sorunlarına bu proje ile üretecekleri çözümler için kutlarım.

Rize- Trabzon ve Bölgenin diğer illeri arasında,

Bilimin öncülüğünde yapılacak proje bazlı çalışmalar ile zenginlik (değer) yaratıp, göçün önüne geçmemiz gerek,

Yoksa; “Doğu Karadeniz Bölgesinde Rizeli dostların dediği gibi;

“sikinti var”.

Tüm okurların

Yeni yılını kutlar

Sağlık, mutluluk ve başarılar dilerim.