Başta Çin ve Hindistan olmak üzere Uzakdoğu menşeli bazı tekstil, hazır giyim ve deri ürünlerinde yapılan testler 'kanser' alarmı verdi. İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği'nin (İHKİB) iştiraki olan Ekoteks'in temmuz ayı sonuna kadar yaptığı testlere göre ithal edilen tekstil ürünlerinin yüzde 3'üne yakınında kanserojen etkili 'azo boyar' (renklendirici) madde, sınırların üstünde çıktı. Ekoteks Yönetim Kurulu Üyesi Nilgün Özdemir yaptığı açıklamada temmuz ayı sonuna kadar toplam 2 bin 210 firmanın ithalat beyannamesinden numune aldıklarını belirterek bunların 55'inde azo boyar maddenin sınırların üzerinde kullanıldığını tespit ettiklerini söyledi.

SINIRI 300 KAT AŞAN ÜRÜN BİLE VAR

Türkiye'de 30 ppm altındaki azo boyar içeren ürünlerin ithalatının serbest olduğunu belirten Özdemir ancak durumun vahim boyutlara ulaştığını anlattı. Özdemir “Gümrükten gelen her ürüne test yapamıyoruz. Seçmece testler yapıyoruz. Dış ticaret Müsteşarlığı'nın verdiği parametreler doğrultusunda riskli görülen mallara testler uyguluyoruz. Firmayı rahatsız etmeden testler uyguluyoruz. Yaptığımız testlerde sınırı 300 kat geçen ürünlere bile rastladık. Hindristan'dan gelen ipek kumaşta 8600 ppm azo boyar madde çıktı. Dokunmak bile sakıncalı” dedi. Nilgün Özdemir yaptıkları analizler sonrasında 55 ürünün yüzde 20'sinde ise 400 ppm değer bulduklarını anlattı.

46 FİRMA ÜRÜNÜ MENŞEİNE İADE ETTİ

Azo boyarın sınırların üzerinde kullanıldığı ülkeleri ağırlıklı olarak Çin, Bangladeş, Hindistan ve Nepal olarak sıralayan Özdemir, yaptıkları analizler sonrası bugüne kadar 46 firmanın mahrecine iade veya imha işlemi gerçekleştirdiğini, diğerlerinin de işlemlerinin sürdüğün üanlattı. Özdemir “İthalatçı firmalar bu konuda hassasiyet gösterip yardımcı oluyorlar ve bundan böyle ihracatı yapan firmalardan, satın aldıkları ürünlerde kanserojen mal içermediğinin garantisini istiyorlar. Sosyal sorumluluk adına çok önemli” diye konuştu. Bu konuda herkese sorumluluk düştüğünü anlatan Ekoteks Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir, gıdadan bisiklete ve motosiklete kadar birçok alanda azo boyar maddelerin büyük risk teşkil ettiğini belirtti.

Terleme anında vücuda geçiyor

Azo boyar nedir?

Azo boyar diye tanımlanan maddeler, tekstil boyalarının içeriğinde bulunuyor. Ekoteks Yönetim Kurulu Üyesi Nilgün Özdemir'in verdiği bilgiye göre kanserojen etki yapan bu maddeler herhangi bir ıslaklıkla vücuda geçiyor. Özellikle terleme anında vücuda nüfuz ediyor. Özdemir “Aslında bütün boyalarda var bu katkı maddelerinden, sadece ucuz boyalarda bunun sınırı geçilmiş oluyor. Tabii hepsi de kimyasal olmak zorunda değil” diyor. Özdemir Mart 1995'ten itibaren Sağlık Bakanlığı'nın genelgesiyle Türkiye'de Avrupa Birliği'nde olduğu gibi 24 çeşit azo boyar maddenin üretimi ve kullanımının yasak olduğunu belirterek “Sadece 30 ppm'e kadar azo boyar madde kullanımı serbest” diyor. Özdemir yaptıkları azo boyar madde denetiminin tüm sektörlerde uygulanmasını isteyerek bu konuda önümüzdeki günlerde MÜSİAD'ın da bir basın toplantısı yaparak çağrı yapacağını belirtti.

İHKİB denetim yetkisi aldı

İHKİB, Sağlık Bakanlığı'ndan aldığı yetkiyle ithal giyim ürünlerinde kanserojen azo boyar denetimi yapıyor. Türkiye'de belirli bir oranın altında azo boyar içeren ürünlerin ithalatının serbest olduğunu ancak durumun vahim boyutlara ulaştığını belirten İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, testlerde tişört, ceket, atkı ve şal gibi giysilerde hatta parmak arası terlik ve ayakkabılarda limit üstü azo boyar maddeye rastlandığını söyledi. Buna dur demek için Sağlık Bakanlığı'ndan yetki aldıklarını anlatan Tanrıverdi, azo boyar madde tespit edilen firmanın o ürünü piyasadan çekmesi için gazetelere ilan vereceklerini belirtti. Tanrıverdi “Herhangi bir mağazaya gidip bir raftan ürün alıp onu test edebileceğiz, eğer azo boyara rastlarsak toplatma kararı alabileceğiz” dedi.

Çiçek desenli elbise piyasadan toplatılıyor

Lc Waikiki'nin sorumlu davranarak “kumaşında sağlığa zararlı azo boyar maddeye rastlandı” şüphesiyle piyasadan erkek şapkasını toplatmasının ardınan Türkiye'de bu kez ilk defa piyasadan etek toplatılıyor. Soft Mağazacılık Şirketi, verdiği ilanla Hindistan'dan ithal ettiği etekleri kansorejen boyar madde içerdiği gerekçesiyle geri çağırdı. İlanda mavi, gri, desenli ve çiçek desen aplikeli elbise, etek ve bluzların 15 gün içinde İstanbul Metrocity, İzmir Alsancak ve Forum Bornova'daki Soft One mağazalarına iade edilmesini istedi.