Son olarak Van’ın Bahçesaray ilçesinde 38 kişinin hayatını kaybetmesi, 75 kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan çığ faciası, ‘Beyaz Tehlike’yi bir kez daha hayatımızın odak noktasına oturttu. Bölgemizde de acı olaylara neden olan çığ facialarından korunma ve karşılaşılabilecek olası bir çığ olayında nasıl davranılması gerektiğiyle ilgili AKUT Trabzon Ekip Lideri ve Kış Arama – Kurtarma eğitmeni Köksal Ofluoğlu uyarılarda bulundu.
ORMAN ÖRTÜSÜ OLMAYAN YERLERDE ÇIĞ TEHLİKESİ DAHA FAZLA
“Çığ, terimsel olarak bir denge bozulması nedeniyle az veya çok miktardaki karın kırılarak aşağılara doğru kaymasıdır. Son yıllarda iletişim kanallarının da artması ile gerek bölgemizde gerekse de yurdumuzda çığ olaylarını çok daha sıklıkla duymaya başladık. Yıkıcı şiddeti en fazla olan afetlerden biri olan çığ konusunda Karadeniz Bölgesi de en aktif bölgelerden biri konumunda. Maalesef yakın dönemlerde bir çok insanımızı çığa kurban verdik bölgemizde. Aslında Karadeniz ormanlık bir yapıya sahip. Nispeten bu durum bir avantaj sağlamakta. Orman örtüsü çığ oluşumunu engelleyen bir görev yapıyor. Ancak yaklaşık 2 bin metre üzeri irtifalara çıkıldığında yani orman örtüsünün bittiği ya da hiç olmadığı alanlarda çığ riski çok daha fazla artıyor.”
“UYARILARI TAKİP EDİP, TEHLİKELİ BÖLGEYE GİTMEMEK GEREK”
“Çığ vakalarından korunmanın en etkin yöntemi; olay anında orada olmamaktır aslında. Yani durumu iyi etüt ederek çığ riski bulunan zamanlarda ve alanlarda bulunmamak, çalışmamak, yürümemek gerekir. Çığı tetikleyen bir çok etken var. Hava durumu, kar yağışı, aşırı gürültü hatta depremler bile sayılabilir. Özellikle çığ konusunda Meteoroloji ve AFAD gibi ilgili kurumların yapmış oldukları uyarılara önem vermek ve dikkate almakla tedbirler alınmaya başlanmış olur. Özellikle kırsal alanda yaşayan, çalışan ya da doğa sporları ile uğraşan kişilerin bu uyarıları ciddiyetle takip etmesinde fayda var. Mevsimlerin özelliklerini artık iyice kaybetmeye başladığı bu yıllarda, ani ısı değişimleri çığ tehlikesini arttıran en önemli faktörlerin başında gelmektedir.”
ÇIĞ ANINDA NELER YAPILMALI?
“Olası bir çığ vakasıyla karşılaştığımızda ne yapmak gerekir sorusunun cevabı çok bilinmeyenli bir denklemin cevabını vermek gibidir. Çığa direkt maruz kalmak ile bir aracın, bir binanın içerisinde maruz kalmak arasında çok fark vardır. Yine karın yapısı, ıslak ya da kuru olması gibi bir çok teknik etmen etkilidir bu sorunun cevabında. Teorik olarak direkt çığa maruz kaldığınızda mümkünse yüzme hareketi yaparak yüzeyde kalmaya çalışmak, cenin pozisyonu alarak yüzünüzün önünde bir hava boşluğu oluşturmak ve dışarıdan gelecek etkenlere karşı kendinizi korumaya çalışmak gibi bir çok metot söylenebilir. Ancak teorinin pratikte uygulanması gerçekten o koşullar altında oldukça zor bir durum. Yine bir bina ya da araç içerişinde çığa yakalandığınızda, içerideki oksijenin verimli kullanılmasına yönelik davranışlar sergilemek gerekir. Ateş yakmamak, sigara içmemek, mümkünse fazla efor sarf etmemek gibi… Son olarak Bahçesaray’da meydana gelen çığda, minibüs içerisindeki vatandaşlara 6 saat sonra ulaşılması ve canlı olarak çıkarılmaları bahsettiğim verilere güzel bir örnek.”
“DOĞA SPORU YAPANLAR EKİPMAN OLMADAN ARAZİYE ÇIKMAMALIDIR”
“Özellikle çok daha fazla risk gurubunda olan doğa sporu yapan kişilerin, uygun ekipman olmadan, bu tür riskli durumlarda ve alanlarda faaliyet yapmamalarını da tavsiye ederim. Çığ arama kurtarmasına katılan kişilerin ya da ekiplerin kesinlikle uygun donanımlara sahip olması çok ama çok önem arz etmektedir. Çığ arama kurtarmanın, bütün dünyada kabul gören çalışma prensipleri mevcut. Elektronik sinyal alıcı vericiler, airbag çantalar, uygun kıyafetler gibi çok önemli donanımlara sahip olunarak çalışılmalı ki ikincil bir çığ afeti durumunda çok daha hızlı ve doğru müdahaleler yapılabilsin. Yine vatandaşımızın göstermiş olduğu yardımseverlik takdire şayan ancak bu istek aynı zamanda profesyonel ekiplerin çalışmasını engelleyebilmekte, kaş yapayım derken göz çıkarmak misali ikincil facialarda çok daha fazla kayıpların oluşmasına sebebiyet verebilmektedir. Özetle, bölgemiz de dahil olmak üzere ülkemizin önemli bir bölümünde bu tehlike söz konusu. Yukarıda da belirttiğim gibi en isabetli korunma yöntemi o alanda ve o zamanda orada olmamak. Ancak zaruret arz eden durumlarda mutlaka ama mutlaka, uygun ekipman, donanım ve profesyonellerle birlikte hareket etmek gerekir.”
Bu vesileyle hem bölgemizde daha önce meydana gelen hem de son olarak Van’daki çığ felaketinde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza, şehit olan görevli personele Allah’ta rahmet, yakınlarına ve ulusumuza başsağlığı dilerim.
