Nisan ayında Papa’nın 1915 Olayları’nı “soykırım" olarak nitelemesinin ardından diplomatik kriz yaşanan Türkiye-Vatikan arasında ilk yakınlaşma sinyali geldi.

 

Vatikan’dan yapılan resmi bir açıklamada, Roma’da Ermeni terör örgütü Asala tarafından öldürülen büyükelçi Taha Carım suikastı gibi terör olayları kınanırken, Türkiye’nin, tarihi gerçeklerin anlaşılması için arşivlerini açma tezi de övüldü. Papa da Türk halkına sıcak mesajlar verdi. Türkiye Katolik Ruhani Reisler Kurulu Basın Sözcüsü ve Kültür Ataşesi Araştırmacı Rinaldo Marmara ve Canan Parmaksızoğlu’nun, Vatikan Gizli Arşivleri’nden faydalanarak yazdığı “İlk Çanakkale Zaferi 1657” adlı kitabı Salı günü Vatikan’da tanıtıldı. Doğu kiliseleri ile ilişkilerden sorumlu Papalık makamı olan Doğu Kiliseleri Kongregasyonu’ndaki tanıtıma, Vatikan’dan üst düzey isimler de katıldı. Doğu Kiliseleri Kongregasyonu Başkanı Kardinal Leonardo Sandri, Vatikan Dışişleri Bakanı Paul Richard Gallagher, Vatikan Gizli Arşivleri’nden Gianfranco Armando’nun yanı sıra, Türkiye’nin Vatikan Büyükelçiliği Müsteşarı Celal Doğan da konuklar arasındaydı. 

 

 

İtalyancaya “La Squadra Pontificia ai Dardanelli (Papalık Donanması Çanakkale Boğazı’nda” adıyla çevrilen kitap, Papa Francesco’ya da hediye edildi.

 

Rinaldo Marmara ve kitabın çıkmasına katkı sağlayan New East Foundation (Yeni Doğu Derneği) Başkanı ve Yazar Atılgan Bayar, bu sabah Vatikan’ın ünlü Aziz Petrus Meydanı’ndaki geleneksel kabul gününde binlerce kişiyle bir araya gelen Papa Francesco’ya bu eseri hediye etti.

 

Rinaldo Marmara, bu sırada Papa’nın kendilerine, “Türk halkını seviyor ve takdir ediyorum” dediğini aktardı. 

 

 

Vatikan da, kitabın Papa’ya sunulmasına ilişkin resmi bir açıklama yayımladı. 

 

Rinaldo Marmara’nın, kitabın tanıtımı sırasında amacının, Vatikan Gizli Arşivleri ile Vatikan Kütüphanesi’nin Türk araştırmacılar ve tarihçiler için kullanılabilir hale gelmesini sağlamak olduğunu söylediği aktarıldı. 

 

Açıklamada bu kitabı, tarihin acılı hatırasının yanı sıra, bilimsel araştırmanın önemi ve hakikate hizmet etmesi ve işbirliği ile karşılıklı anlayış köprüleri kurulması için arşivlerin açılmasının önemini de gösterdiği ifade edildi.

 

Bunun ışığında Türkiye’nin, 1915 Olayları’nda yaşananların anlaşılabilmesi için Ermenistan’la karşılıklı arşivlerin açılması tezinin övüldüğü ifadelerin de kullanıldığı açıklamada şöyle denildi:

 

“Türkiye’nin, 1915’teki trajik olaylar da dahil, dini ve etnik kimliği ne olursa olsun savaş ve çatışmalara katılan tüm tarafların acıları, tarihi olayların daha iyi anlaşılması niyetiyle ilgili tarafların tarihçileri ve araştırmacılarının hizmetine kendi arşivlerini kullanılır hale getirmesi konusundaki kararlılığı dikkate alınıyor ve takdir ediliyor.”

 

 

 

Tarihin acı gerçeklerinin unutulmamasın gerekliliğini de vurgulayan Vatikan, 1977 yılında Ermeni terör örgütü Asala’nın gerçekleştirdiği Vatikan Büyükelçisi Taha Carım suikastı olayında da olduğu gibi, gerek uzak gerekse de yakın geçmişteki acı dolu anıların, halen kurbanlar verilen bugünkü terör ve şiddet eylemlerini kınamaya kendilerini sevk ettiğini kaydetti.

 

Vatikan bu noktada, Tanrı adına nefretle işlenen şiddet olaylarının ve terörizmi de hatırlatarak, Papa Francesco’nun, Hristiyanlar ve Müslümanların kardeş olduğuna ilişkin bir açıklamasını da anımsatarak, “Bu sözler, iyi niyetli tüm insanlara kardeşliği, dayanışmayı, merhameti ve şiddete karşı ortak bir tavır almasını ve teyit etmesini hatırlamasına ilham kaynağı olabilir” ifadelerini de kullandı.

 

 

 

Türk gazetecilerin sorusu üzerine konuşan Vatikan Basın Sözcüsü Peder Federico Lombardi ise yaptıkları bu açıklamanın, iki ülkenin yakınlaşmasına yönelik “bir niyet göstergesi” olduğu yorumunu yaptı.

 

Türk diplomatik kaynaklar da Vatikan’ın bu açıklamasının, kesinlikle Türkiye ile ilişkileri “daha normal boyuta” getirmeye yönelik bir işaret olduğunu, Türkiye’yi kazanmaktan yana, gayet olumlu ifadeler içeren bir metin olduğunu kaydetti.

 

Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Şehir Devleti Başkanı Papa Francesco, 1915 Olayları’nın 100’üncü yıldönümü münasebetiyle 12 Nisan 2015 tarihinde Vatikan’da düzenlediği bir ayinde, “soykırım” ifadesini kullanmış, Türkiye diplomatik bir tavır alarak, buradaki büyükelçisi Mehmet Paçacı’yı geri çekmişti.