Hasan Kurt
Trabzonspor'un kuruluşu
Bir önceki yılın Profesyonel 1.Lig ve Türkiye Kupası şampiyonu Galatasaray, İdman Ocağı, İdman Gücü ve Samsun 19 Mayıs takımlarının katılımıyla gerçekleştirilen futbol turnuvasında birinci olur. Aynı sezona iddialı başlayan İdman Ocağı, yıl sonunda Trabzon şampiyonu olurken, Türkiye Amatör Kulüpler şampiyonluğunu da bir kez daha kazanarak başarısını taçlandırır. 1964 1965 sezonunun açılışı için Trabzon'a gelen Devlet Bakanı Malik Yolaç ile Futbol Federasyonu Başkanı Muharrem Özyurt, bir önceki yıl Türkiye Amatör Kulüpler Futbol Şampiyonluğunu kazanan İdman Ocağı'na kupasını verir.
Orhan Şeref Apak'ın 1965'te Futbol Federasyonu Başkanlığı'na getirilmesiyle, İkinci Profesyonel Türkiye Futbol Ligi'nin Anadolu illeri arasında yaygınlaştırılması çabası bir kez daha gündeme gelir. Türkiye şampiyonluklarına ambargo koyan İdman Ocağı Kulübü'ne iki yıl önce Futbol Federasyonu tarafından İkinci Lig'e katılma teklifi yapılmış ancak çeşitli nedenlerle bu teklif geri çevrilmişti. İdman Ocağı Kulübü yöneticilerinde, ağır yükün altından kalkılamayacağı düşüncesi hakimdi. Böylece Trabzon'un profesyonel ligde mücadele etmesi yine başka bir bahara kalır.
Kulüplerle toplantı
1965'te Karadeniz sahil yolunun tamamlanarak ulaşıma açılmasıyla, Trabzon'un batı yönüne ulaşımı oldukça rahatlamış olur. 1966 başlarında Fahrettin Akutlu, Trabzon'a vali olarak atanır. Aynı zamanda spor konusunda 'Bölge Başkanı' unvanını da taşıyan Vali Akutlu, Trabzon'da bir profesyonel futbol kulübü kurulması konusuna el atmış ve 14 Mart 1966'da, kentteki bütün spor kulüplerinin katıldığı bir toplantı düzenlemiştir.
Özellikle Futbol Federasyonu tarafından 1965'te İdman Ocağı'na 'profesyonel Trabzonspor Kulübü kurulması' yönünde yapılan teklifin geri çevrilmesi ve 1966'da da profesyonel kulübün kurulamaması durumunda önemli bir fırsatın kaçırılacağı, gelecek yıl kurulacak olan profesyonel kulübün İkinci Lige değil, Üçüncü Lige alınacağına dair bilgilerin ortaya çıkması, çalışmaların daha da hızlanmasına neden olmuştu.
Durum bu kadar ciddi olmasına rağmen Trabzon'da ezeli rekabetin içinde olan iki önemli kulüp, İdman Ocağı ile İdman Gücü bir türlü anlaşmaya varamaz. Gerekli uzlaşma ortamının bir türlü sağlanamaması üzerine arabuluculuk yaparak Trabzonspor Kulübü'nün kuruluşunu sağlamak üzere Futbol Federasyonu Başkanı Orhan Şeref Apak, Trabzon'a gelir. Başkan Apak'ın İdman Ocağı ve İdman Gücü kulüplerine birleşme teklifi yine kabul görmez. İdman Ocağı, "renk” konusundaki israrını sürdürünce iş çıkmaza girer. Federasyon Başkanı, Trabzonspor'un kuruluşunu ilan edeceğini belirtmiş, kulüplerin bir an önce anlaşmalarını tavsiye ve telkin ederek kentten ayrılmıştı. Başkanın bu söylemlerini 'tehdit' olarak algılayan İdman Ocağı Kulübü yöneticileri, isyan bayrağını çeker; Beden Terbiyesi Genel Müdürü Nuri Gücüyener'e uzunca bir mektup gönderir.
Bu süreçte İdman Ocağı ile İdman Gücü Kulüpleri, Profesyonel Lige kendi adları ve renkleriyle katılma ısrarını sürdürmektedir. Tam bu sırada Federasyon Başkanı Orhan Şeref Apak'ın Trabzon'a gönderdiği telgraf kentte soğuk duş etkisi yaratır. Başkan Apak telgrafında; "... Trabzonspor'un teşekkül tarzı üzerinde benim de bulunduğum toplantıda karar verilmiştir. Ocak ve Güç'ün de iştirak ettiği Trabzonspor'un kurulması için teşebbüslerin makamlarınca yapılmasını ve bu tahakkuk ettirilmediği takdirde Trabzon'dan İkinci Türkiye Ligi'ne takım alınmayacağını bilgilerinize rica ederim" der.
21 Temmuz 1966
Birleşmenin bir türlü sağlanamaması ve yapılan çeşitli açıklamalardan dolayı giderek ortamın gerilmesinin de etkisiyle İdman Ocağı Kulübü, bu işin önderliğini tek başına yapma eğilimi içine girdi. Martıspor ve Yıldızspor Kulüpleriyle birlikte ancak kendi rengi olan sarı - kırmızı rengi muhafaza etmek kaydıyla evraklarını Trabzon Bölge Başkanlığı'na, oradan da Ankara'ya, Futbol Federasyonu Başkanlığı'na ulaştırdı. İdman Ocağı Kulübü'nün Ankara bürokrasisiyle yaptığı temaslar sonucunda Trabzonspor'un kuruluşu kabul ettirildi ve kabul yazısı kendilerine tebliğ edilmek üzere Federasyon tarafından 21 Haziran 1966'da Trabzon Valisi Fahrettin Akkutlu'ya iletildi.
İdman Ocağı Kulübü yöneticileri ile aralarındaki iletişim kopan İdman Gücü Spor Kulübü yöneticileri, duruma el koymakta gecikmez. Kulüp olarak yakın oldukları Adalet Partisi Trabzon Milletvekili Ekrem Dikmen'i devreye sokarak Vali Fahrettin Akkutlu üzerinde baskı oluştururlar. Böylece İdman Ocağı öncülüğünde kurulan
Trabzonspor'un yazısının ilgililere tebliğ edilmesini engellerler. İdman Gücü yöneticileri ayrıca süratle Trabzonspor'un kuruluşu için girişimlere başlamıştır. Temaslar sonucunda Karadeniz Gücü, Martıspor ve Yol Spor'un katılımı ve kırmızı - beyaz renklerle 21 Temmuz 1966'da yeni bir Trabzonspor kulübü kurdular.
İlk yönetim
İdman Ocağı'nın öncülüğünde kurulan ancak kuruluş yazısı tebliğ ettirilmediği için tescil edilemeyen ilk Trabzonspor'dan sonra İdman Gücü Spor Kulübü'nün önderliğinde kurularak tescil edilen yeni Trabzonspor Kulübü'nün kurucuları ve yönetim kurulu üyeleri şu isimlerden oluşuyor:
Ali Osman Ulusoy (Başkan), Ruhan Öngür (İkinci Başkan), Refik Karaağaçlı (Genel Sekreter), Sabit Sabır (Spor Amiri), Ahmet Yıldırım (Lokal Amiri), Avni Yurdagül (Muhasip), Ahmet Recep Pirselimoğlu (Veznedar), İrhan Kazancıoğlu, Bahri Yıldız, Eyüp Sabri Uğurbaş, Osman Tomruk.
Teknik kadro: Hayri Gür (Teknik Direktör), Hayrettin Şiranlı (Antrenör), Malzemeci: "Ciciko" (Celal Eken).
Futbolcu kadrosu: Fatih, Şevki Gençosmanoğlu, Necmi Perekli, Özkan Sümer, Kenan Aksu, Necati, İbrahim Ayvaz (Çolak İbrahim), Atay Aktuğ, Osman Türk, Atan Çakır, Ahmet Ziya Genç, Turan Yurdakul, Çetin, Ahmet Ziya Atasoy, Bülent Şahinkaya, Mehmet, "Toto Salih", Sebahattin, Cevat, Argun, Haydar, İbrahim. 1966 - 1967 sezonunda ilk kez Profesyonel İkinci Lig'de mücadele eden Trabzonspor, Hayri Gür'ün antrenörlüğünde ligi 29 puanla sekizinci sırada tamamlar.
Trabzonspor 2. Ligde 8.inci İdmanocağı şampiyon
Kırgınlığını ve küskünlüğünü bir tarafa bırakan İdman Ocağı Spor Kulübü, aynı sezonda Trabzon şampiyonluğunu kazanır ve Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası'nda da kupanın sahibi olur. Maçların bitimiyle o yıl ilk kez düzenlenen Başbakanlık Kupası maçında ise, Ankara'da Eskişehirspor'a yenilir.
Trabzon'da profesyonellik süresince yaşananlar ve ortaya çıkan durumdan kent halkı oldukça rahatsızdır. Nitekim oluşan kamuoyu baskısı üzerine iki kulüp, kapıları yeniden aralama ihtiyacı hisseder. İlk adımı atan Trabzonspor Kulübü, Danıştay'da devam eden davayı da göz önüne alarak, Başkan Ali Osman Ulusoy'un "birleşme” yazısı ile çağrı yapar. Gazetelerde yayımlanan bu açık mektup, halkı umutlandırır ancak iki kulüp arasındaki tartışmaları bitirmediği gibi birleşme de olmaz.
Danıştay'dan İptal
Haziran 1967'ye gelindiğinde İdman Ocağı'nın Danıştay'dan beklediği sonuç ortaya çıkar. Danıştay, başvurularını kabul ederek İdman Gücü önerliğinde kurulan Trabzonspor'un tüzel kişiliğini iptal etme kararı almıştı. Bu yeni gelişme üzerine Futbol Federasyonu bir kez daha devreye girmiş, Trabzonspor'un kuruluşunda yaşanan sorunların giderilmesi amacıyla 30 Haziran 1967'de Ankara'da İdman Ocağı ve İdman Gücü kulüplerinin
yöneticilerinin katılımıyla bir toplantı tertiplemiştir. Toplantıya İdman Ocağı Başkanı Rıfat Dedeoğlu, Trabzonspor Başkanı Ali Osman Ulusoy katılır. Birkaç gün devam eden görüşmelerden sonuç çıkmayınca, Federasyon Başkanı Orhan Şeref Apak, bu durumun devam etmesi halinde Trabzonspor'un İkinci Lig'den çıkarılacağını söyler.
Bu durum Trabzon'da büyük tartışmalara yol açar. Yaşanan bu gerginliğin artması üzerine Trabzon Valisi Celal Kayacan konuya el atıp; her iki kulübün yöneticilerini bir araya getirip toplantılar yapar. Trabzon'daki tartışmalar gittikçe artar ve Ankara'ya kadar ulaşır. Bunun üzerine Devlet Bakanı Kamil Ocak, her iki kulübün başkanlarını da Ankara'ya davet eder. Ankara yolculuğundan önce kulüp başkanları ile 7 Temmuzda yapılan toplantıda birleşme konusunda 'prensip kararı' alınmıştı. Anlaşmaya göre öncelikle konu her iki kulübün idare heyetlerinde ele alınacak, ardından toplanacak olan genel kurullarda değerlendirilecek ve birleşme bu sürecin sonunda gerçekleşecekti. 14 Temmuz 1967 Cuma günü Trabzonspor ve İdman Ocağı kulüpleri olağanüstü kongrelerini aynı saatte başlatarak, daha önce Vali Celal Kayacan başkanlığında yapılan toplantıda alınan karar ve imzalanan birleşme protokolünü kongre üyelerinin görüşlerine sunarlar. Her iki kulübün içindeki muhaliflerin yoğun çabalarına rağmen, birleşme kabul edilir ve kongrelerde alınan kararlar altı maddelik bir sonuç bildirgesiyle kamuoyuyla paylaşılır. Ancak İdman Ocağı Kulübü yönetimi birinci maddeye, Bugünkü mevcut Trabzonspor iptal edilecek ve birleşme İdman Ocağı, İdman Gücü, Martıspor ve Karadeniz Gücü arasında olacaktır" şeklinde şerh koyar.
Uzlaşma Komisyonu
Futbol Federasyonu'nun yanı sıra Ankara'da siyasetin de işin içine girmesine karşın bir türlü birleşme gerçekleşemez. Trabzon'da ve Ankara'da art arda yapılan toplantılardan da sonuç çıkmaz, çünkü her anlaşmada mutlaka taraflardan birinin anlaşmazlık maddesi gündeme gelir. Son olarak Beden Terbiyesi Genel Müdürü Ulvi Yanal'ın, Federasyon Temsilcisi İbrahim Onuk'a, Trabzonspor'un İkinci Lig'den çıkarıldığına dair kararın kulübe bildirilmesi talimatını vermesi, tarafların geri adım atmasını sağlar. Trabzon'da oluşturulan 'Uzlaşma Komisyonu' da, yapılacak toplantıda uzlaşmazlık gösteren kulübün, belediye hoparlörleri aracılığıyla Trabzon'un spor gençliğine ihanet ettikleri gerekçesiyle halka teşhir edileceği konusunda karar aldığını belirtince, Trabzonspor Kulübü'nün kuruluşunun uzun uğraşılar sonunda ancak gerçekleşmesi mümkün olmuştur.
Trabzonspor, 2 Ağustos 1967'de İdmanocağı, İdmangücü, Karadenizgücü ve Martıspor'un birleşmesi ile kuruldu. İlk olarak altı aylığına on üye İdmanocağı,on üye de İdmangücü'nden olmak üzere yirmi kişilik bir yönetim oluşturuldu. Kulüp başkanlığına ise uzun süren tartışmalardan sonra İdmangücü'nün adayı olan Ali Osman Ulusoy seçildi. Altı ayın sonunda ise bu kez İdmanocağı'ndan Rıfat Dedeoğlu başkanlığa getirildi. 30 Nisan 1968'de kulübün ilk kongresi olağanüstü olarak toplandı. Bu kongrede mevcut başkan Rıfat Dedeoğlu tekrar başkan seçildi. Bir yıl sonra yapılan olağan kongrede ise başkanlığa Ali
Osman Ulusoy seçildi.
Kısaca kuruluş sürecine değindiğimiz Trabzonspor Kulübü, 2 Ağustos 1967'de kurulmuş, renkleri koyu bordo - açık mavi ve "hiçbir suretle değiştirilemez" hükmüyle, kulübün tüzüğü 4-5 Ağustos 1967 tarihlerinde gazetelerde yayımlanmıştır.
Trabzonspor'u yönetenler yazı dizisinin önceki yazılarını okumak için tıklayın:
