23-26 Aralık 2012 Batum depremleri farklı bakış açıları ve değerlendirmeleri ile gerçekten çok güzel depremlerdir:

      1- Can ve Mal kayıbı yaşanmamıştır.

      2- İki gün süren zararsız yer sarsıntıları deprem bilinci oluşturulmasında, bilim adamlarının ikazlarından daha etkili olmuştur.

      3- Bilimsel olarak Batum depremleri,Karadeniz’in tektonik yapısı ve deprem üretme modeli ile ilgili gizemlerini açığa çıkarmıştır.

Son günlerde yaşanan Doğu Karadeniz depremleri, aşağıdaki soruları gündeme taşımıştır.

Soru: Karadeniz genel tektonik yapısı nasıldır?

Cevap: Kuzeyde Avrazya güneyde Anadolu Levhasının sağ yönlü hareketi Kuzeyde Kafkas Dağları ile güneyde Kuzey Anadolu Fayı arasında kalan yaklaşık 200km genişliğindeki Doğu Karadeniz Bölgesinde doğrultu atımlı sağ yönlü bir fay zonun gelişmesine neden olmuştur..

Bu fay zonunda kuzeybatı doğrultulu sağ yönlü, kuzeydoğu doğrultulu sol yönlü ve doğu-batı doğrultulu üç doğrultu atımlı fay sistemi mevcuttur.

Soru: Karadeniz de deprem üreten aktif fay varmıdır?

Cevap: Son yıllarda Karadeniz de petrol arama çalışmalarında ortaya konulan TPAO tektonik fay haritası ile 1960 yılından beri kayıt edilen mikro depremler karşılaştırıldığında karadaki aktif fay sistemlerine paralel fayların denizde de devam ettiğini görürüz.

Ancak bu faylar yeni yapılan MTA Aktif fay haritasında yer almaz.

TPAO tarafından Karadenizde saptanan TRABZON FAYI ve diğer aktif fayları gösteren tektonik harita. 23.12.2012 tarihinde saat 15.31 de Batum açıklarında büyüklüğü M 5.5, derinliği 5-10km olan  deprem olasılıkla TRABZON FAYI üzerinde oluşmuştur.

Bu faylar MTA nın aktih fay haritasında yoktur.

23.12.2012 tarihinde saat 15.31 de Batum açıklarında büyüklüğü M 5.5, derinliği 5-10km olan bir deprem oluşmuştur.Depremin yeri yıldız işareti ile gösterilmiştir

Bu deprem Trabzon dan geçen kuzeydoğu doğrultulu Trabzon Fay sistemi ile Tiflis-Batumdan istikametinden geçen kuzeybatı doğrultulu Kafkas Fay sistemlerinin kesisşme noktasında gerçekleşmiştir. Haritada 1960-2012 yılları arasında oluşan depremler görülmektedir.

Soru: Karadeniz de neden depremler çok sık olmaz?

Cevap: Karadeniz’deki fayların hızları Kuzey Anadolu Fayının 20 katı Kuzeydoğu Anadolu Fayının 5 katı daha azdır. Bu nedenle Karadeniz de sıklıkla deprem olmaz.

Soru: Karadenizinmi yoksa Kuzey Anadolu Fayının deprem riski yüksektir?

Cevap: Karadeniz’in deprem tehlikesi Kuzey Anadolu Fayından çok düşüktür. Ancak Karadeniz’deki yoğun yerleşim alanları, heyelanlı sahalar ve dolgu alanları nedeniyle Karadeniz’in deprem riski Kuzey Anadolu Fayından daha yüksektir.

Soru: Son Batum depremleri hangi fay üzerinde olmuştur?

Cevap: Karadeniz’e paralel olarak uzanan ters fay sistemi ile ona dik doğrultudaki Rize, Trabzon sol yönlü doğrultu atımlı fay sistemi bölgenin ana tektonik çatısını oluşturur. Kandillinin fay mekaniği çözümleri ve depremin oluşum yeri dikkate alındığında ana şokun Trabzon fayı üzerinde gelişmiş olma ihtimali yüksektir.

Soru: Ana şok un büyüklüğü ne kadardır?

Cevap: M5.5 büyüklüğümdeki ana şokun deprem anında yaptığı etki 2655 ton TNT (patlayıcıya eşittir). M5 büyüklüğündeki bir depremin bıraktığı enerji M4 büyüklüğündeki bir depremden 30 kat daha fazladır.

Prof. Dr. Osman BEKTAŞ

obektas@ktu.edu.tr.