Doğu Karadeniz Fayı, sahilden uzakta uzanan tek bir fay olmayıp, sahil bölgesini de kapsayacak şekilde, doğu-batı, kuzeydoğu, kuzeybatı doğrultulu ters ve doğrultu atımlı faylardan oluşan yaklaşık 50km genişliğinde bir deprem kuşağına karşılık gelir.

Sahil boyunca uzanan sismik aktivite, faylarla kesilmiş denizel taraçalar, Doğu Karadeniz sahilinin aktif tektoniğini yansıtan jeolojik ve jeofizik verilerdir. 
Türkiye’nin en yoğun yerleşim merkezlerinden biri olan Doğu Karadeniz Sahilinde artan nüfus ve şehirleşme, denizden yer kazanmayı zorunlu hale getirmiştir. Dolgu üzerinde bulunan yerleşim merkezleri yanı sıra, hava alanı, hastane, stat gibi stratejik yapılar aktif fay zonu üzerinde yer alır.
Bu günkü Deprem Tehlikesi haritasına göre Doğu Karadeniz sahilinde olabilecek depremin büyüklüğü yaklaşık 6,6 dır ( g= 0.2 - 0,3. 1968 Bartın depremi).

Bölgenin deprem açısından son derece güvenli olduğu ön yargısı ve popülist politikalar deprem zararlarını azaltma çalışmalarının önündeki en büyük engellerdir. 

DENİZDEKİ FAYLAR
Son yıllarda Karadeniz’de yapılan yoğun petrol aramaları kuzeybatı doğrultulu derin Karadeniz Havzasının şelf bölgesinden doğu-batı, kuzeydoğu ve kuzeybatı doğrultulu faylarla sınırlandırıldığını ortaya koymuştur (şekil 1: EBS: Derin Doğu Karadeniz Havzasının gravite anomali haritasındaki görünümü).

 
 Şekil 1: Karadeniz Bölgesine ait gravite haritası ( denizde serbest hava anomalisi, karada Bouguer anomalisi) denizdeki fayların varlığını ortaya koyar. Derin Doğu Karadeniz Havzası (EBS) şelf bölgesinden doğu-batı, kuzeydoğu ve kuzeybatı doğrultulu faylarla sınırlandırılmıştır.

Bölgenin kuzey-güney doğrultulu sıkışmasından dolayı farklı doğrultudaki faylar günümüzde fay kinematiğine göre ters ve doğrultu atımlı faylar olarak çalışmaktadırlar ( şekil 2).

Doğu Karadeniz’de izlenen fay sistemlerinin doğrultuları karadaki Kuzey Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu fay sistemlerine paralellik sunar.

 
Şekil 2: 2004-2012 yılları arasında oluşan 13 küçük- orta büyüklüğündeki depremlerin odak mekanizmalarının çözümü fayların ters ve doğrultu atım bileşenli olduğunu göstermiştir ( Bayrak, Y, ve diğ. 2013)

1960-2022 SİSMİSİTESİ
1960-2022 yılları arasındaki aletsel dönemde, Doğu Karadeniz Havzası ve sahil kesiminde oluşan küçük- orta büyüklükteki depremlerin dış odak noktalarının dağılımı yukarıda tanımlanan farklı doğrultudaki faylar üzerinde kümelenmiştir.

Yaklaşık 50km genişliğindeki deprem kuşağında 4 den büyük depremler hem derin şelf, hem de sahil kısımlarında izlenmektedir.
 

Şekil 3: Trabzon-Rize istikametinde uzanan gravite anomalisi şelfteki derin bir havzayı (mavi renk) güneyden sınırlayan fayların oluşturduğu bir sırta karşılık gelir. Sırtın üzerinde görülen mikro depremler ise sırtı oluşturan denizaltındaki fayların aktif olduğunu gösterir.
 

Şekil 4: Trabzon-Batum istikametinde uzanan gravite anomalileri kuzeydoğu doğrultulu Trabzon ve Rize Basenlerini göstermektedir. Bu ayrı basenlere ait faylar küçük ve orta büyüklükte depremler üretmiştir.

ORDU-TRABZON-RİZE SAHİL FAYI VE SİSMİSİTESİ

Gravite anomali çizgisellikleri denizlerdeki fayları belirleyen jeofizik yöntemlerinden biridir.

Şekil 3 de gravite haritasında görüldüğü gibi sahil boyunca Ordu- Trabzon-Rize istikametinde uzanan anomali şelfteki derin bir havzayı (mavi renk) güneyden sınırlayan fayların oluşturduğu bir sırta karşılık gelir. Sırtın üzerinde görülen mikro depremler ise sırtı oluşturan denizaltındaki fayların aktif olduğunu gösterir.

FAYLARIN DEPREM ÜRETME POTANSİYELİ
Sahilden yaklaşık 50km açığa kadar geniş bir sismik zon oluşturan fayların davranışları ve hızları tam olarak bilinmemektedir. Ancak bölgedeki deformasyonun az olması fay hızlarının çok yavaş olabileceği; buna karşın aynı fay üzerinde deprem tekrarlanma sürecinin uzun bir zaman dilimine yayılabileceği düşünülmektedir.

 Öte yandan bölgede genel olarak 4-5 büyüklüğündeki depremlerin yaygın olması bazı fayların büyük bir deprem enerjisi biriktirmeden kolayca kayabileceği görüşünü de öne çıkarır.

Bu günkü Deprem Tehlikesi haritasına göre Doğu Karadeniz sahilinde olabilecek depremin büyüklüğü yaklaşık 6,6 dır ( g= 0.2 - 0,3. 1968 Bartın depremi).

SAHİL YERLEŞİMLERİ VE DEPREMSELLİK
Türkiye’nin en yoğun yerleşim merkezlerinden biri olan Doğu Karadeniz Sahilinde artan nüfus ve şehirleşme, denizden yer kazanmayı zorunlu hale getirmiştir. Dolgu üzerinde bulunan yerleşim merkezleri yanı sıra, hava alanı, hastane, stat gibi stratejik yapılar aktif fay zonu üzerinde yer alır.

Oysa toplumda ‘bölgenin deprem açısından son derece güvenli olduğu’ ön yargısı ve popülist politikalar deprem zararlarını azaltma çalışmalarının önündeki en büyük engellerdir