Günümüzdeki gerek yatay hareketler, gerekse düşey yükselme hareketleri, Doğu Karadeniz Dağlarının aktif tektoniğine, başka deyişle depremselliğine, heyelan ve kaya düşmelerine sebebiyet verir.

Kandillinin 2022 yılında, Doğu Karadeniz Bölgesinde, batıdan doğuya doru kayıt ettiği 4 den küçük mikro depremler aşağıdaki haritada görülmektedir.

2 büyüklüğündeki bir mikro deprem bir futbol sahası kadar alanın kırıldığını, 3 büyüklüğündeki bir deprem ise bunun 10 katı, 4 büyüklüğünde ise 100 katı daha büyük bir kırık alanını işaret eder.
Bölgenin güneyinde ve kuzeyinde sırasıyla, Kuzey Anadolu Fayı ve Karadeniz Faylarına ait farklı büyüklükte depremler izlenmektedir.

Şekil: 2022 yılına ait depremsellik haritası.

DEPREM-HEYELAN-KAYA DÜŞMESİ İLİŞKİSİ

Uluslararası çalışmalara göre 4 den büyük depremler doğrudan heyelanlara neden olurken daha küçük mikro depremler dolaylı yoldan heyelan oluşumuna katkı sağlarlar.

Aşırı yağış, dik toğarafya gibi coğrafik koşullar yanı sıra yamaç dengesini bozan dağların dikey yükselmeleri, faylı-kırıklı yapılar gibi jeolojik unsurlarda heyelan oluşumuna katkı sağlayan diğer faktörlerdir.

Şekil: Mikro depremlerin heyelan oluşumu üzerindeki etkisini anlayabilmek için aşağıdaki 1964-2022 yıllarına ait mikro deprem haritasına bakınız. Bu depremler kuzeyde Karadeniz Fayı, güneyde Kuzey Anadolu-Kuzeydoğu Anadolu Fayları tarafından üretilmiştir.

FAYLARI ÜZERİNDE YÜKSELEN TRABZON DAĞLARI: DEPREMLER-HEYELANLAR-KAYA DÜŞMELERİ

Trabzon ili en az dört yüz bin yıldan beri yılda 0,6 mm yükselen 6 eski sahil düzlükleri (denizel taraça) üzerinde kurulmuştur.

Eski sahil düzlükleri sahil oluşum yaşı ve yükselme hızlarını veren denizel çakıl ve fosiller içerirler.
Dikey yükselme yanında Doğu Karadeniz Dağları birkaç mm yatay olarak kuzeye, Karadeniz üzerine doğru itilir.

Ancak, sürekli yükselen dağlar gravite (yerçekimi) etkisiyle kuzeye doğru çökerek normal faylara ve heyelanlara, kaya düşmelerine neden olur.

Özetle, gerek günümüzdeki yatay hareketler, gerekse düşey yükselme hareketleri, Doğu Karadeniz Dağlarının aktif tektoniğine, başka deyişle depremselliğine, heyelan ve kaya düşmelerine sebebiyet verir.

Şekil: Dikey yükselerek kuzeye Karadeniz üzerine itilen ve yerçekimi nedeniyle çökerek heyelanları oluşturan hareketler Doğu Karadeniz’in aktif tektoniğini, depremselliğini oluşturur.