Hamsi konusunda geçtiğimiz günlerde bir yazı kaleme almıştım. Hamsinin boyutu çok ince olduğunu vurguladım ve öneri sundum. Hamsi avı ertelensin.
Bana göre 2 yıl hamsi tutulmasın. Çünkü gerçekten sofraya gelecek bir boyutta değil. Ufacık bir şey.
Okumak isteyenler için tekrar linkini bırakıyorum ( https://www.haber61.net/hamsiyi-ufacik-tutmayin-ekmeginizle-oynamayin-makale,4343.html )
Bilim dünyası da endişeli bilgiler verdi.
Açıklamalar bu yönde yapıldı.
Bol ama boyu nerdeyse yarıya düşmüş durumda!
Haliyle ekonomik anlamda kayba neden oluyor.
Yani aslında kazandığını sanıyorsun ama kaybediyorsun.
10 liraya 15 liraya satacağın hamsiyi balık unu fabrikalarına 1 liraya veriyorsun.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cemal Dinçer, hamsi bolluğu olduğunu ama bunun yanıltmaması gerektiğini söyledi.
Endişesini şu sözlerle dile getiriyor;
* Balık unu fabrikalarına hamsinin kilosunu 1 TL’ye sattılar. İnsan tüketimine ortalama 7,5 TL gözüktü. Fiili olarak kilosunu 10-15 TL kadar tükettik. 10-15 TL nerede? 1 TL nerede? Yani burada büyük bir ekonomik kayıp var.
* İlk verilere göre hamsi oldukça ince çıkıyor. Hamsi sezonunun Kasım ayında başladığını varsayarsak etkin olarak henüz 1 ay oldu diyebiliriz. Yaklaşık 5-6 santimetre boyunda diyebiliriz. Arada seçilmişi yapılmış olsa bile bir çoğunun gerçekten karaya çıkarılmaması gereken boyutlarda! Bizim için çok sürpriz olmadı.
* Av verilerine baktığımızda gelecek yıllarda neslinin küçüleceğini ön görülebiliyorduk. Elimizde 2019 yılının rakamları var. 2019 yılında bir önceki yıla göre yani 2018’de hamsi miktar olarak 96 bin tondan 262 bin tona çıktı. Bu sevindirici gibi görünüyor ama değil.
* Hamsi yok yok diye bizi eleştirebilirler. Şimdi hamsi arttı yüzde 300’e yakın bir miktarda artmış oldu. Hâlbuki avlanan hamsinin büyük çoğunluğu yani üçte ikiden fazlası balık unu ve yağı fabrikalarına gitti. Nedeni insan tüketimi için elverişli olmayacak kadar küçük boyutta olması idi.
* Zaten yasal olarak avlanmaması gereken bir hamsiydi ama böyle olduğu için en azından o fabrikalarda değerlendirildi. Burada ekonomik olarak büyük bir kayıp var. Balıkçının da büyük bir kaybı var. TÜİK rakamlarına göre hamsinin kilosu 1 TL’ye balık unu fabrikalarına satıldı. İnsan tüketimine ise ortalama 7,5 TL gözüktü.
* Ama fiili olarak 10-15 TL’ye kadar biz hamsiyi tükettik. Şimdi 10-15 TL nerede? 1 TL nerede? Yani burada büyük bir ekonomik kayıp var. Belki bize kızacaklar ama ortada bir hakikat var. Büyük bir çoğunluğunun insan tüketimi için kullanılması gereken hamsi, kullanılmıyor. Daha önce de söylediğim gibi 1 yıl hamsiyi avlamayalım, zaten hamsi çabuk büyüyen bir balık. 2-3 yaşına kadar büyüyen bir balık.
* 1 yıl avlanmazsa daha kaliteli bir hale gelir. Bence, balıkçının 1 yıl avlamayarak yapmış olduğu kaybı da bir şekilde sübvanse ederiz. Bu arada devlet de bir destek fonu çıkartabilir. Bunlar tayfa çalıştırıyorlar, ödemeleri vardır bir plan dahilinde yapılabilir.
* Hem daha kaliteli hamsi çıkar, hem de balıkçının yüzü güler kaliteli verimli bir hamsi avlanır. Daha da çok kazanır. Kilosu 1 TL’ye balık unu fabrikalarına verildi, İnsan tüketimi büyüklüğünde olsa 15 kat edecekti. Şimdilik böyle. Önümüzde 2-2,5 ay bir süre var. İlk veriler maalesef bizi endişelendiriyor. Memnun değiliz.
Benim Prof. Dr. Cemal Dinçer’in sözlerinden anladıklarımdan yola çıkarak şunu soru aklıma geliyor;
“Karar ver balıkçı kardeşim. Hamsiyi bir liraya mı satmak istersin 15 liraya mı?”
