Türkiye'de 2024 yerel seçimleri geride kaldı. Siyasi partiler ve adayları, geçirdikleri kampanya döneminin ardından kantara çıktı ve halk, en ehil gördüğü adayları belediye başkanı seçti.
Seçim sonuçlarını siyasi partiler bazında değerlendirmeye alırsak; bu seçimin iki kazanan ve iki de kaybeden partisi var: AK Parti ve İYİ Parti kaybetti, CHP ve Yeniden Refah Partisi ise kazandı.
CHP, 2019'da 21 il belediyesi alırken, bu seçim 35 il belediyesi aldı. AK Parti 2019'da 39 il belediyesi alırken, bu seçimde 24 il alabildi.
Peki, CHP'nin bu yükselişi ve AK Parti'nin düşüşünün altında yatan temel mesele nedir? Son genel seçim ile yerel seçim arasında 1 yıl bile yok, 10-11 aylık süreçte ne değişti de, vatandaşlar böyle bir tercihe yöneldi?
Öncelikle şunu ifade etmek gerek ki; yerel seçimler, genel seçimlere oranla seçmenin daha rahat parti değiştirebildiği, daha esnek hareket edebildiği seçimler. Genel seçimde, memnuniyetsizliğini sandıkta bir cezaya dönüştürmeyen seçmen, yerel seçim vasıtasıyla hükümete ciddi bir uyarıda bulundu.
Ekonomik koşulların kötüleşmesi, emeklinin beklentilerinin karşılanamaması gibi faktörler, bu seçimde vatandaşların tercihlerinde etkili sebepler olarak öne çıkıyor.
İnsanların ekonomi, eğitim, adalet ve sağlık gibi pek çok alandaki gidişata yükselttiği itiraz ve ses, hükümet tarafından duyulmadı. Vatandaşlar da duyulmayan ve dikkate alınmayan ikazlarını, sandık yoluyla hükümete ulaştırmış oldu. Demokrasilerde sandık; vatandaşların sesinin en yüksek çıktığı, hükümet ve siyasi partilerin ise kulaklarının en çok açıldığı yerdir. Dolayısıyla vatandaşlar, normal zamanda duyulmayan seslerini, bu seçimde sandık yoluyla hükümete duyurdu.
AK Parti'ye yükseltilen itirazların başında ekonomik koşullar geliyordu. Şayet bu koşullar iyileşmediği takdirde, yapılacak ilk genel seçim AK Parti'nin tarihindeki en zor seçimlerinden biri olacak. Ülkenin içine düştüğü ekonomik cendereyi göz önüne alınca, Süleyman Demirel'in, "Boş tencerenin yıkamayacağı iktidar yoktur" sözleri akıllara geliyor. Erken bir genel seçim olmadığı takdirde, önümüzdeki 4 yıllık süreçteki ekonomide alınacak mesafe, AK Parti'nin kaderini doğrudan çizecek faktörlerden biri.
Bu seçimde AK Parti dışında kaybeden ikinci parti ise İYİ Parti. Bir önceki yerel seçimde 19 ilçe belediyesi kazanan İYİ Parti, bu seçim 1 il ve 24 ilçe belediyesi aldı. Kağıt üstünde birkaç belediye daha fazla almış olsalar da, vatandaşların hükümete bu denli itirazlarının olduğu ortamda bir alternatif oluşturamamak ve oy oranında ciddi düşüş yaşanması büyük bir eksi. Kurulduğu süreçten sonra ilk seçiminde ittifak yapması bile İYİ Parti'nin iktidar olma iddiasına zarar veren bir faktördü. 6'lı masadan kalkıp 1 gecede geri dönmek gibi çelişkiler, tümüyle İYİ Parti'nin iktidar iddiasına zarar verdi. Nitekim bu yerel seçim de alternatif oluşturmakta zorlandıklarını gösterdi. Seçim gecesi Genel Başkan Meral Akşener'in akıbeti tartışılmaya başlandı ve bir kurultay kararı da çıktı. Önümüzdeki dönem İYİ Parti'yi sancılı bir süreç bekliyor.
Yerel seçimde CHP'nin dışında kazanan ikinci parti ise Yeniden Refah oldu. AK Parti ile aynı tabana hitap etmeleri, hükümetin vatandaşlarının itirazlarını duymaması, Yeniden Refah Partisi'ne önemli oranda oy kaymasına neden oldu. Yeniden Refah Partisi girdiği ilk yerel seçimde 1'i büyükşehir 2 il ve 39 ilçe alarak başarılı bir seçimi geride bıraktı. Aynı tabana hitap etmeleri dolayısıyla Yeniden Refah, AK Parti'nin geleceği için büyük bir tehdit durumunda.
İfade ettiğim gibi; bu seçimin özeti, vatandaşların normal zamanda hükümete duyuramadıkları itirazlarını, sandık yoluyla ulaştırmış olmasıdır. Önümüzdeki süreçte AK Parti ve hükümette radikal kararların alınması muhtemel. Bakalım, süreç nasıl seyredecek.
