YERALTINDA BİRİKEN NİTRAT GÜBRESİ TOPRAKTAKİNİN İKİ KATI

Son 100 yıl içerisinde sürdürülen nitratlı gübre tarım politikası ile toprağı tükettik, çevremizi kirlettik, yetersiz ve sağlıksız besin ürünleriyle kansere davetiye çıkararak gelecek 50 yıl içerisinde muhtemel bir kıtlığa neden olduk.


Harita: 1925 yılından 2000 yılına kadar süren nitratlı gübre tarımı sonucunda Dünya ülkelerinin toprak altında birikmiş nitratı 180 milyon ton olup, yüzeydeki toprak nitrat miktarının iki katıdır. Haritada beyaz renk nitrat bakımından kirlenmemiş alanları, koyu kırmızı renk ise yeraltında nitrat depolanması en yüksek bölgeleri ( hektarda 4334 kg) göstermektedir. Türkiye topraklarının altında birikmiş nitrat miktarı oldukça yüksektir.


Patlayıcı özelliğe sahip kimi nitratlı gübreler teröristler tarafından amaç dışı kullanılmaya başlanınca hükümet 2016 yılında nitratlı gübre kullanımına yasak getirdi.

Ancak 2017 yılında patlatma testlerinden sonra amonyum nitrat haricinde sodyum ve potasyum nitratlı gübreler tekrar serbest bırakıldı.

Yeryüzünde en az 50 yıldan beri çiftçiler tarafından gübre olarak kullanılan nitratlı gübreler bu gün yer altında birikerek çevremizi ve sağlığımızı tehdit eden ‘nitrat zaman bombasına’ dönüşmüştür.

İngiliz Jeoloji Araştırma Kurumu ve Lancaster Üniversitesinin ortaklaşa yürüttüğü araştırmaya göre topraktan yıkanarak derinlere doğru süzülen nitratlı gübreler, yeraltı suyu- nehirler- içme suyu kirlenmesi, insan sağlığı ve ekonomi açısından önümüzdeki birkaç on yıl içinde küresel ölçekte felakete neden olacaktır.

Çalışma sonuçlarına göre tüm Dünya da yeraltında birikmiş nitrat yaklaşık 180 milyon ton civarındadır.
Bu sayı, bu gün tarla toprağında gübre olarak bulunan nitratın iki katıdır.

Zaman içerisinde, yeraltı su seviyesine kadar yerin derinliklerine inecek olan nitrat akiferleri, zehirleyerek kullanılmaz hale getirecek.

Yeraltında depolanmış nitrat en fazla nerelerde var?

Nitratlı gübreleri kontrolsüz ve bolca kullanan Kuzey Amerika, Çin ve Avrupa nitratla kirlenen ülkelerin başında geliyor.
Kimyasal gübre kartellerin siyasi baskısı, çiftçinin verim kaybı kaygısı, nitratlı gübre kullanımını gün geçtikçe daha da artırmaktadır.

Çünkü nitratlı gübre nedeniyle verimi düşen, sağlıksız toprak, bir yıl öncesinden daha fazla nitrat gübresine ihtiyaç duyuyor.

Sağlıksız toprakta yetişen besin değeri düşük ürünler ise insan sağlığını tehdit eden, hatta kanser gibi hastalıklara neden olabilecek bir etmen olarak belirleniyor.

Bu günkü tarım politikasında değişim olmazsa, Dünya nüfusu artışı karşısında toprakların nitrat gübresiyle tükenmesi ve verimsiz hale gelmesi sonucunda, önümüzdeki 50 yıl içerisinde bir kıtlık felaketinin yaşanması kaçınılmaz olabilecektir.

Bu acı gerçeği saptayan Bileşmiş Milletler 2015 yılını Dünya Toprak Yılı olarak ilan etmiştir.

Aşağıdaki haritada, nitratlı gübrelerin kullanılmaya başlandığı 1925 yılından 2000 yılına kadar geçen zaman içerisinde Dünya ülkelerinin topraklarında birikmiş olan nitrat gübresi kg Nitrat / hektar cinsinden verilmiştir.

Haritada beyaz renk nitrat bakımından kirlenmemiş, koyu kırmızı renk ise yeraltında nitrat depolanması en yüksek ülkeleri (hektarda 4334 kg) göstermektedir.

Türkiye topraklarının yeraltında depolanmış nitrat miktarı Avrupa da olduğu gibi oldukça yüksektir.