Bir mühim kişi "Bana saygı duyacaksınız!" diye çıkıştığında esas duruşa geçesim gelir. Mücbir sebebi görüyorum çünkü. "Ben sizin gibi biri değilim, daha değerliyim. Bunu bana göstermek zorundasınız. Benden çekinip sakınacaksınız." demek istiyor. Ben derhal çekinirim, sakınırım. Karlı ve soğuk bir kış sabahında öğretmen arkadaşım okuluna giderken kasabamızın genç mülki amiri kendisini durdurup, ellerini cebinden çıkarmadığı için bir güzel azarlamıştı. (Saygı bizim hakkımız, söke söke alırız!) İnsanın şahsi egosu için talep ettiği bu tür saygının başka bir adı olmalı.
"Şimdiye kadar kavunun çekirdeklerini heba etmişiz. Faydalarını okuyunca saygı duyacaksınız." şeklinde bir "haber" başlığı gördüm. Siz de okuyun. Hoşunuza gider de kavun çekirdeğine saygı duyarsanız bu, gerçek saygıdır. TDK'nin tarifler kitabına göre, hakiki saygı en az bir tatlı kaşığı sevgi istiyor. "Beni sevmek zorunda değilsin ama bana saygı duymak zorundasın." diyenler, unutmayın: İçinde kavun çekirdeği kadar bile sevgi yoksa saygı maygı hikâye...
“Sözlük” adlı tarifler kitabına göre, "Rahatsız etme beni, rahatsız etmeyeyim seni" şeklinde bir saygı türü daha var. Toplumsal yaşamın gereği olarak. Ölçülü ve makul davranmak herkesin yararına. Halk otobüsünde bacaklarına ağda yapan kadının haberini görmüşsünüzdür. "Ay, ne iğrenç!" diye tepki gösteren yolculara taksiye binmelerini tavsiye etmiş kadın. Olay Kolombiya'da yaşandı, bizde olmaz öyle şey. (Antalya’da yolculuk boyunca saçını tıraş eden adamın görüntüleri muhtemelen şakadır.) Müzisyen Bay Adriyan ise konserinde kendisine arkasını dönmüş vaziyette başka bir işle meşgul olan adamı şöyle uyarıyor: "Beyefendi, burası çiftleşebileceğiniz bir yer değil..."
1945 yılında İstanbul'da bir dernek kuruluyor: Saygısızlıkla Savaş Derneği. Az sayıda insandan oluşan dernek üyeleri, duvarlara yazı yazılmasını da esnafın pis oluşunu da saygısızlık addediyor. Sokağa tüküreni, sümküreni, işeyeni kibarca azarlıyor. Gürültü patırtı çıkarana, sinemada aşk sahnelerini izlerken ahlayıp ohlayana ve dudaklarını büzüp öpücük sesi çıkarana nezaketle ayar veriyor. Toplu taşıma araçlarında sigara içenleri tatlı dille uyarıyor. Üyelerden biri tramvayda sigara içen bir polisi uyarma cesareti bile göstermiş. Saygısızlıkla Savaş Derneği, görgülü bir toplum oluşturmak için birkaç yıl cenk ediyor. Neyse ki bu savaşı halkımız kazanıyor da dernek 1952 yılında kendini feshediyor...
